Manute Bol từng được ghi nhận là cầu thủ cao nhất lịch sử NBA cho đến khi Gheorghe Muresan xuất hiện. Hiện tại, Bol và Muresan là hai cầu thủ cao nhất lịch sử giải đấu với 2,31 m.
Bol có sự nghiệp không nổi bật, nhưng ông vẫn khiến người hâm mộ nhớ đến với khả năng bóng rổ đặc biệt và những câu chuyện đời tư kỳ lạ. Bol còn là một trong những cầu thủ cá tính nhất lịch sử giải đấu.
 |
| Manute Bol (số 10) là một trong những cầu thủ bóng rổ cao nhất lịch sử với chiều cao hơn 2,3 m. Ảnh: Getty Images. |
Trụ lại NBA nhờ khả năng đặc biệt
Bol được phát hiện vào năm 1982, khi cựu HLV Don Feeley của đại học Dickinson University đến Sudan tham dự các hoạt động bóng rổ. Năm 1984, Bol đến Mỹ để theo đuổi sự nghiệp bóng rổ sau khi được HLV Don Feeley thuyết phục.
Bol đăng ký học tiếng Anh ở đại học Bridgeport và tham gia đội bóng rổ của trường. Ông trở thành hiện tượng bóng rổ khi có trung bình 22,5 điểm, 13,5 rebounds (bắt bóng bật bảng) và 7,1 blocks (chặn bóng) ở NCAA Division 2 (giải bóng rổ sinh viên hạng 2 của nước Mỹ) trong mùa giải 1984/85. Bol từng có trận đấu để đời với 32 điểm, 29 rebounds và 31 blocks ở cấp độ đại học.
Sự xuất hiện của Bol giúp đội bóng rổ đại học Bridgeport bán sạch 1.800 vé trong các trận đấu trên sân nhà. Lúc đó, các bậc phụ huynh và học sinh của trường đổ xô mua vé đến sân để xem cầu thủ cao hơn 2,3 m thi đấu.
 |
| Manute Bol được mệnh danh là "Shot-Blocking Machine" nhờ khả năng blocks xuất sắc. Ảnh: Getty Images. |
Phong độ xuất sắc ở NCAA Division 2 giúp Bol được Washington Bullets (ngày nay là Washington Wizards) chọn ở vị trí 31 trong kỳ NBA Draft 1985. Điều giúp Bol trụ lại NBA trong 10 mùa giải nằm ở chiều cao hơn 2,3 m và sải cánh tay dài tới 2,59 m.
Những yếu tố đặc biệt về thể chất giúp Bol trở thành một trong những cầu thủ có khả năng blocks giỏi nhất lịch sử NBA. Thậm chí, chiều cao và sải cánh tay quá dài giúp ông có thể blocks mà không cần phải nhảy trong một số tình huống.
Bol là cầu thủ NBA duy nhất trong lịch sử giải nghệ với việc blocks nhiều hơn những điểm số ghi được. Các BLV ở NBA đã ưu ái đặt cho Bol biệt danh "Shot-Blocking Machine" trong những năm tháng còn thi đấu.
Trung phong người Sudan có 2.086 blocks và ghi 1.599 điểm trong 10 mùa giải ở NBA. Bol kết thúc sự nghiệp với trung bình 3,3 blocks trong 624 trận. Sau khi rời NBA, Bol tiếp tục thi đấu chuyên nghiệp ở Ý và Qatar trước khi giải nghệ vì bệnh thấp khớp xương vào năm 1998.
Câu chuyện hạ gục sư tử và những điều kỳ lạ về Manute Bol
Không chỉ gây chú ý vì khả năng chơi bóng đặc biệt, Bol khiến báo giới phải nhắc đến nhiều để nói về những câu chuyện ly kỳ từ ông. Ông từng kể trên chương trình truyền hình mang tên "Live with Regis and Kathie Lee" về việc hạ gục một con sư tử bằng ngọn giáo khi còn trẻ để bảo vệ đàn gia súc của gia đình. Thực hư câu chuyện cho đến nay vẫn bị đặt dấu hỏi lớn. Nhiều ý kiến cho rằng Bol đã bịa ra điều đó, nhưng rõ ràng câu chuyện này vẫn khiến người hâm mộ thích thú.
