Điều đó đã được chứng minh ở sản phẩm iPhone 5 ra mắt sau thời điểm Jobs qua đời một năm nhưng chỉ là "iPhone 4 kéo dài". Bởi thiết kế này, "thánh" Jobs khi còn sống đã quyết là như thế, rằng kích cỡ như iPhone 4S vừa gọn trong lòng bàn tay.
"Gót chân Achilles"
Có lẽ thiết kế iPhone 5 và 5S đã được Jobs quyết từ trước. Cũng có thể ban lãnh đạo của "vương quốc táo" không muốn làm khác "thánh" ý khi ông vừa mất cũng như một sự tưởng nhớ, đồng thời cũng để tránh tình huống những "tín đồ" của Jobs phật lòng.
Nhưng cuộc sống là cuộc sống. Mọi thứ đều phải vận động và thay đổi, ngay một số chuẩn mực mà Jobs đã đưa ra cũng vậy thôi. iPhone 5 và iPhone 5S vẫn đẹp một cách mẫu mực về thiết kế, chất lượng lắp ráp và các loại linh kiện cao cấp, phần mềm chạy ổn định và ít xảy ra lỗi… Nhưng khi ban lãnh đạo Apple mải mê với những sáng tạo mẫu mực đó thì bỗng một lúc lại đánh mất phần nào sự nhạy bén của con buôn.
Điều này thì Samsung đã làm tốt hơn. Khắp các phân khúc smartphone, Samsung đều có sản phẩm đáp ứng người tiêu dùng. Sản phẩm Samsung từ thiết kế đến chất lượng không so được với iPhone, nhưng thế giới này đâu phải ai cũng có hàng chục triệu đồng để mua điện thoại "táo khuyết"? Samsung cũng làm tốt hơn khi nắm bắt được nhu cầu và khởi xướng cao trào phablet (smartphone màn hình từ 5 inch trở lên) một cách mạnh mẽ với những dấu ấn để lại qua dòng sản phẩm điện thoại Galaxy màn hình lớn.
Tuy nhiên ngai vàng "số 1 thế giới" dành cho hãng sản xuất smartphone nói riêng và hãng ĐTDĐ nói chung mà Samsung giành được trong khoảng 3 năm trở lại đây đã lung lay dữ dội từ quí I/2014. Galaxy Note 3 dù chưa đủ sang trọng và cứng cáp song công bằng mà nói là một chiếc điện thoại đáng để sử dụng. Nhưng Galaxy S5 thì quá đáng thất vọng. Ít ai lại chịu bỏ ra đến 16 triệu đồng đệ tậu Galaxy S5 với vỏ nhựa rẻ tiền, thiết kế bo tròn góc thiên về nữ tính…
Gã khổng lồ nào chẳng có "gót chân Achilles". Với Apple là bức tường thành bảo thủ kiên cố. Với Samsung chính là tính con buôn trong sản phẩm nhiều khi được đẩy lên tới mức khiến người ta khó chịu bởi thấy rõ sản phẩm của hãng này có giá bán ra nhiều khi quá cách biệt với giá trị thực.
Thất bại của Galaxy S5 là bài học lớn nhất để Samsung cân chỉnh lại thiết kế và vật liệu làm sản phẩm của mình. Theo tôi, doanh số iPhone 5S của Apple tăng mạnh trong quí II/2014 vừa qua không hẳn vì mẫu điện thoại này quá xuất sắc, thậm chí ngược lại còn có một số điểm bảo thủ chưa đáp ứng được mong chờ của người tiêu dùng. Nhưng Apple lại có được "thiên thời" là sự trượt dốc của Samsung ở sản phẩm Galaxy S5, bên cạnh đó trên thị trường cũng chưa xuất hiện mẫu điện thoại nào đủ xuất sắc cả về sản phẩm và thương hiệu để lấn át được iPhone 5S, nhờ đó mẫu điện thoại này có được chút may mắn "bất chiến tự nhiên thành".
Người Apple tự đập vỡ bức tường bảo thủ
Bây giờ thì thực tế và tình thế đã khác. Hơn 2 năm sau ngày Steve Jobs ra đi, chính tự tay những người Apple đã đập vỡ bức tường thành bảo thủ của họ dù chưa phải toàn phần. Họ đưa ra 2 mẫu thiết kế cho iPhone 6 có kích cỡ màn hình 4,7 inch và 5,5 inch; cổng giao tiếp tầm gần NFC bị phớt lờ từ đời iPhone 5, 5S mặc cho bao "tín đồ" của "táo khuyết" ngóng chờ giờ đã được quyết đưa vào iPhone 6. Thiết kế iPhone 6 rò rỉ có một chút đổi khác so với các phiên bản 4, 4S, 5, 5S nhưng nhìn chung vẫn đẹp, sang trọng, trang nhã và sắc sảo, tinh tế.
