 |
Chủ nhật, ngày 3/10, Zuckerberg vẫn dành thời gian để vui chơi. Ông đăng video ghi lại cảnh lướt sóng cùng với vợ và bạn bè tại vùng biển tươi đẹp Kauai, nơi nhà sáng lập Facebook sở hữu một trang trại.
Khung cảnh này khác xa không khí ngột ngạt đang xuất hiện trong công ty, khi Phó chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu Nick Clegg dành cả ngày trên CNN để biện minh về tác động của sản phẩm do Facebook tạo ra đối với thế giới.
Sau gần một tháng liên tục rò rỉ tài liệu bất lợi cho Facebook qua WSJ, cựu nhân viên bí ẩn quyết định bước ra ánh sáng, công khai vạch mặt nền tảng này trên chương trình truyền hình 60 Minutes và tố cáo trước Quốc hội Mỹ.
Tại tổng hành dinh Facebook, nhiều nhân viên mang tâm trạng khó chịu. Một số người coi Frances Haugen, cựu Giám đốc chương trình Facebook, người đã rò rỉ tài liệu, là tên trộm và tham gia vào "hoạt động gián điệp công ty" thay vì người anh hùng tố giác. Họ coi thường, chê bai các phương tiện truyền thông đang đưa tin về vụ việc này.
Trong khi đó, CEO Mark Zuckerberg vẫn giữ thái độ “điềm đạm”, gần như tách biệt với không khí chung. Tuy nhiên, những sóng gió trong tuần tiếp theo khiến cho cả đế chế Facebook và nhà sáng lập không thể ngồi yên.
Người tố giác lộ diện
Haugen quyết định xuất hiện trên 60 Minutes vào hôm 3/10. Lần đầu tiên các nhân viên Facebook biết được danh tính cựu đồng nghiệp đang phơi bày mặt tối của công ty trước dư luận.
Theo Business Insider, việc này đã được chuẩn bị cẩn thận. Trang web cá nhân và tài khoản Twitter của Frances Haugen cùng lúc ra mắt công khai vào ngày 3/10, số người theo dõi nhanh chóng tăng lên.
 |
| Frances Haugen xuất hiện trên chương trình truyền hình 60 Minutes. Ảnh: CBS. |
Một số nhân viên Facebook tỏ ra khó chịu, nghi ngờ về động cơ phía sau của người tố giác. "Bà ấy có một đội PR, một GoFundMe (nền tảng quyên góp tiền để thực hiện các sự kiện khác nhau). Hầu hết lời tố cáo chưa được xem xét. Điều đó làm mọi người thất vọng", một nhân viên lâu năm của Facebook cho biết.
Để tránh tạo ra thêm rắc rối, ban lãnh đạo Facebook cố gắng kiểm soát phát ngôn nội bộ nhắm vào người tố giác. Các nhân viên được khuyến cáo không chỉ trích Haugen công khai, đặc biệt là những người từng làm việc trực tiếp với bà.
"Các công cụ, sản phẩm của chúng ta có tác động tích cực đến thế giới và cuộc sống của mọi người. Và bạn có mọi lý do để tự hào về công việc đó", Clegg trấn an nhân viên. Thông tin này được tìm thấy trong bản ghi nhớ nội bộ rò rỉ trên The New York Times.
Tuy nhiên, chỉ vài ngày trước đó, Facebook đã đầu hàng vì áp lực và "tạm dừng" kế hoạch tung ra phiên bản Instagram dành cho trẻ em gây tranh cãi. Adam Mosseri, người đứng đầu Instagram, thông báo tin này cho các lãnh đạo cấp cao trong một cuộc họp vội.
Vào đêm Chủ nhật, các nhân viên Facebook lên giường ngủ với tâm thế sẵn sàng cho một tuần sóng gió tiếp theo, thêm những lời tố cáo từ Haugen, nhiều bài báo chỉ trích hơn.
