Chiều 11/4, phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đặc xá (sửa đổi). Dự án luật lần này có thay đổi về thời gian chấp hành hình phạt tù cũng như hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác hay phải phạm tội lần đầu...
Điểm mới về điều kiện xét đặc xá
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho rằng nếu như luật hiện hành (Luật Đặc xá năm 2017) quy định đã chấp hành được ít nhất 1/3 thời gian đối với hình phạt tù có thời hạn, ít nhất 14 năm đối với hình phạt tù chung thân mới được xét đặc xá.
Dự thảo quy định đã chấp hành được ít nhất 1/2 thời gian đối với hình phạt tù có thời hạn, ít nhất 15 năm đối với hình phạt tù chung thân.
Bên cạnh đó, luật hiện hành quy định ba thời điểm đặc xá gồm: nhân sự kiện trọng đại của đất nước, nhân ngày lễ lớn của đất nước và trong trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, trong dự thảo Luật, Chính phủ đề nghị bỏ quy định đặc xá nhân ngày lễ lớn của đất nước.
 |
| Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội phát biểu tại phiên thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn |
Uỷ ban Tư pháp tán thành với đề nghị của Chính phủ nhằm thu hẹp bớt các trường hợp đặc xá. Tuy nhiên, bà Nga đề nghị phải quy định cụ thể trong dự thảo như thế nào là sự kiện trọng đại của đất nước để bảo đảm tính minh bạch và chủ động khi thực hiện. Ban soạn thảo cũng phải giải trình rõ lý do vì sao bỏ thời điểm đặc xá nhân ngày lễ lớn.
Chấp hành xong hình phạt tiền mới được xét đặc xá
Luật năm 2007 quy định đối với người bị kết án phạt tù về tội phạm tham nhũng hoặc một số tội khác thì phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ khác, thì dự thảo luật sửa thành người bị kết án phạt tù về "bất kỳ tội gì" đều phải chấp hành xong hình phạt bổ sung.
Góp ý kiến, đại biểu Đặng Thuần Phong, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội phân tích nếu xử lý không khéo sẽ tạo cú sốc rằng người giàu, người có tiền thực hiện thì được đặc xá còn người nghèo, không có tiền để chấp hành thì ở tù suốt đời.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nêu với những người quá nghèo, quá khó khăn không đủ điều kiện thực hiện hình phạt bổ sung thì nên để Chủ tịch nước xem xét. Đồng thời, ban soạn thảo cần đánh giá tác động xem điều kiện trong dự thảo có "chặt" quá hay không và ảnh hưởng thế nào tới các đối tượng.
Làm rõ ý kiến của các đại biểu, trung tướng Nguyễn Văn Sơn, Thứ trưởng Bộ Công an cũng cho rằng, nếu điều kiện "chặt' quá thì không được nhưng nếu "lỏng" thì có khi việc đặc xá lại tràn lan, mất đi ý nghĩa của chính sách này. Tướng Sơn thừa nhận có trường hợp điều kiện quá khó khăn, bất khả kháng sẽ không chấp hành xong, trong khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện khác.
"Ở góc độ khác là trong khi bị hại chưa được đảm bảo lợi ích chính đáng được pháp luật bảo vệ, tài sản của nhà nước, tổ chức chưa được khắc phục mà đối tượng vẫn được xem xét đặc xá thì e rằng dư luận chưa hẳn đã đồng tình", ông Nguyễn Văn Sơn nói.
Theo Thứ trưởng Bộ Công an, tinh thần là phải phân biệt thật cụ thể từng trường hợp giải quyết đặc xá để người dân thấy thực hiện như thế là vô tư, còn về kỹ thuật thiết kế vào luật sẽ cần nghiên cứu thêm.
Kết luận vấn đề này, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặt vấn đề hình phạt chính tù chưa thực hiện xong đã được xem xét đặc xá thì tại sao phần nghĩa vụ dân sự lại phải bắt buộc thực hiện xong. Vì vậy, ông yêu cầu cần đánh giá tác động sâu sắc liên quan đến điều kiện đặc xá.