Samsung vừa "đi trước" Apple bằng cách tung ra mẫu Samsung Galaxy Alpha 4,7 inch nhưng không thấy được dân tình quan tâm nhiều, và thực sự nó cũng không có cấu hình đỉnh hay tính năng gì mới xuất sắc để người ta nhớ đến ngoài khung viền thép cứng cáp. Có lẽ đây chưa phải là sản phẩm chiến lược số 1 của Samsung. Tuy nhiên, đã đấu với Apple, trong từng phân khúc sản phẩm, nếu không đạt tầm xuất sắc số 1 thì khó lòng giành được phần thắng.
Thật khó trả lời được câu hỏi giả định rằng nếu Steve Jobs còn sống thì ông có thay đổi suy nghĩ bảo thủ để làm như Tim Cook bây giờ là nâng cỡ màn hình iPhone lên 4.7 inch và 5.5 inch hay không. Nhưng rõ ràng ở đây, không phải Tim Cook "phản" lại người tiền nhiệm của mình mà thực sự ông đã thấm thía cái hệ lụy của sự bảo thủ gắn với cỡ màn hình iPhone bé xíu đang tụt hậu trong trào lưu người dùng chuộng màn hình lớn hơn, và chính vì sự tụt hậu đó đã gián tiếp giúp cho Samsung giật lấy ngôi vị hãng sản xuất smartphone số 1 thế giới.
Đưa ra quyết định thay đổi là do con người. Nhưng suy cho cùng, sức ép để dẫn đến sự thay đổi chính là áp lực cạnh tranh từ thị trường. Thị trường buộc Tim Cook và ban lãnh đạo "vương quốc táo" phải thay đổi. Hay nói chính xác hơn, chính người dùng trên toàn cầu đã gửi cho Apple một thông điệp quan trọng là phải thay đổi thông qua việc gián tiếp làm tụt giảm mức tăng trưởng và thị phần của iPhone trong hai năm 2012-2013.
Đang và sẽ xảy ra điều gì?
Dự kiến iPhone 6 sẽ được ra mắt trong vài ngày tới. Apple bước vào thị trường phablet nói riêng và điện thoại màn hình lớn nói chung chậm hơn Samsung và các đối thủ khác khoảng 2 năm, nhưng ngay cả khi như thế, vào lúc này họ vẫn khiến các đối thủ - đặc biệt là Samsung - lo ngay ngáy.
Trong năm 2014 này Apple đã cho thấy sự thay đổi. Và điều gì sẽ xảy ra khi Apple đã bớt đi sự bảo thủ? 80 triệu chiếc iPhone 6 được Apple đặt hàng các nhà gia công lắp ráp, hơn 4.000 chiếc iPhone 6 được đặt mua tại hệ thống Thegioididong chỉ sau 2 ngày… Chưa bao giờ Apple đưa ra lượng đặt hàng sản xuất với số lượng kỉ lục như thế. Chưa bao giờ những người không dùng iPhone chỉ vì màn hình bé lại có sự thay đổi về suy nghĩ và dự tính sẽ tậu iPhone 6 với màn hình to hơn như lúc này. Và cũng chưa bao giờ những người dùng phablet thương hiệu Samsung, HTC, Sony… lại "lung lay" như lúc này bởi suy nghĩ muốn chuyển sang dùng phablet iPhone để trải nghiệm những chuẩn mực từ thiết kế, tính năng, phần mềm cho đến các tiện ích.
Và cũng chưa bao giờ Apple có đầy đủ cơ hội để lật ngược thế cờ giật lại ngôi vị hãng sản xuất smartphone số 1 thế giới như lúc này và iPhone 6 cũng chính là đời iPhone đầu tiên có khả năng được người dùng sử dụng thay thế cho phablet của các hãng khác.
Tôi nhớ đến câu của một bác sĩ tâm linh người Ấn đã nói trong một lần tôi có dịp phỏng vấn: "Khi chúng ta thay đổi, thế giới sẽ đổi thay" (câu này sau đó đã được dùng làm tựa một quyển sách về "Tư duy tích cực" và "Giá trị sống"). Còn bây giờ, khi Apple thay đổi thì thị trường smartphone thế giới cũng sẽ đổi thay. Chỉ có điều, trong sự đổi thay này, không ít đối thủ của Apple có thể sẽ đi đến thảm họa.