Ngày các nền tảng của Facebook đồng loạt sụp đổ
Sáng thứ Hai, ngày 4/10, một nhân viên Facebook đang làm việc tại nhà thì bị mất kết nối với hệ thống nội bộ của công ty. Quá bối rối, anh gọi cho nhà cung cấp băng thông rộng Xfinity để tìm hiểu vấn đề với mạng Internet của mình. Câu trả lời là mọi thứ bình thường.
Đó là cảm giác mà nhiều nhân viên trong số 63.000 người đang làm việc cho Facebook, những người sử dụng phiên bản nội bộ Workplace để thực hiện nhiệm vụ, phải trải qua trong buổi sáng hôm ấy.
 |
| Ngay cả những nhân viên làm việc trực tiếp tại trụ sở Facebook cũng gặp khó khăn khi truy cập vào hệ thống. Ảnh: Getty Images. |
Facebook gặp phải sự cố kỹ thuật nghiêm trọng trên quy mô chưa từng có. Toàn bộ ứng dụng trực tuyến của công ty, bao gồm Facebook, Instagram, WhatsApp và Oculus đã gián đoạn trong 6h. Các ứng dụng, có hơn 3,5 tỷ người dùng cộng lại, không khả dụng trên phạm vi toàn cầu, kể cả với nhân viên Facebook.
Cổ phiếu Facebook lao dốc, giảm 5% trong vòng vài giờ và thổi bay khoảng 47 tỷ USD giá trị của công ty này trên thị trường chứng khoán.
Sau tất cả những câu chuyện kịch tính xung quanh tố cáo của Haugen, sự cố mất mạng ập đến Facebook như một cơn lũ quét. Do các công cụ nội bộ của Facebook ngừng hoạt động nên nỗ lực chẩn đoán và khắc phục sự cố đã bị đình trệ. Thậm chí nhân viên làm việc tại các văn phòng của Facebook còn gặp khó khăn khi mở cửa phòng họp hoặc đi đến một số khu vực tại trụ sở.
Những sóng gió liên tiếp vừa qua cho thấy Facebook ở trong giai đoạn suy giảm chậm và đều đặn. Đó là dấu hiệu của một công ty đang chết dần.
New York Times
Nhiều nhân viên của Facebook chỉ biết ngồi nhìn và chờ đợi, không thể giao tiếp với đồng nghiệp qua các phương thức thông thường của họ. Một số tận hưởng một "ngày tuyết rơi" bất chợt, trong khi những người có lịch trình làm việc bận rộn phải chuyển sang dùng Zoom hoặc các ứng dụng của bên thứ 3.
Khi sự cố gián đoạn dịch vụ của Facebook gây ra hỗn loạn trên toàn cầu, những người dùng kéo sang Twitter, buông lời trút giận về nền tảng do Zuckerberg điều hành.
Việc này khiến cho nhân viên Facebook càng thêm khó chịu. Họ cho rằng chỉ vài giờ trước, người dùng lên án các hệ lụy do Facebook gây ra, giờ đây, khi không thể truy cập vào, lại chuyển sang giận dữ. "Nó củng cố cảm giác bạn không thể thắng cho dù làm bất cứ điều gì. Họ ghét chúng tôi, nhưng không có chúng tôi họ vẫn tức giận", một nhân viên Facebook nói với Business Insider.
Suy đoán về cuộc tấn công mạng cuối cùng không trở thành sự thật. Facebook xác nhận sự cố xuất phát từ lỗi trong khâu bảo trì định kỳ.
Haugen lên tiếng, Zuckerberg viết tâm thư
Khi các nhân viên của Facebook trở lại làm việc vào thứ Ba, 5/10, đến lượt Frances Haugen xuất hiện trước Thượng viện Mỹ trong suốt 3 giờ. Một số đồng nghiệp cũ của cô cũng dành thời gian để theo dõi diễn biến, trong khi những người khác bắt tay vào công việc và cố gắng ngăn chặn thông tin bất lợi lan truyền.
