 |
Ngày 12/4, phía luật sư của cựu Tổng thống Donald Trump đã nhận email từ Cục Lưu trữ Quốc gia Mỹ, nói rằng FBI sẽ sớm khám xét những tài liệu nhạy cảm mà ông Trump từ chối bàn giao cho chính phủ vào tháng một.
Đây là điểm mấu chốt khi sự quan tâm của FBI lúc này không phải những tài liệu đã được thu hồi, mà là những gì ông Trump đang cất giữ tại Mar-a-Lago.
Một số đồng minh của ông Trump đã đổ lỗi cho quá trình đóng gói tài liệu vội vã trong những ngày cuối cùng của ông Trump tại Nhà Trắng vào năm 2021. Những tài liệu này được tìm thấy rải rác ở phòng ngủ, văn phòng và nhà kho tầng một tại tư dinh ông Trump khi FBI khám nhà hôm 8/8. Dù vậy, những tranh cãi dẫn đến vụ khám xét chưa có tiền lệ của FBI chỉ mới xuất hiện vào năm nay.
Một vài tài liệu thu được tại nhà ông Trump được đánh giá là cực kỳ nhạy cảm, theo hai nguồn thạo tin, vì nó có thể tiết lộ những bí mật về phương pháp Mỹ dùng để thu thập tin tình báo. Một nguồn tin nói rằng thông tin này “thuộc những bí mật nhạy cảm nhất chúng tôi đang nắm giữ”.
Những tranh cãi pháp lý
Trong một hồ sơ pháp lý vào ngày 22/8, các luật sư của ông Trump nhấn mạnh rằng cựu tổng thống đã hợp tác với các yêu cầu từ Bộ Tư pháp.
Tuy nhiên, trên thực tế, bản tường trình cùng thông tin mà những luật sư này cung cấp lại chỉ ra rằng ông Trump phớt lờ những cơ hội để giải quyết những quan ngại của FBI trong âm thầm. Thay vào đó, một số người thân cận lo ngại cựu tổng thống đang "thách thức" cơ quan thực thi pháp luật.
Theo những công bố gần đây, bà Debra Steidel Wall, quyền Giám đốc Cục Lưu trữ Quốc gia, hồi tháng 5 đã gửi thư đến luật sư của ông Trump - ông Evan Corcoran. Bức thư nói rằng vị cựu tổng thống đã nhiều lần trì hoãn và cản trở FBI xem xét hồ sơ mà ông đã nộp lại cho cơ quan lưu trữ hồi tháng một.
 |
| FBI thu giữ các thùng hồ sơ của ông Trump ở Mar-a-Lago hồi tháng 1. Ảnh: AP. |
Ngoài ra, bà Steidel Wall nói thêm đội ngũ ông Trump đã yêu cầu thêm thời gian để xem xét liệu có tài liệu nào được bảo mật dựa theo đặc quyền hành pháp hay không.
Với đặc quyền này, tổng thống có thể cho phép hay ngăn cản FBI xem xét tài liệu. Nhưng luật sư của chính phủ Mỹ kết luận chỉ tổng thống đương nhiệm mới có đặc quyền này. Do đó, Tổng thống Joe Biden đã ủy quyền cho bà Steidel Wall quyết định cho phép FBI xem hồ sơ.
Trong nội bộ của ông Trump, một số người đã lo ngại vị cựu tổng thống đã tạo ra nhiều thách thức pháp lý lên chính mình. “Mar-a-Lago là một vấn đề lớn”, một nguồn tin cho biết.
Trong khi đó, Taylor Budowich, người phát ngôn của ông Trump, cho biết cựu tổng thống “sẽ chiến thắng sự lạm quyền của chính phủ bằng cách vạch trần lời nói dối và ủng hộ sự thật, giống như mọi lần trước đây”.
Bảo vệ hồ sơ tổng thống
Theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống, các tài liệu dành cho tổng thống sẽ được xem là tài sản công và được Cục Lưu trữ Quốc gia quản lý sau khi tổng thống đó kết thúc nhiệm kỳ.
