Đối diện làn sóng công nghệ trong thế kỷ 21

Tranh minh họa. Nguồn: Mustafa Suleyman AI.

Ngày 15/3, nhân dịp giới thiệu cuốn sách sắp ra mắt Sóng thần công nghệ (tựa gốc The Coming Wave), Công ty CP Xuất bản Khoa học & Giáo dục Thời Đại (TIMES) cùng Viện Blockchain và trí tuệ nhân tạo (ABAII) đồng tổ chức tọa đàm "Sóng thần công nghệ - Trí tuệ nhân tạo, quyền lực và thách thức lớn nhất thế kỷ 21”.

Sự kiện có sự tham dự của một số nhà khoa học, nhà giáo dục, doanh nhân, bàn về quá trình tiến triển của công nghệ, khám phá sự tiến bộ nhanh chóng của AI cũng như công nghệ sinh học và cách hai công nghệ này định hình tương lai của thế giới; đồng thời thảo luận về những thách thức đạo đức mà AI mang lại và cách chúng ta có thể định hình các nguyên tắc quản lý nó.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, nguyên Thứ trưởng Bộ KHCN Hoàng Văn Huây nêu rõ về những thách thức mà AI mang lại, đồng thời nhấn mạnh làn sóng công nghệ mới có thể là cơ hội cho sự phát triển mạnh mẽ của Việt Nam.

Mở đầu tọa đàm, ông Đào Trung Thành, Phó viện trưởng Viện Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (ABAII) thuyết trình về lịch sử phát triển của AI, các cơ hội và vấn đề mà AI đang đặt ra cho xã hội hiện nay. Ông nhấn mạnh thông điệp: “AI sẽ không thay thế bạn mà người sử dụng AI sẽ thay thế bạn".

Trí tuệ nhân tạo không chỉ có mặt tích cực

Chia sẻ tại sự kiện, ông Vũ Hoàng Linh - một trong ba dịch giả của Sóng thần công nghệ - cho rằng đã có khá nhiều cuốn sách nói về trí tuệ nhân tạo, về vai trò cũng như cơ hội nó tạo ra cho các ngành nghề, hoạt động kinh doanh, cho xã hội, nhưng ấn phẩm của Mustafa Suleyman và Michael Bhaskar có nhiều khác biệt.

"Tôi nghĩ rằng cuốn sách không chỉ nói về những thành tựu mà cả thách thức công nghệ đem lại trong thế kỷ 21, về việc làm thế nào để kiềm chế những thách thức đó", anh nói.

Theo dịch giả Hoàng Linh, con người đã chứng kiến nhiều cột mốc trong sự thay đổi, phát triển công nghệ như sự xuất hiện của điện, Internet nhưng làn sóng lần này, nổi bật là trí tuệ nhân tạo, mang đến tác động còn mạnh mẽ hơn. Ngoài những mặt tích cực đem lại, nó còn có cả khả năng gây hại, trở thành công cụ cho những cá nhân, tổ chức có mục đích xấu.

Dịch giả Vũ Hoàng Linh và Sơn Phạm (từ phải sang) tại sự kiện.

"Tác giả cuốn sách cũng nhìn ở khía cạnh sâu hơn là sự chênh lệch giữa quyền kiểm soát công nghệ, sự khác biệt, bất cân xứng giữa công chúng - những người chiếm đa số không có khả năng nắm được công nghệ, sử dụng công nghệ - và một số ít người làm được điều đó.

Điều đó dẫn đến nhiều vấn đề, thứ nhất là lợi ích của công nghệ này có được lan truyền cho mọi người một cách đồng đều hay không, hay nó sẽ tạo ra một xã hội trong tương lai chỉ có hai loại người, hai tầng lớp một là nắm được công nghệ, làm chủ công nghệ và thành phần khác là những người không có sự kiểm soát đó".

Dịch giả Sơn Phạm - đồng sáng lập, giám đốc Công ty cổ phần Times Business Việt Nam (Timesbiz - công ty con trong hệ sinh thái Times Corp, chuyên về dòng sách kinh tế, kinh doanh, tài chính, đầu tư) - nêu ví dụ về việc AI, với công nghệ deep-fake, bị lợi dụng để bôi nhọ đối thủ trong tranh cử, tác động tới kết quả bầu cử (không kịp đảo ngược), từ đó tác động tới các chính sách kinh tế, tài khóa, xã hội…

Điều đó có thể ảnh hưởng tới mọi người dân, hay việc “dân chủ hóa công nghệ” khiến những kẻ cuồng tín cũng nắm được công nghệ sinh học tổng hợp, tạo ra những “mầm bệnh nhân tạo” gây chết chóc nhiều nghìn người... Chính vì vậy, trong cuốn sách, tác giả có nhắc tới vấn đề “phải kiềm tỏa được” làn sóng công nghệ sắp tới.

Đồng quan điểm về những khía cạnh khác nhau mà làn sóng công nghệ, nổi bật là AI, đem lại, ông Phan Đức Trung - Phó chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam - cho rằng AI không đáng sợ nhưng cần xây dựng cơ chế luật pháp nhanh chóng, phù hợp để quản lý.

Con người đối diện làn sóng công nghệ

Nhìn nhận ở khía cạnh người làm giáo dục, ông Nguyễn Xuân Phong, Phó hiệu trưởng Trường Đại học FPT, cho rằng những công nghệ như AI sẽ tạo ra thay đổi rất lớn về ngành nghề, trở thành bài toán đối với các trường đại học.

"Với tốc độ phát triển công nghệ như trước đây, người ta thường nói 2 năm sau khi ra trường, kiến thức có thể đã cũ. Tuy nhiên bây giờ, có thể nói ngay từ khi học sinh mới bước chân vào trường đại học, ngành đề đó đã biến mất hoặc chuyển đổi sang một thứ gì đó hoàn toàn khác", ông nói,

Ông Phong cũng đề cập đến việc ứng dụng AI trong đào tạo, cho rằng tương lai của giáo dục cũng phải chuyển đổi dần dần.

Ông Vũ Trọng Đại phát biểu tại sự kiện.

Bàn luận phần nào về định hướng, giải pháp để con người đối diện làn sóng công nghệ đang thay đổi từng ngày, từng giờ cũng là một trong những ý được các tác giả đề cập trong ấn phẩm Sóng thần công nghệ.

Từng chia sẻ với Tri thức - Znews, ông Vũ Trọng Đại nhận xét Mustafa Suleyman là một trong những nhân vật giàu kinh nghiệm của giới công nghệ. Qua tác phẩm, Suleyman sẽ không chỉ cung cấp thông tin phong phú về quá trình tiến triển của công nghệ mà còn đưa độc giả vào những góc nhìn nhiều chiều, không chỉ có tán tụng, để có thể hiểu thấu đáo về những gì đã và đang có thể thay đổi xã hội mạnh mẽ.