 |
Tại cuộc họp với lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành vào giữa tháng 5, Tập đoàn Vingroup đã xin thí điểm miễn thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho ô tô điện trong 5 năm nhằm thúc đẩy thị trường xe điện.
Nói với Zing, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc tại Viện Cơ khí động lực, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhận định đó là một đề xuất hợp lý. Theo ông, các cơ quan quản lý cần đưa ra một hệ thống chính sách đồng bộ để thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện.
"Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, nếu chưa thể đưa ra các chính sách đồng bộ ngay lập tức, việc hỗ trợ doanh nghiệp một cách nhanh chóng như ưu đãi thuế, phí cũng là một đề xuất hợp lý", ông Phúc khẳng định.
 |
| Mẫu xe ôtô điện VF e34 của VinFast. Ảnh: VinFast. |
Triển vọng của ngành công nghiệp xe điện tại Việt Nam
Ông Phúc đặt niềm tin vào triển vọng của ngành công nghiệp xe điện tại Việt Nam. "Việt Nam đã có doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực sản xuất ôtô điện và là nhà sản xuất xe điện đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á", ông nói với Zing.
"Nhiều quốc gia trên thế giới đã dấn sâu vào sản xuất xe động cơ đốt trong. Toàn bộ hệ thống cung ứng của họ, từ dây chuyền sản xuất đến nhân công, đều phục vụ cho sản phẩm đó. Vì thế, họ gặp phải một số lo ngại về chuỗi cung ứng khi chuyển sang xe điện", ông Phúc giải thích.
"Còn Việt Nam không mất gì khi đẩy mạnh ngành công nghiệp xe điện và chỉ có thêm lợi ích. Vấn đề nằm ở chỗ chúng ta sẽ sử dụng chính sách như thế nào để làm đòn bẩy nhằm tối đa hóa lợi thế đó và thúc đẩy ngành ôtô điện", vị chuyên gia nói thêm.
Trên thực tế, ôtô điện vẫn là loại phương tiện giao thông mới với đa số người dùng tại Việt Nam. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định Việt Nam có lợi thế là dân số đông và trẻ, với sự nhanh nhạy trong việc tiếp cận những công nghệ, sản phẩm mới.
 |
| Xây dựng mạng lưới trạm sạc là quan trọng trong việc thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện. Ảnh: Bối Hạ. |
Tại buổi tọa đàm được Zing tổ chức trong tháng 4, ông Khuất Việt Hùng - Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia - nhận định với đặc điểm dân số trẻ, người dân Việt Nam dễ nắm bắt các xu hướng mới như sống xanh.
Xu hướng sẽ trở thành văn hóa, lối sống, thói quen hướng tới những sản phẩm thân thiện với môi trường trong hoạt động mua sắm, đi lại. "Đó là cơ hội cho mọi sản phẩm xanh chứ không riêng gì xe điện", ông Hùng khẳng định.
Ông cho rằng Việt Nam cần có cam kết, mục tiêu rõ ràng và lộ trình cụ thể nhằm hiện thực hóa tiềm năng của ôtô điện nói riêng và sản phẩm xanh nói chung tại thị trường Việt Nam.
Xe điện có công nghệ cao, nên cần được hỗ trợ từ nghiên cứu, sản xuất cho đến thúc đẩy thị trường
PGS.TS Đàm Hoàng Phúc tại Viện Cơ khí động lực, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội
Theo chuyên gia Đàm Hoàng Phúc tại Viện Cơ khí động lực, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, các chính sách đối với ngành ôtô điện của Việt Nam cần hướng đến hai việc.
Đầu tiên là hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tiềm lực sản xuất và tạo ra những sản phẩm mới. Thứ hai là thúc đẩy thị trường, xây dựng và phát triển thị trường mới cho ngành xe điện, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận và sử dụng sản phẩm.
"Xe điện có công nghệ cao, nên cần được hỗ trợ từ nghiên cứu, sản xuất cho đến thúc đẩy thị trường", ông Phúc nói thêm.
Theo vị chuyên gia, giống nhiều nước phát triển khác trên thế giới, vấn đề lớn nhất đối với ngành công nghiệp xe điện tại Việt Nam là việc nghiên cứu và phát triển cần đến nguồn lực tài chính, công nghệ và chuyên gia rất lớn.
Cùng với đó là sự e ngại của thị trường. "Người tiêu dùng sẽ lo ngại về cơ sở hạ tầng, mạng lưới trạm sạc có đủ hay không, quãng đường xe có thể đi được là bao nhiêu", ông Đàm Hoàng Phúc nhận xét.
"Chúng ta cần phải giải quyết đồng thời các vấn đề này thông qua hỗ trợ thuế, phí và những chính sách khác nhằm thúc đẩy nghiên cứu và sản xuất của doanh nghiệp. Thứ hai là phát triển mạng lưới trạm sạc để tránh giới hạn quãng đường đi của xe điện. Khi đó, người tiêu dùng sẽ không còn lo ngại, đắn đo với một sản phẩm mới như xe điện nữa", ông nói thêm.
