Điều các nhà xuất bản châu Âu muốn ở các dịch giả

Hình minh họa: nikkigrahamtranix.

Mua bán bản quyền là vấn đề phổ biến khi người ta nhắc đến thị trường xuất bản quốc tế. Đây cũng chính là chủ đề bàn luận chính của nhiều sự kiện lớn trong năm - như trong sự kiện Hội sách London sắp diễn ra (18-20/4) tại Trung tâm Bản quyền Quốc tế.

Sau cuộc thảo luận mua bán bản quyền chính là cuộc thảo luận giữa đơn vị xuất bản và dịch giả. Theo Publishing Perspective, rất thường xuyên, các dịch giả sẽ chủ động đề xuất cho các đơn vị xuất bản những tác phẩm họ thấy thích, những dự án dịch họ tâm huyết. Nhưng trong một buổi hội thảo diễn ra trong Hội sách Bologna hồi tháng 3, các đơn vị xuất bản cho biết muốn các dịch giả quan sát thị trường kỹ hơn để đề xuất những tác phẩm phù hợp với nhu cầu độc giả, với định hướng của đơn vị xuất bản.

Nikos Argyris, chuyên viên xuất bản tại Nhà xuất bản Ikarus ở Athens - chủ tịch Hội Xuất bản Hy Lạp, cho biết các nhà xuất bản thường có đội ngũ khảo sát để biết về xu hướng xuất bản tiềm năng, từ đó, tự tìm và mua bản quyền tác phẩm chứ không theo đề xuất của các dịch giả.

Ông cho rằng rất nhiều khi, các dịch giả đề xuất một dự án nhưng không được đơn vị xuất bản để ý vì dịch giả đó không hiểu được tầm nhìn của nhà xuất bản ấy.

Nhà xuất bản có truyền thống làm những loại sách này không? Sách có các khoản tài trợ dịch thuật không? Liệu tác giả sách có danh tiếng không? Ông Argyris cho rằng đó là những yếu tố quan trọng nhưng thường bị các dịch giả bỏ qua.

Bà Serena Daniele, Tổng biên tập Nhà xuất bản NNE ở Milan, Italy, cho rằng bà đã gặp những dịch giả đề xuất được dự án hay, khả thi. Họ là những người hiểu biết về thị trường xuất bản, về tính cạnh tranh của thị trường này.

Bà nói: "Một trong hai dịch giả giỏi nhất của chúng tôi cũng là một độc giả rất năng động và đặc biệt nhạy cảm với tin tức trong ngành. Vì vậy, bà ấy đề xuất dự án dịch rất tốt. Chúng tôi luôn chú ý lắng nghe những đề xuất của bà vì bà là một dịch giả hiểu về xu hướng".

Bà Daniel cho rằng các dịch giả hiểu về ngành sẽ luôn có lợi thế trong ngành.

Dịch giả Lawrence Schimel và bà Gvantsa Jobava. Ảnh: BBP.

Một khi một dịch giả chứng minh được khả năng của mình cho đơn vị làm xuất bản, họ sẽ được đền đáp xứng đáng. Bà Gvantsa Jobava, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Quốc tế và Đại diện ngoại giao của Nhà xuất bản Intelekti của Tbilisi, cho biết đơn vị bà luôn có chính sách đãi ngộ tốt để giữ chân các dịch giả giỏi.

Trả nhuận cao hơn, mua bản quyền dịch những tác phẩm hay hơn là cách đơn vị bà áp dụng không để vuột mất một dịch giả giỏi sang nhà xuất bản đối thủ.

Bà chia sẻ: "Chúng tôi bắt đầu có một nhóm dịch giả hợp tác lâu dài và chúng tôi rất hài lòng với chất lượng công việc của họ. Là những người làm xuất bản, chúng tôi biết rằng dịch giả giỏi cũng có thương hiệu riêng và độc giả sẽ tin tưởng tìm đọc các tác phẩm dịch giả yêu thích của họ thực hiện chuyển ngữ".

Gvantsa Jobava cho biết ngay khi một dịch giả hoàn thành một bản thảo dịch, đơn vị bà sẽ lập tức soạn hợp đồng dịch mới để họ có thể bận bịu với dự án tiếp theo luôn chứ không sang dịch cho nhà xuất bản khác. Bà nói: "Chúng tôi đầu tư quảng cáo cho cả dịch giả. Chúng tôi cần họ".

Đội ngũ Nhà xuất bản Intelekti khuyến khích các dịch giả xuất hiện trước công chúng để diễn thuyết về cuốn sách họ dịch. Gvantsa Jobava cho biết: "Chúng tôi muốn họ trao đổi với độc giả vì họ là những người đã dành rất nhiều thời gian cho cuốn sách và hiểu rõ cuốn sách hơn cả".

Mô hình hoạt động này cũng tạo điều kiện cho các dịch giả hiểu được gu của nhà xuất bản, từ đó, đưa ra các đề xuất dịch thuật phù hợp khi họ muốn.