Bol sinh ra tại bộ lạc du mục Dinka, một trong những tộc người có chiều cao trung bình cao nhất thế giới. Chiều cao hơn 2,3 m của Bol không phải là sự đột biến, mà nhờ vào yếu tố di truyền từ gia đình và bộ lạc. Mẹ của Bol cao 2,03 m, trong khi bố cao 1,98 m. Ông của Bol thậm chí cao tới 2,38 m.
Người Dinka nổi tiếng với tài chăn nuôi giỏi, đặc biệt là bò sữa. Khi những con bò trở nên nặng hơn với nhiều sữa, người Dinka tổ chức nghi lễ thường niên nhằm vỗ béo những cậu bé gầy gò trong bộ lạc. Bol được chọn để tham gia nghi lễ này vào năm 15 và 16 tuổi.
Bol kể rằng ông từng xô xát với bố của mình chỉ vì bị ép uống quá nhiều sữa. "Họ đưa cho tôi 10 con bò sữa. Tôi phải vắt sữa từ những con bò và uống hết mỗi ngày. Tôi đến đó vào tháng 5 và chỉ ở yên một chỗ để uống sữa. Tôi không làm gì trong nhiều tháng ngoài uống sữa. Tôi khá bực bội trong năm đầu tiên. Tôi đã đánh nhau với bố chỉ vì phải uống sữa. Không phủ nhận điều đó giúp tôi tăng cân khá nhiều, nhưng mọi thứ trở lại như cũ sau một mùa hè", Bol nhớ lại.
Nghi vấn về tuổi tác của Bol cũng khiến báo giới phải nhiều lần nhắc đến. Năm 2017, Business Insider xuất bản bài báo với nội dung nghi vấn Bol có thể đã 50 tuổi khi thi đấu ở NBA.
Cựu HLV Kevin Mackey của đại học bang Cleveland cho biết Bol có thể xấp xỉ 50 tuổi khi thi đấu trong thập niên 90. Chiến lược gia 73 tuổi cho biết ông đã khai man tuổi cho Bol vào năm 1984. Bol cũng không biết chính xác bản thân bao nhiêu tuổi khi đến Mỹ. "Tôi chọn thời điểm ra đời cho cậu ấy. Bol không biết mình bao nhiêu tuổi. Không ai biết cậu ta bao nhiêu tuổi", HLV Kevin Mackey cho biết.
 |
| Nhiều thông tin cho rằng Manute Bol có thể đã 50 tuổi khi còn thi đấu ở NBA. Ảnh: Getty Images. |
HLV Mackey lý giải vì sao khai man tuổi cho Bol: "Tôi muốn chắc rằng cậu ta đủ trẻ, bởi vì cậu ta không biết tuổi của mình. Tôi tin rằng cậu ta đã 40 tuổi. Không có cách nào để thực sự biết điều đó... Mọi cánh cửa đến với thể thao chuyên nghiệp đều rộng mở ở tuổi 19, nhưng nó sẽ đóng lại khi bạn 35 tuổi. Cậu ta có lẽ đã 40-50 tuổi khi chơi ở NBA". Nếu Bol 40 tuổi trong thập niên 80, thì ông đã 50 tuổi trong mùa giải cuối cùng tại NBA.
Bất chấp mọi nỗ lực của HLV Mackey, Bol vẫn không thể thi đấu cho đại học Cleveland vì những vấn đề phát sinh liên quan đến pháp lý. Đây là lý do khiến Bol phải tìm cơ hội khác và thi đấu cho đại học Bridgeport ở NCAA Division 2.
Người Dinka nổi tiếng với bản tính hung hãn vì tập quán sinh sống lâu đời. Bol cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều từ điều đó. Ông thường xuyên lao vào những cuộc cãi vã và ẩu đả với HLV, đồng nghiệp hay trọng tài khi còn thi đấu. Bol từng suýt đánh nhau với cựu HLV Wes Unseld của Washington Bullets. Trong một lần bị thổi phạt khi thi đấu, Bol bày tỏ bực tức với trọng tài: "Ông mà còn thổi lỗi với tôi một lần nữa, thì tôi sẽ mang trọng tài từ Sudan đến đây nhé".
Không giống những "gã khổng lồ" khác trong lịch sử NBA, Bol là cầu thủ nổi tiếng và cá tính nhất. Cuộc đời và sự nghiệp của Bol sẽ còn được nhắc mãi vì những câu chuyện xoay quanh cuộc đời mình.
