Đảng Dân chủ lật ngược xu thế trong cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ

Thành quả này là nhờ kết quả bỏ phiếu ở bang Nevada được xác định hôm 12/11 với chiến thắng của Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto trước đối thủ đảng Cộng hòa Adam Laxalt, giúp Đảng Dân chủ bảo vệ thành công quyền kiểm soát Thượng viện khi giành được 50 ghế.

Dù vậy, cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay vẫn chưa kết thúc: Cuộc đua vào Thượng viện ở bang Georgia sẽ được định đoạt vào ngày 6/12. Nếu ứng viên Raphael Warnock giành chiến thắng trong vòng hai cuộc bầu cử sắp tới, đảng Dân chủ sẽ có cơ hội nới rộng thế đa số tại Thượng viện bằng một ghế bổ sung, theo Hill.

Nếu không, đảng Dân chủ vẫn thắng thế nhờ lá phiếu của Phó Tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Kamala Harris.

"Chúng tôi thấy hài lòng về vị trí của mình, và tôi biết mình là một người lạc quan không thực tế, tôi hiểu điều đó ngay từ đầu, nhưng tôi không bất ngờ về kết quả. Tôi rất hài lòng về kết quả này", ông Biden nói, CNN đưa tin ngày 13/11.

Đảng Dân chủ thắng thế

Hôm 13/11, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết đảng Dân chủ hài lòng với kết quả bầu cử tính đến hiện tại, và trông đợi sẽ tạo thế đa số rõ rệt nếu chiến thắng ở bang Georgia.

Tổng thống Mỹ chia sẻ ông tin rằng kết quả này đã phản ánh chất lượng và năng lực của các ứng viên. "Tôi thấy hài lòng, và đang trông chờ vào vài năm tới".

Diễn biến trên tạo điều kiện cho các đề cử nhân sự trong nội các và đề cử thẩm phán của Tổng thống Joe Biden diễn ra suôn sẻ.

Đảng Dân chủ cũng nắm quyền kiểm soát đối với các cuộc điều tra tiềm tàng nhằm vào chính quyền ông Biden, đồng thời có khả năng bác bỏ các dự luật đến từ Hạ viện nếu đảng Cộng hòa nắm quyền cơ quan này.

Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy cùng nhiều thành viên khác của đảng Cộng hòa đe dọa sẽ điều tra các thành viên cả ủy ban điều tra về vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội nếu đảng Cộng hòa giành lại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022. Ảnh: AP.

Các chính trị gia đảng Cộng hòa được dự báo sẽ mở các cuộc điều tra tại Hạ viện liên quan đến những quyết định được đưa ra kể từ khi ông Biden lên nắm quyền.

Những vấn đề nổi bật bao gồm quyết định rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan của ông Biden, vụ khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Trump và những chính sách liên quan đến vấn đề biên giới được Tổng thống Biden đưa ra, theo Washington Post.

Bên cạnh việc điều tra chính quyền của ông Biden, một số chính trị gia của đảng Cộng hòa tại Hạ viện cho biết họ muốn luận tội tổng thống Mỹ hoặc các thành viên trong chính phủ của ông sau khi giành lại quyền kiểm soát Hạ viện.

Mặc dù giữ được quyền kiểm soát Thượng viện, nhưng đảng Dân chủ không thể ngăn chặn các cuộc điều tra do các chính trị gia đảng Cộng hòa ở Hạ viện nhằm vào Tổng thống Biden và chính phủ của ông.

Do đó, việc bổ nhiệm các thẩm phán vào các vị trí trống được chính quyền của Tổng thống Biden và đảng Dân chủ đánh giá là một nhiệm vụ quan trọng, vì đây là những người có khả năng tác động đến các cuộc điều tra và tham gia phân xử các tranh chấp liên quan đến chính sách.

Đảo ngược xu thế

Bầu cử giữa nhiệm kỳ được cho là thời điểm để đảng đối lập tỏa sáng. Điều này càng tăng khả năng xảy ra trong cuộc bầu cử năm nay khi lạm phát đang ảnh hưởng mạnh đến đời sống người dân và phần lớn người Mỹ cho rằng nước này đang đi sai hướng, theo CNN.

Tuy nhiên, ông Biden đang đứng trước khả năng trở thành một trong 4 người có nhiệm kỳ tổng thống Mỹ với kết quả bầu cử giữa kỳ khả quan nhất trong vòng một thế kỷ qua.

Thành tích của đảng Dân chủ trong năm nay còn lan xuống cả cấp tiểu bang. Dựa trên các kết quả dự kiến, đây có thể là lần đầu tiên kể từ năm 1934, đảng của tổng thống giành được nhiều ghế thống đốc như vậy trong bầu cử giữa kỳ.

Khi cuộc bầu cử kết thúc, cuộc chiến giành quyền kiểm soát Thượng viện cuối cùng tập trung vào một số bang chiến địa, kéo dài từ Pennsylvania đến Arizona. Đảng Dân chủ được cho là áp dụng phương thức phòng thủ ở các bang Georgia, Nevada, New Hampshire và Arizona và theo đuổi các ghế do đảng Cộng hòa nắm giữ ở Pennsylvania, Wisconsin và Ohio.

Kết quả bầu cử ở Nevada đã mang lại lợi thế lớn cho đảng Dân chủ tại Thượng viện. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, đảng Dân chủ được đánh giá có lợi thế khi sở hữu danh sách các ứng cử viên từng trải và có khả năng giành chiến thắng trong những bang vốn không do đảng này kiểm soát. Trong khi đó, đảng Cộng hòa lại nhận nhiều chỉ trích ngay từ khâu lựa chọn nhân sự.

Các nhà phân tích cho rằng đảng Cộng hòa dường như gặp vấn đề trong việc lựa chọn ứng viên, khi các cuộc thăm dò trước bầu cử hầu hết cho thấy các ứng viên đảng này ít được yêu thích hơn đối thủ của họ.

Các cuộc thăm dò dư luận chỉ ra các ứng viên đảng Cộng hòa gặp nhiều vấn đề trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022. Trong các cuộc đua vào Thượng viện (ngoại trừ bang Georgia), nhiều cử tri cho rằng quan điểm của ứng viên đảng Cộng hòa quá cực đoan so với ứng viên đảng Dân chủ trong cùng vấn đề.

Theo AP, nhiều cử tri cũng cho rằng một số ứng viên đảng Cộng hòa quá cực đoan và là mối đe dọa cho nền dân chủ, nhất là sau cuộc bạo loạn tại trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 6/1/2021. Tính trên toàn quốc, thăm dò của AP cho thấy phân nửa cử tri chú trọng tới tình hình lạm phát để bỏ phiếu, trong khi 44% quan tâm đến tương lai của nền dân chủ.

Theo Financial Times, việc đảng Cộng hòa không đạt được lợi ích cao nhất trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ có thể khiến bất đồng trong nội bộ đảng này gia tăng. Bất đồng này chủ yếu là giữa những người thân cận với các lãnh đạo đảng trong Quốc hội Mỹ và những người thân thiết với ông Trump.

Dù đã giành được quyền kiểm soát Thượng viện, cuộc bầu cử tiếp theo vào năm 2024 đã sẵn sàng chờ đón đảng Dân chủ và đặt ra những thách thức mới. Khi đó, đảng Dân chủ sẽ phải bảo vệ hơn 20 ghế, trong khi đảng Cộng hòa chỉ cần bảo vệ 10 ghế. Theo Hill, đó sẽ là thời cơ mới cho đảng Cộng hòa có thể giành lại thế đa số ở Thượng viện.