Hỗ trợ nghiên cứu, sản xuất và thúc đẩy thị trường
Đồng quan điểm, ông Khuất Việt Hùng - Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia - cho biết các quốc gia và vùng lãnh thổ hiện dẫn đầu về phát triển ôtô điện như Trung Quốc, Mỹ hay châu Âu đều đưa ra những chính sách cụ thể để thúc đẩy sử dụng loại phương tiện này.
"Chẳng hạn, họ đặt mục tiêu rõ ràng cần giảm phát thải bao nhiêu tấn khí nhà kính, để đạt con số ấy cần bao nhiêu ôtô điện, bao nhiêu tuyến xe, số km đi được bằng xe điện, từ đó xác định chi phí và thời gian cần thiết, đồng thời đưa ra các chính sách phù hợp”, ông Hùng chia sẻ tại buổi tọa đàm do Zing tổ chức.
Theo ông Hùng, giảm giá mua ôtô điện của người dùng và tạo dựng hệ thống hạ tầng là những yếu tố quan trọng để phát triển xe điện tại Việt Nam.
Những hình thức như miễn giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế linh kiện, miễn giảm phí sử dụng đường bộ, phí trước bạ hay giảm giá điện cho những người dùng điện sạc pin ôtô có thể được áp dụng để giảm giá bán và chi phí sử dụng, qua đó khuyến khích người dân dùng xe điện.
Bên cạnh đó, ông Hùng cho rằng các chính sách về thuế đất, cho vay lãi suất thấp với các nhà sản xuất ôtô điện hoặc đầu tư phát triển hạ tầng trạm sạc cũng có thể được áp dụng.
 |
Ông Khuất Việt Hùng tại buổi tọa đàm "Xu hướng phát triển ôtô điện trên thế giới và cơ hội tại Việt Nam". Ảnh: Hoàng Hà. |
Chẳng hạn, hồi năm 2016, người mua Trung Quốc được giảm giá toàn quốc 55.000 NDT (8.599,01 USD) cho mỗi xe BEV (xe điện dùng pin) và 30.000 NDT (4.690 USD) đối với xe PHEV (xe lai dùng cả xăng và điện). Chính quyền các thành phố cũng hỗ trợ bổ sung lên đến 55.000 NDT.
Bắc Kinh cũng trợ cấp cho các nhà sản xuất xe điện dựa trên mật độ năng lượng pin, phạm vi lái xe và năng lượng tiêu thụ. Trong năm 2020, một chiếc xe điện thuần túy có phạm vi tối thiểu 300 km sẽ nhận được trợ cấp 16.200-22.500 NDT (2.532-3.517 USD). Cùng với đó là hỗ trợ xây dựng mạng lưới sạc pin cho xe điện.
Đối với thuế, phí, Trung Quốc giảm 50-100% phí đăng ký cho người dùng tùy vào những thời điểm khác nhau, giảm thuế hàng năm, sạc miễn phí hoặc chi phí thấp. Người mua xe điện tại nước này cũng nhận được các ưu đãi phí làm biển, không phải chờ đăng ký xe từ 6-12 tháng, miễn phí đường cao tốc, đỗ xe.
Liên minh châu Âu (EU) cũng siết dần tiêu chuẩn về khí thải và hỗ trợ các ngành ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Phần lớn khoản hỗ trợ dành cho những sáng kiến thúc đẩy người tiêu dùng mua xe điện, từ đó kéo nhu cầu tăng cao.
Các quốc gia trên thế giới đưa ra rất nhiều chính sách ưu đãi đối với ngành xe điện, bao gồm chính sách thuế
PGS.TS Đàm Hoàng Phúc tại Viện Cơ khí động lực, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội
Chẳng hạn, Đức trợ cấp đến 4.000 euro (4.874 USD) trên mỗi xe BEV và 3.000 euro (3.656 USD) đối với xe PHEV. Đất nước cũng xây dựng quỹ trị giá 1 tỷ euro dành cho các chương trình giảm giá và xây dựng trạm sạc.
Trong khi đó, Pháp trợ cấp 6.000 euro (7.312 USD) đối với các chiếc xe xả thải ít hơn 20g CO2, 5.000 euro (6.093 USD) trên mỗi xe BEV và gần 10.000 euro (12.187,01 USD) dành cho những khách hàng chuyển từ xe chạy động cơ diesel sang BEV. Đan Mạch giảm thuế mua bán lên đến 80%. Một số thành phố lớn của Tây Ban Nha giảm 75% thuế, trong khi Phần Lan áp dụng mức thuế tối thiểu.
Theo giới chuyên gia, sự hỗ trợ của Chính phủ là cần thiết để phát triển ngành công nghiệp ôtô điện và bắt kịp xu hướng của thế giới. "Đó không phải câu chuyện riêng của bất cứ hãng xe nào, mà là toàn bộ ngành công nghiệp xe điện triển vọng tại Việt Nam", PGS.TS Đàm Hoàng Phúc khẳng định.
