Động thái bất ngờ của ông Trump

Chính sách hỗ trợ gia đình của hai ứng viên có sự tương đồng. Ảnh: Politico.

Theo Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris - ứng viên của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử tổng thống năm nay - chính phủ cần làm nhiều hơn để giúp các bậc cha mẹ nuôi dạy con cái.

Giống như nhiều đảng viên Dân chủ khác, bà Harris từ lâu ủng hộ ba mục tiêu chính sách lớn: Tăng mức giảm trừ gia cảnh, cho phép nghỉ việc được trả lương khi chăm sóc gia đình và giảm chi phí chăm sóc con cái.

Điều bất ngờ là cựu Tổng thống Donald Trump cũng ủng hộ các chính sách này, theo người phát ngôn của ông. Thực tế trên cho thay đổi của đảng Cộng hòa trong những năm qua, cũng như thay đổi về vai trò của chính phủ trong cuộc sống gia đình người Mỹ.

“Tôi chắc 100% rằng đây là lần đầu tiên cả bốn ứng viên cho các vị trí hàng đầu (ứng viên tổng thống và phó tổng thống của hai đảng) nói về nghỉ có lương, chăm sóc con cái và giảm trừ gia cảnh với người nuôi con”, bà Adrienne Schweer, chuyên gia tại Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng (BPC) - cơ sở nghiên cứu chính sách có trụ sở tại Washington - nhận xét với New York Times.

Mục tiêu chung

Ba mục tiêu chính sách của bà Harris là một phần của dự luật chi tiêu an sinh xã hội quy mô lớn của chính quyền Biden. Tuy nhiên, bà đã ủng hộ những chính sách này từ trước khi vào Nhà Trắng. Ngay từ khi còn là thượng nghị sĩ, bà đồng bảo trợ nhiều dự luật về chính sách gia đình. Những chính sách này cũng thường xuyên được ứng viên Dân chủ nhắc tới.

Trong khi đó, trên cương vị thống đốc bang Minnesota, “phó tướng” Tim Walz của bà đã đưa cả ba mục tiêu chính sách trở thành luật.

Ở bên kia “chiến tuyến”, bà Karoline Leavitt, thư ký báo chí trong chiến dịch của ông Trump, cho biết vị cựu tổng thống cũng có kế hoạch “mở rộng chính sách giảm trừ gia cảnh, giảm chi phí chăm sóc trẻ em - vốn đã tăng 32% kể từ khi Kamala Harris nắm quyền - và tiếp tục ủng hộ mở rộng chính sách nghỉ việc được trả lương khi chăm sóc gia đình”.

Đảng Cộng hòa thường có xu hướng phản đối các chính sách gia đình đòi hỏi tăng chi tiêu chính phủ. Phe Cộng hòa từng ngăn chặn kế hoạch của chính quyền Biden về vấn đề này, cũng như bỏ phiếu chống một dự luật khác nhằm tăng mức giảm trừ gia cảnh hồi tháng 8 vừa qua. Nếu đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội, các ứng viên sẽ khó lòng triển khai các chính sách về gia đình như lời hứa khi tranh cử.

Các chính sách hỗ trợ gia đình được người Mỹ quan tâm trong bối cảnh mức sinh giảm và một số bang hạn chế quyền phá thai. Ảnh: New York Times.

Dù vậy, trong những năm gần đây, một bộ phận đảng Cộng hòa chuyển sang ủng hộ các chính sách này. Nguyên nhân đến từ mức sinh giảm và nhu cầu thu hút các nhóm cử tri có thu nhập thấp - những người ít được hưởng các chính sách hỗ trợ gia đình từ người sử dụng lao động.

Bên cạnh đó, sau khi nhiều bang do đảng Cộng hòa kiểm soát cấm phá thai, các nhân vật bảo thủ cho rằng họ cần làm nhiều hơn để hỗ trợ các gia đình có con nhỏ.

Thay đổi được thể hiện qua quan điểm của ông Vance trong cuộc tranh luận với ông Walz vừa qua. Khi được hỏi về vấn đề chăm sóc con cái, ông đưa ra câu trả lời ít thấy đối với phe Cộng hòa: “Chúng tôi sẽ chi thêm tiền”.

Giảm trừ gia cảnh - trọng tâm thảo luận của hai ứng viên

Trong số ba chính sách kể trên, vấn đề được chiến dịch của bà Harris và ông Trump làm rõ nhất là giảm trừ gia cảnh.

Giữa hai phe có sự khác biệt đáng chú ý: trong khi bà Harris ủng hộ mở rộng chính sách cho những gia đình nghèo nhất - kể cả không có thu nhập - ông Trump muốn chỉ giảm trừ cho những người có mức thu nhập tối thiểu để tạo động lực lao động.

