Những lời biện hộ cho Tổng thống Donald Trump trước các diễn biến mới của cuộc điều tra do công tố viên đặc biệt Robert Mueller tiến hành đang trở nên hỗn loạn như những ngày đầu vị tỷ phú bước chân vào Nhà Trắng.
Một loạt tweet và bình luận từ Nhà Trắng và đội ngũ pháp lý của ông Trump đã phản tác dụng cũng như cho thấy chính quyền dường như đang mất thăng bằng sau việc nhận tội của cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn hôm 1/12.
Điều này cũng làm dấy lên những câu hỏi rằng liệu sự chống đỡ chật vật mà Nhà Trắng đang thể hiện phải chăng cho thấy vị thế pháp lý của ông Trump đang ngày một suy yếu.
 |
| Cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn (đi sau) xuất hiện tại tòa án ở Washington, D.C. hôm 1/12. Ảnh: AFP/Getty. |
Những lời bình... loạn
Dư chấn từ diễn biến chấn động hôm 1/12 âm ỉ liên tục vài ngày khi mà lẽ ra ông Trump nên ăn mừng thắng lợi quan trọng nhất của mình kể từ ngày nhậm chức - Thượng viện Mỹ thông qua cải cách thuế lớn nhất trong 30 năm qua. Lời nhận tội của ông Flynn có lẽ đã khoét sâu thêm tình thế nguy hiểm về chính trị và pháp lý của vị tổng thống.
Việc so sánh tình trạng hiện nay với sự hỗn loạn, mơ hồ và sai lệch thông tin trong những tuần đầu, tháng đầu nhiệm kỳ của ông Trump - trước khi Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly tiến hành "dẹp loạn" - hoàn toàn có cơ sở.
Những diễn biến chính hồi đầu năm, bao gồm quyết định bổ nhiệm ông Michael Flynn làm cố vấn an ninh quốc gia cũng như quyết định sa thải giám đốc FBI James Comey, đã trở thành cái bóng đeo đuổi ông Trump đến tận hôm nay và có thể "vạch trần" vị tổng thống trước công tố viên đặc biệt Mueller.
 |
| Cựu giám đốc FBI Robert Mueller được chỉ định làm công tố viên đặc biệt điều tra nghi vấn Nga can thiệp nhằm giúp ông Trump giành lợi thế trước đối thủ Hillary Clinton trong cuộc bầu cử 2016. Ảnh: AFP/Getty. |
Bộ máy bất bình thường cũng khiến những người ủng hộ ông Trump lo lắng trước ông Mueller và đội ngũ luật sư xuất sắc nhất được lựa chọn từ những hãng luật hàng đầu. Mueller là công tố viên huyền thoại với chuyên môn và kinh nghiệm vượt trội so với nhóm luật sư dưới quyền công tố viên đặc biệt Kenneth Starr từng khiến Tổng thống Bill Clinton luận tội vào thập niên 1990.
Trong khi đó, năng lực của đội ngũ ông Trump trở thành trọng điểm thu hút chú ý sau một cuối tuần đầy rẫy những dòng tweet cho thấy thiếu sự cố vấn xuất hiện trên Twitter vị tổng thống cũng như bài phỏng vấn gây chấn động của Axios với John Dowd, luật sư riêng của ông Trump, được đăng hôm 4/12.
Một dòng tweet giờ đây đã trở nên "nổi tiếng" trên tài khoản của ông Trump nói rằng ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc sa thải tướng Flynn vì vị cố vấn đã nói dối Phó tổng thống Mike Pence và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI).
Những chỉ trích ông Trump đã không bỏ qua cơ hội, lập tức đặt vấn đề rằng nếu vị tổng thống đã biết ông Flynn nói dối, và do đó mới yêu cầu ông Comey "bỏ qua" cho vị cố vấn, thì ông Trump có thể đã phạm tội cản trở công lý.
 |
| Trong phản ứng đầu tiên trên Twitter sau vụ ông Flynn nhận tội, Tổng thống Trump nói rằng ông phải sa thải tướng Flynn vì "anh ta nói dối Phó tổng thống và FBI" và ông "không có gì phải giấu diếm". /Twitter. |
Theo CNN, luật sư Nhà Trắng Donald McGahn từng nói với ông Trump rằng ông không tin tưởng Flynn nói thật trong cuộc thẩm vấn của FBI hay với Phó tổng thống Pence. Một nguồn tin tiết lộ ông McGahn không nói cho tổng thống biết việc ông Flynn đã phạm luật trong cuộc thẩm vấn của FBI hay việc ông Flynn khi đó đang bị điều tra hình sự.
Luật sư Dowd cuối cùng đã viết dòng tweet gây bão nói trên, nhưng có những ý kiến nghi ngờ rằng ông Trump mới là người đóng vai trò lớn hơn trong câu chuyện này so với những gì được tiết lộ.
Đến hôm 4/12, ông Dowd nói với Axios trong một cuộc phỏng vấn rằng Tổng thống Trump mặc nhiên không thể nào "cản trở công lý" vì ông là người đứng đầu cơ quan hành pháp theo quy định của hiến pháp Mỹ.
