Washington Post dẫn lời những người có liên quan cho biết quá trình chuẩn bị chiến lược về Đài Loan thậm chí đã bắt đầu trước khi ông Trump chính thức nhận đề cử của đảng Cộng hòa để ra tranh cử tổng thống.
Vì thế, cuộc điện đàm vừa qua là một động thái "khiêu khích" có chủ ý để tách ông Trump ra khỏi chính sách truyền thống của các tổng thống Mỹ trước đây.
Việc bà Thái gọi điện cho ông Trump được chuẩn bị trước vài tuần từ cả hai phía. Ngay sau khi Trump đắc cử hôm 8/11, các cộng sự của ông đã chuẩn một bị một danh sách những người sẽ gọi điện cho tổng thống tân cử Mỹ.
"Đài Loan có trong danh sách đó từ rất sớm", Stephen Yates, cựu nhân viên an ninh quốc gia dưới thời tổng thống George W. Bush và là một chuyên gia về vấn đề Trung Quốc - Đài Loan, tiết lộ.
"Sau khi cuộc điện đàm được lên lịch, tôi nghe kể rằng ông Trump đã được thông báo tường tận về mọi thứ. Họ biết rõ về những phản ứng và nguy cơ sau cuộc điện đàm", ông Yates nói thêm.
 |
| Bà Thái Anh Văn đang điện đàm với ông Trump. Ảnh: SCMP. |
Cũng theo các nguồn tin thân cận với quá trình thảo luận chính sách trong đội ngũ của Trump, cuộc nói chuyện kéo dài 10 phút vừa qua cho thấy quan điểm các cố vấn của Trump là muốn ông có một khởi đầu cứng rắn với Trung Quốc.
Về mặt chính thức, Trump và các cộng sự của ông đang thể hiện trên truyền thông rằng sự kiện vừa qua chỉ là "điện đàm chúc mừng", trong đó bà Thái là người chủ động gọi trước.
"Ông ấy bắt máy, nhận lời chúc mừng (đắc cử) từ bà ấy, chính xác chỉ có thế", Phó tổng thống đắc cử Mike Pence nói với đài ABC News hôm 4/12.
Việc ông Trump nói chuyện với bà Thái hôm 2/12 đã phá vỡ nguyên tắc ngoại giao của Mỹ trong nhiều thập niên qua. Từ khi Mỹ cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan vào năm 1979 và công nhận nguyên tắc "Một Trung Quốc", không có tổng thống hoặc tổng thống đắc cử nào của Mỹ trò chuyện trực tiếp với lãnh đạo Đài Loan, dù Washington vẫn bán vũ khí cho Đài Bắc.
Một số chuyên gia nhận định hành động "bắt máy" của ông Trump là sự thiếu suy nghĩ của một người hoàn toàn không có kinh nghiệm ngoại giao. Một số chuyên gia khác cho đây là dấu hiệu cho thấy cách tiếp cận mới và cứng rắn hơn của chính quyền ông Trump với Trung Quốc.
Chính phủ Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một tỉnh ly khai và phản đối các quốc gia khác có trao đổi, liên hệ với vùng lãnh thổ này. Bắc Kinh cũng không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để giành lại Đài Loan.
Trung Quốc ngày 3/12 đã gửi công hàm phản đối cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái, gọi đây là "thủ đoạn tầm thường" của Đài Bắc.