Tại Điện Capitol, Haugen nhắc lại luận điểm trọng tâm về những thông tin do bà đưa ra: Facebook và lãnh đạo của họ biết về những tác động tiêu cực của nền tảng này đối với xã hội, bao gồm kích động thù địch, dối trá chính trị đến việc các cô gái bỏ ăn nhưng không làm đủ để ngăn chặn chúng.
 |
| Haugen "vạch mặt" Facebook tại Thượng viện Mỹ. Ảnh: Reuters. |
Bà cho biết phần lớn việc đưa ra quyết định thuộc về Zuckerberg, ngay cả khi ông này giữ im lặng về những cáo buộc trong thời gian qua. "Hiện không có ai bắt Mark phải chịu trách nhiệm ngoài chính bản thân ông ấy", Haugen tuyên bố trước Thượng viện Mỹ.
Đến lúc này, Zuckerberg cũng không thể ngồi yên. Vào buổi chiều, ông đăng một bài viết dài trên Facebook cá nhân, nhắn nhủ nhân viên của mình rằng "nhiều tuyên bố (của Haugen) không có ý nghĩa gì".
"Lập luận rằng chúng tôi cố tình đẩy các nội dung khiến mọi người tức giận vì lợi nhuận là phi logic sâu sắc. Chúng tôi kiếm tiền từ quảng cáo và các nhà quảng cáo luôn nói với công ty rằng họ không muốn quảng cáo của mình xuất hiện bên cạnh nội dung gây phẫn nộ", Mark viết.
CEO Facebook cho rằng công nghệ đáp ứng các nhu cầu và giữ an toàn cho trẻ vị thành niên. "Chúng tôi cam kết thực hiện những công việc đầu ngành trong lĩnh vực này. Một ví dụ điển hình là Messenger Kids, ứng dụng được công nhận rộng rãi là tốt và an toàn hơn các lựa chọn khác", CEO Facebook chia sẻ.
Cuối bài viết, Mark Zuckerberg bày tỏ sự đồng cảm với nhân viên của mình, những người đang bị đánh giá sai bởi các cáo buộc gần đây. Nhưng ông cho rằng nếu toàn bộ nhân viên Facebook tiếp tục cố gắng, làm điều đúng đắn sẽ giúp cải thiện cộng đồng và công ty.
Niềm tin bị lung lay
Các nhân viên cảm thấy lạc quan trước phản hồi muộn màng của CEO Mark Zuckerberg. Tuy nhiên, Business Insider cho biết nội bộ tập đoàn bắt đầu đặt ra câu hỏi về cách ban lãnh đạo bảo vệ sự phát triển trước sóng gió liên tiếp.
Theo WSJ, Facebook quyết định hoãn tung ra các sản phẩm mới đồng thời thực hiện đánh giá tác động, đo lường rủi ro tiềm ẩn.
Cùng ngày, CEO của CrowdTangle - một công cụ phân tích mạng xã hội được Facebook mua lại vào năm 2016 - tuyên bố nghỉ việc. Có thông tin cho rằng các lãnh đạo tập đoàn thất vọng vì dữ liệu do CrowdTangle cung cấp đã khiến mạng xã hội này trở nên tồi tệ.
Khả năng xử lý khủng hoảng của Facebook cũng bị đặt dấu chấm hỏi. "PR của Facebook thật tệ, họ không thể quản lý sự cố sau khi phát sinh vấn đề và giữ cho mọi thứ suôn sẻ, tương tự Apple", một nhân viên giấu tên bày tỏ ý kiến.
New York Times đánh giá rằng những sóng gió liên tiếp vừa qua cho thấy Facebook ở trong giai đoạn suy giảm chậm và đều đặn. Đó là dấu hiệu của một công ty đang chết dần.
Trong khi đó, Mark Zuckerberg nhanh chóng quay lại thái độ thường thấy, phớt lờ sự cố gây chao đảo vừa qua. Sau bài viết hôm 5/10, những dòng trạng thái tiếp theo trên trang cá nhân của ông lảng sang vấn đề Facebook phát triển robot lắp dây điện, kính thực tế tăng cường, mã hóa dữ liệu.
