Hãy tìm hiểu một số ví dụ về dopamine chậm.
Xem những video có tính giáo dục, truyền năng lượng hay động lực cho bạn có thể tiếp nhiên liệu cho bạn trong dài hạn! Nó làm bùng lên trong bạn ham muốn hoặc khát khao thay đổi hay sáng tạo. Nó có thể giúp bạn tiến bộ trong cuộc sống. Còn ngược lại là việc cuộn màn hình qua hàng trăm video chẳng mang đến điều gì ngoài giải trí tức thời, sẽ khiến bạn cảm thấy trống rỗng khi xem xong.
Đọc tiểu thuyết là hoạt động tạo ra dopamine chậm rất rõ ràng, do tác động của việc đọc bền hơn nhiều so với trải nghiệm tức thời trong lúc đọc. ngoài các lý do khác, việc đọc còn luyện các cơ mắt, trí tưởng tượng và những vùng lớn trong não bộ khi bạn hình dung những sự kiện trong sách. nó cũng kích thích trí nhớ, vì bạn cần nhớ lại những sự kiện và nhân vật trong lần tiếp theo giở sách ra.
 |
| Ảnh minh hoạ. Nguồn: Andrea Piacquadio/Pexels. |
Học tập cũng sản sinh dopamine chậm. Kiến thức huấn luyện trí nhớ. Kiến thức mới nuôi dưỡng năng lực sáng tạo. Kiến thức giúp bạn hiểu thế giới tốt hơn. Kiến thức còn cho phép bạn giao tiếp với người khác trong nhiều tình huống xã hội. ngoài ra, kiến thức càng lớn, thì bạn càng có thể liên kết và nắm giữ thêm nhiều kiến thức tương tự.
Tập thể dục cũng giải phóng dopamine chậm. Thật ra, tập thể dục dẫn tới những lợi ích gần như vô tận, nhưng một số điểm nhấn là: tập thể dục giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tăng thể lực, cải thiện giấc ngủ, tăng tính khả biến của hệ thần kinh (xem trang 256 để biết thêm về chủ đề này), củng cố hệ miễn dịch và được cho là yếu tố đóng góp quan trọng nhất để tâm thần khỏe mạnh.
Tình dục cũng giải phóng dopamine chậm. ‘Lợi ích’ của tình dục đồng thuận là hoạt động đấy cải thiện cảm nhận của chính bạn lẫn đối tác về mối quan hệ giữa hai người trong vòng bốn mươi tám tiếng đồng hồ. Tình dục là một dạng bài tập tim mạch và bản thân hoạt động đấy có thể sinh ra nguyên một ly tiên tửu tuyệt diệu, vì còn làm tăng mức serotonin và oxytocin trong bạn.
Trong những bài giảng của mình, tôi thường đùa rằng hầu hết mọi chuyện chúng ta làm trước khi quảng cáo thương mại trên truyền hình xâm nhập vào đời sống đều là những nguồn dopamine chậm tốt lành.
Khi tôi hỏi cự toạ họ tưởng tượng mọi người từng làm gì trước khi quảng cáo trên truyền hình và internet xâm chiếm cuộc sống, tôi thường nhận được những câu trả lời thế này: giao lưu, dành thời gian cho sở thích cá nhân, nấu ăn ở nhà, đọc sách và tạp chí, chơi cờ, các dự án tự làm, làm vườn, khiêu vũ, sáng tạo và làm ra nhiều thứ, giải ô chữ. Rồi luôn có người vừa cười lớn vừa nói: 'Chúng ta từng nghe trọn album nhạc hết một lần!'
Không sai, chúng ta quả thật từng làm như vậy. Đã có thời cái việc cầm đĩa nhạc về nhà và đặt vào đầu máy CD như là một nghi thức thiêng liêng. Trước tiên chúng ta đảm bảo tắt hết mọi thứ gây xao nhãng, rồi sẽ chỉ chăm chú nghe nhạc, hết bài này tới bài khác nhưng thời đó đã qua lâu rồi. Giờ ta đang sống trong một thế giới mới, thế giới dựa trên dopamine nhanh.
Đây là nguồn cơn của nhiều vấn đề hiện tại. Khó nhất ở chỗ những nguồn dopamine chậm thường đòi hỏi phải tốn công tốn sức và năng lực tự chủ của chúng ta nhiều hơn hẳn so với các nguồn dopamine nhanh. Chỉ cần nằm ườn trên sofa cùng một mớ socola là bạn có thể dễ dàng cung cấp dopamine nhanh cho bản thân (dopamine có thể tăng tới 150 phần trăm so với mức cơ sở).
Những nguồn dopamine nhanh khác bao gồm thức ăn nhanh, xem phim bộ truyền hình, chơi trò chơi điện tử trên điện thoại, mạng xã hội, thường xuyên kiểm tra giá bitcoin hay giá cổ phiếu, và đọc tin tức. Trong khi đó, dopamine chậm thường đòi hỏi đầu tư lớn hơn - đôi khi lớn hơn rất nhiều.
Ví dụ, đầu tư cho sở thích cá nhân, giải ô chữ hay chơi một ván cờ đều đòi hỏi thời gian và năng lượng. Mà não người lại rất không ưa việc gì tiêu tốn năng lượng hơn so với mức tuyệt đối vừa đủ. Nang lượng chắc chắn là thứ tiền tệ giá trị nhất trong suốt quá trình tiến hoá.
Bình luận