Ngày 17/4, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) có văn bản về việc tiếp tục thông tin thực hiện xuất khẩu gạo theo Quyết định 1106/QĐ-BCT ngày 10/04 của Bộ Công Thương.
Đánh giá về quá trình thực hiện quyết định của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan cho rằng doanh nghiệp đã không chủ động được phương án kinh doanh. Một số còn từ chối bán hàng cho dự trữ Nhà nước nhưng sẵn sàng xuất khẩu gạo.
Đối với lượng gạo dự trữ thiếu hụt (bao gồm 12.000 tấn không trúng thầu và 170.300 tấn nhà thầu trúng thầu nhưng từ chối ký hợp đồng), các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực đang thực hiện các thủ tục để đấu thầu lại.
 |
| Tổng cục Dự trữ Nhà nước mới ký hợp đồng được 7.700 tấn gạo trên tổng số 190.000 tấn. Ảnh: Hoàng Hà. |
Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan đề nghị Thủ tướng cho phép xuất khẩu các lô hàng gạo đã đưa vào cảng trước ngày 24/3 nhưng chưa đăng ký tờ khai hải quan trong tháng 4 được xác nhận bởi doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh cảng, cơ quan hải quan. Số lượng gạo xuất khẩu sẽ trừ vào hạn ngạch xuất khẩu (theo phản ánh của Hiệp hội Lương thực Việt Nam là 146.453 tấn).
Về quản lý hạn ngạch trong giai đoạn phòng chống Covid-19, Tổng cục Hải quan đề nghị Thủ tướng phê duyệt số lượng gạo được phép xuất khẩu (không bao gồm gạo nếp) và định hướng lộ trình, tiến độ xuất khẩu. Trên cơ sở đó, giao Bộ Công Thương lựa chọn một trong hai phương án.
Thứ nhất, Bộ Công Thương tổ chức bán đấu giá hạn ngạch xuất khẩu gạo (tương tự việc đấu giá hạn ngạch nhập khẩu đường đã và đang được Bộ này triển khai). Theo đó, Bộ Công Thương công bố công khai hạn ngạch gạo được xuất khẩu và chia thành các gói đấu giá.
Đồng thời, các doanh nghiệp được phép tham gia đấu giá nếu đáp ứng các điều kiện quy định tại Nghị định 107 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo; đã trúng thầu cung cấp, ký hợp đồng và hoàn thành giao gạo cho Cục Dự trữ Nhà nước khu vực; ký thỏa thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về việc đảm bảo cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu.
Thứ hai, Bộ Công Thương phân bổ hạn ngạch xuất khẩu gạo cho các doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh gạo theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP.
Tổng cục Hải quan cho rằng để đảm bảo công khai minh bạch, cũng như cần có thời gian để mở lại hệ thống khi ban hành quyết định phân bổ hạn ngạch xuất khẩu, Bộ Công Thương cần thống nhất với Bộ Tài chính thời điểm bắt đầu áp dụng để thông báo công khai cho các doanh nghiệp biết, thực hiện.
Sau khi dịch Covid-19 kết thúc, nếu đảm bảo ổn định cung cầu, Tổng cục Hải quan đề nghị Thủ tướng cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo mà không phải quản lý theo hạn ngạch.