Một lập luận mơ hồ về vấn đề pháp lý đã biến thành thảm họa chính trị khi các chương trình tin tức đồng loạt nhắc lại câu nói nổi tiếng của vị tổng thống bị phế truất Richard Nixon: "Khi tổng thống làm điều gì, có nghĩa là điều đó không phạm pháp".
Tình thế nguy hiểm
Những người cùng thời với ông Dowd cam đoan về sự nhạy bén pháp luật của ông. Song hầu hết cho rằng ông đã phạm sai lầm. Bình luận của vị luật sư đã làm dấy lên một câu hỏi "có sức công phá lớn" hiện diện trên rất nhiều tít báo: Phải chăng lý lẽ của ông Dowd xuất phát từ kết luận rằng Tổng thống Trump đã thực sự cản trở công lý?
Michael Hayden, cựu giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) cũng như Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA), cho rằng quyết định dùng đến các lập luận dựa trên lý thuyết của đội ngũ ông Trump có lẽ phản ánh tình thế nguy hiểm về pháp lý của vị tổng thống.
"Khi bạn nắm giữ thực tế, bạn sẽ tranh luận chuyện thực tế. Khi bạn không nắm giữ thực tế, bạn tranh luận chuyện luật lệ", ông Hayden, hiện là nhà phân tích an ninh quốc gia của CNN, nêu ý kiến.
"Những gì chúng ta có thể thấy kể từ khi Michael Flynn nhận tội hôm 1/12 là chính quyền đang cố gắng tranh luận chuyện luật lệ hơn là chuyện thực tế. Đối với tôi, điều đó thực sự cho thấy những gì đang diễn ra phía sau cánh gà".
 |
| Với những diễn biến mới nhất trong cuộc điều tra Nga, phải chăng Tổng thống Trump đang rơi vào tình thế nguy hiểm về pháp lý? Ảnh: AFP/Getty. |
Đa số học giả về luật thừa nhận rằng luật pháp tại Mỹ vẫn đang để ngỏ vấn đề liệu tổng thống đương nhiệm có thể bị truy tố hình sự hay không. Tuy nhiên, quan điểm rằng một tổng thống không thể bị cáo buộc tội cản trở công lý trong quá trình luận tội tại quốc hội rõ ràng trái với những tiền lệ đã thấy.
Những người bảo vệ ông Dowd cũng chỉ ra rằng Tổng thống Trump không phải là thân chủ lý tưởng của vị luật sư vì ông Trump có thiên hướng khuấy động các cơn bão lửa chính trị theo cách có thể hủy hoại công sức của đội ngũ luật sư tận tụy nhất.
Tối muộn 4/12, một luật sư khác của Nhà Trắng, Ty Cobb, tìm cách dọn dẹp mớ bòng bong không thể chối cãi trong nội bộ nhóm cố vấn pháp lý của Tổng thống Trump và xoa dịu những ý kiến cho rằng trọng tâm chiến lược của nhóm sẽ là đặt vấn đề liệu ông Trump có cản trở công lý hay không.
"Thật thú vị nếu xem đây là một vấn đề về chuyên môn luật, nhưng các luật sư của tổng thống dự định đưa ra biện hộ dựa trên thực tế, không phải những lập luận chỉ dựa trên luật", ông Cobb nói với Washington Post. "Điều đó hẳn sẽ giải quyết câu chuyện, nhưng tất cả chúng ta hãy chờ xem".
Chiến thuật của Trump
Theo nhiều cách, Tổng thống Trump đang đối phó với một thách thức pháp lý bằng chiến lược chính trị không kiềm chế, có thể thấy qua việc ông công kích uy tín của FBI và ông Mueller cũng như tuyên bố vô căn cứ rằng bà Hillary Clinton nói dối FBI nhiều hơn ông Flynn.
Cách tiếp cận này có lẽ giống như một hàng rào khả dĩ chống lại quá trình luận tội đồng thời cũng là nỗ lực tìm kiếm sự ủng hộ từ các nghị sĩ đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, điều đó khiến công việc của ông Dowd trở nên khó khăn hơn và cũng phần nào lý giải được những sai lầm của ông.
"Tôi nghĩ đó là những gì xảy ra khi bạn kết hợp công việc của một luật sư biện hộ và một chuyên viên PR", cựu công tố viên điều tra bê bối Watergate Richard Ben-Veniste nhận định.
 |
| Tổng thống Trump đang đối phó với một thách thức pháp lý bằng một chiến lược chính trị không kiềm chế . Ảnh: AFP/Getty. |
Một cách giải thích khác cho chiến thuật của ông Trump là những chiến thuật này được đưa ra để những báo đài ủng hộ vị tổng thống lấy làm lý lẽ hạ bệ cuộc điều tra của ông Mueller.
Tuy nhiên, chiến lược pháp lý tốt hơn là nên giữ im lặng. Với quan điểm đó, Ben-Veniste nói trên Blitzer rằng có một con cá lớn treo trên tường trong phòng tiêu khiển của ông Trump.
"Nếu ông ấy giữ im lặng, ông ấy đang không ở đó", ông Ben-Veniste nói.