Khi ông Trump rời Nhà Trắng vào tháng 1/2021, Cục Lưu trữ đã yêu cầu tìm kiếm và thu hồi nhiều tài liệu quan trọng vẫn chưa được thu lại. Những gì sau đó là nhiều tháng tranh cãi giữa ông Trump và cơ quan lưu trữ - chịu trách nhiệm duy trì và bảo vệ hồ sơ tổng thống.
Ông Trump chỉ đồng ý trả lại một số tài liệu sau khi các quan chức Cục Lưu trữ thảo luận với cố vấn của cựu tổng thống, nói rằng họ có thể đưa vấn đề này lên Quốc hội hay Bộ Tư pháp.
Mọi chuyện đáng lẽ đã được giải quyết khi ông Trump bàn giao lại 15 hộp tài liệu cho Cục Lưu trữ hồi tháng một.
 |
| Trụ sở Cục Lưu trữ Quốc gia Mỹ - cơ quan có thẩm quyền quản lý hồ sơ của các đời tổng thống sau khi hết nhiệm kỳ. Ảnh: Cục Lưu trữ Quốc gia. |
Tuy nhiên, các quan chức cơ quan lưu trữ lập tức phát hiện không có ghi chú hay biên nhận mô tả những gì có trong mỗi thùng hồ sơ. Thay vào đó, những bộ tài liệu được chất đống và lộn xộn, bao gồm những thứ không liên quan đến nhiệm kỳ của ông Trump. Song cũng có một số tài liệu được xác nhận là tài liệu mật.
Đến tháng 2, Cục Lưu trữ đã thông báo vấn đề này lên FBI. Các nghị sĩ Dân chủ cũng nắm được thông tin cam kết sẽ điều tra vụ việc.
Không thể xác định được ai đã tham gia vào việc sắp xếp tài liệu tại Mar-a-Lago hay vì sao một số tài liệu Nhà Trắng không được trả lại trong tháng một, dù nhiều nguồn thạo tin nói rằng ông Trump đã không công khai một vài tài liệu kể cả với những người thân cận. Pat Philbin, luật sư của ông Trump, và một cố vấn khác nói rằng họ không tham gia sắp xếp hồ sơ, và đã bất ngờ vì có những tài liệu mật tại Mar-a-Lago.
Đến tháng 4, Cục Lưu trữ đã nhắc phía luật sư ông Trump về việc Bộ Tư pháp Mỹ, thông qua ông Biden, đã yêu cầu xem xét tài liệu ông Trump chưa bàn giao.
Tuy vậy, sau một tháng không có động tĩnh từ phía ông Trump, FBI đã bắt đầu điều tra và thẩm vấn những người thân cận với cựu tổng thống.
Christina Bobb, một luật sư khác của ông Trump, nói rằng ông Corcoran đã dẫn đầu một nhóm xem xét hồ sơ được cất tại Mar-a-Lago sau khi nhận trát tòa vào hôm 14/5.
Đến ngày 3/6, bà Christina Bobb và ông Corcoran đã gặp quan chức Bộ Tư pháp và đặc vụ FBI, nói rằng “đã bàn giao lại tất cả hồ sơ họ tìm được”.
Cũng trong khoảng thời gian này, luật sư ông Trump đã đưa một bản cam kết rằng cựu tổng thống đã trả lại các tài liệu mật, theo một nguồn thạo tin.
Ngày 22/6, Bộ Tư pháp đã gửi trát tòa cho tập đoàn Trump Organization, đơn vị sở hữu Mar-a-Lago, yêu cầu trích xuất camera an ninh để xem những ai đi lại nhà kho cất các thùng tài liệu Nhà Trắng. Đoạn băng cho thấy nhiều người đã đến và rời căn phòng đó. Sau đó 7 tuần, đợt khám xét chưa từng có tiền lệ của FBI đã diễn ra.