Theo chính sách hiện nay, đại đa số hộ gia đình được giảm 2.000 USD tiền thuế mỗi năm với mỗi người con dưới 17 tuổi (nhưng những hộ gia đình nghèo có thể không được nhận đủ con số đó). Ông Trump đã tăng gấp đôi mức giảm trừ (từ 1.000 USD lên con số hiện tại) khi còn là tổng thống, cũng như mở rộng chương trình cho các nhóm thu nhập cao hơn (chính sách này sẽ hết hạn vào năm sau).

“Tôi là người triển khai chính sách giảm trừ gia cảnh, thực sự ủng hộ và muốn có chính sách này”, ông nói với CBS hồi tháng 8.

Hồi năm 2021, chính quyền Biden một lần nữa mở rộng chính sách với thời hạn một năm trong khuôn khổ các gói cứu trợ đại dịch Covid-19. Ngay cả những cha mẹ không có thu nhập hoặc thu nhập rất thấp cũng nhận được khoản hỗ trợ được gửi trực tiếp vào tài khoản ngân hàng của họ. Bà Harris đã tuyên bố mong muốn khôi phục chính sách này.

Ngoài ra, bà còn muốn tăng trợ cấp với trẻ nhỏ: Theo kế hoạch của bà, cha mẹ sẽ nhận 6.000 USD trong năm đầu, 3.600 USD/năm tới năm 6 tuổi, và 3.000 USD/năm tới năm 17 tuổi.

Trong các chính sách, giảm trừ gia cảnh nhận được lưỡng đảng ủng hộ mạnh mẽ nhất - dù hai bên có khác biệt về một số vấn đề kỹ thuật. Trong những năm gần đây, một số đảng viên Cộng hòa đã dần ủng hộ chính sách trực tiếp trả tiền cho cha mẹ để giúp các gia đình tự lựa chọn cách thức chi tiêu.

Hai phe Dân chủ và Cộng hòa đều muốn giảm chi phí nuôi con của người Mỹ. Ảnh: New York Times.

Nghỉ phép có lương và giảm chi phí nuôi con

Trong vấn đề nghỉ phép có lương, khác biệt chính giữa hai đảng nằm ở nguồn tiền: Phe Dân chủ muốn đặt ra khoản thuế mới, trong khi phe Cộng hòa muốn ưu đãi thuế cho doanh nghiệp để họ tự nguyện trả khoản lương này hoặc tìm cách giúp người lao động lấy tiền từ nguồn bảo hiểm xã hội hoặc tiết kiệm hưu trí.

Cả hai phe không chia sẻ kế hoạch chi tiết với chính sách này. Tuy nhiên, bà Harris trước đây từng đồng bảo trợ một dự luật cho phe người lao động được nghỉ tới 12 tuần khi có con, gia đình có người ốm hoặc chính họ bị ốm. Nguồn tiền lương sẽ đến từ một khoản thuế mà cả người sử dụng lao động và người lao động phải trả. Khi tranh cử năm 2020, bà thậm chí kêu gọi tăng thời gian nghỉ lên 6 tháng.

Ông Trump hiếm khi nhắc đến vấn đề này khi vận động tranh cử, cũng như không làm rõ khoản tiền trả lương đến từ đâu. Khi còn là tổng thống, ông từng ký đạo luật cho nhân viên chính quyền liên bang nghỉ có lương 12 tuần - vốn là ưu tiên của đảng Dân chủ trong khuôn khổ một đạo luật quốc phòng quy mô lớn.

Chính quyền Trump cũng khởi động một loạt dự án quy mô nhỏ hơn như ưu đãi thuế đối với các doanh nghiệp cho phép người lao động thu nhập thấp được nghỉ có lương, cũng như sáng kiến cho phép cha mẹ rút tiền từ tài khoản tiết kiệm hưu trí.

Về chi phí nuôi con, cả hai ứng viên đều nhận định khoản tiền này cần hợp lý hơn. Tuy vậy, hai phe tiết lộ rất ít chi tiết về các kế hoạch cụ thể.

Bà Harris tuyên bố muốn giảm chi phí chăm sóc chất lượng cao và chi phí mẫu giáo. “Kế hoạch của tôi là không gia đình lao động nào chi hơn 7% thu nhập cho việc chăm sóc con cái”, bà nói. Trong khi đó, ông Vance từng đề xuất kêu gọi sự giúp đỡ của họ hàng.

“Khác biệt lớn là phe Dân chủ muốn chính phủ chi tiền hỗ trợ và giảm chi phí, phe Cộng hòa muốn khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân và gia đình chi tiền”, ông Bruce Lesley, Chủ tịch nhóm chính sách First Focus on Children, nói. “Nhưng ‘làm cách nào’ thực sự là vấn đề với cả hai đảng”.