Trong bối cảnh Covid-19 cướp đi sinh mạng của gần 2.400 người tại Brazil, Tổng thống Jair Bolsonaro liên tục thể hiện thái độ xem thường dịch bệnh.
Ông phản đối các biện pháp giãn cách xã hội, thường xuyên tham gia các cuộc tụ tập và thẳng tay sa thải Bộ trưởng Y tế Luiz Mandetta do làm trái ý mình.
Những hành động này đã bị cựu tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva chỉ trích gay gắt trong một cuộc phỏng vấn với Guardian.
Chỉ là bệnh cúm
Từ khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố đại dịch hôm 11/3, Tổng thống Brazil liên tục thể hiện thái độ phản đối, xem thường các biện pháp giãn cách xã hội.
Ông khuyến khích và trực tiếp tham gia các cuộc biểu tình đông người. Người dân cũng thường thấy vị tổng thống này không đeo khẩu trang khi đi thăm các tiệm bánh, siêu thị hay hiệu thuốc.
Ông Bolsonaro thậm chí còn khuyên mọi người đừng lo lắng và khẳng định virus corona chỉ giống như “bệnh cúm thông thường”. Trả lời về việc hạn chế di chuyển, Bolsonaro tuyên bố: “Không ai được cản trở quyền tự do đi lại của tôi”.
 |
| Cựu tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva. Ảnh: Guardian. |
Cựu tổng thống Lula nhận xét về những động thái này: “Có những người không nhận thức được độ nghiêm trọng của đại dịch. Chính tổng thống của Brazil đang hành động như một người tiền sử”.
Cũng theo ông Lula, việc sa thải Bộ trưởng Mandetta là một hành động liều lĩnh. Lula cảnh báo ông Bolsonaro đang “đưa người Brazil xuống mồ”.
“Vì sự liều lĩnh và vô trách nhiệm của Bolsonaro, tôi e rằng Brazil sẽ chịu thảm cảnh giống Guayaquil”, ông Lula nhắc tới cảnh tượng tàn khốc ở Ecuador, nơi xác bệnh nhân nhiễm Covid-19 nằm la liệt trên đường phố.
Đấu tranh vì nhân dân?
Ông Bolsonaro cho biết thái độ phản đối giãn cách xã hội của ông bắt nguồn từ mong muốn bảo vệ người dân và kế sinh nhai của họ.
Tổng thống Bolsonaro từng tuyên bố sẽ đấu tranh cho những lớp người nghèo khổ tại Brazil. Ông cũng nhấn mạnh virus corona là hiểm hoạ đối với công ăn việc làm của nhân dân.
“Người nghèo buộc phải ra ngoài để kiếm sống”, ông Bolsonaro nói. “Tôi biết mạng sống là vô giá nhưng nền kinh tế phải hoạt động bình thường để người dân tiếp tục được đi làm”.
Cựu tổng thống Lula, người sinh ra trong cảnh nghèo khó và từng dẫn dắt Brazil chiến thắng “giặc đói”, chế giễu ý tưởng này của người kế nhiệm. “Bolsonaro chỉ nói những điều vô nghĩa mà thôi”.
Ông Lula cũng đưa ra nhận xét về Tổng thống Bolsonaro: “Ông ta quá bất cẩn trong vai trò của một người lãnh đạo. Bolsonaro không quan tâm hành vi phá hoại của mình ảnh hưởng tới xã hội như thế nào”.
Nhiều người Brazil xem thường Bolsonaro do ông này không mấy “mặn mà” với các vấn đề về môi trường, quyền của người bản địa và nghệ thuật. Vị tổng thống này cũng vướng vào nhiều cáo buộc liên quan đến băng đảng mafia Rio de Janeiro, theo Guardian.
 |
| Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro (phải) và cựu Bộ trưởng Y tế Luiz Mandetta. Ảnh: Reuters. |
Ông Bolsonaro nhận về nhiều chỉ trích do cố tình xem thường khuyến cáo giãn cách xã hội của WHO. Động thái sa thải Bộ trưởng Y tế Mandetta là “giọt nước tràn ly”, làm dấy lên hàng loạt cuộc biểu tình chống lại tổng thống tại nhiều thành phố.
“Có lẽ virus corona đang cười nghiêng ngả”, tờ báo Estado de Sao Paulo bình luận. Thành phố đông dân nhất của Brazil, Sao Paulo, tuyên bố đang trong cuộc chiến với “virus corona và virus Bolsonaro”.
Cựu tổng thống Lula gay gắt chỉ trích nguời kế nhiệm: “Nếu Bolsonaro tiếp tục thể hiện sự vô trách nhiệm và dẫn Brazil tới thảm cảnh – như cách ông ta đang làm, các cơ quan lãnh đạo phải tìm cách loại bỏ ông ta”. Ông Lula đưa ra đề xuất về một bản luận tội Tổng thống đương nhiệm.
Tương lai nào cho Brazil?
Theo ông Lula, luận tội tổng thống là một giải pháp khả thi nhưng khó thực hiện vì đồng minh cánh tả của ông - Dilma Rousseff - đã bị phế truất khỏi ghế Quốc hội vào năm 2016.
Trong khi đó, cánh hữu đang muốn Bolsonaro tiếp tục phá hoại cơ hội đắc cử và phe này sẽ cố gắng tiến cử một tổng thống khác vào năm 2022, Guardian dẫn thông tin từ ông Lula.
“Tuy vậy, tôi chắc chắn rằng cánh tả sẽ là phe chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2022”, ông Lula, người từng bị loại khỏi cuộc bầu cử năm 2018 do phải vào tù vì các cáo buộc tham nhũng, cho biết.
 |
| Nhân viên mang đồ bảo hộ chôn cất thi thể tại nghĩa trang ở Sao Paulo. Ảnh: AP. |
Vì đã mất quyền tham gia chính trị nên ông Lula khẳng định sẽ không chạy đua giành ngôi vị tổng thống sắp tới.
Tuy nhiên, ông tin rằng “cánh tả sẽ bỏ phiếu cho người nào tôn trọng và cam kết giải quyết các vấn đề nhân quyền, bảo vệ môi trường, văn hoá người da màu và người bản địa”.
Nhiều người tin rằng cách chống dịch kém hiệu quả sẽ khiến Tổng thống Bolsonaro mất đi cơ hội tái đắc cử trong nhiệm kỳ thứ hai. Theo ông Lula, trong thời khủng hoảng, Brazil cần một nhà lãnh đạo có khả năng kêu gọi tinh thần đoàn kết của 211 triệu công dân.
“Tổng thống giống như nhạc trưởng của một dàn hợp xướng”, ông Lula ví von. “Vấn đề là nhạc trưởng của chúng tôi không biết gì về âm nhạc”.
Tính đến tối ngày 19/4, Brazil ghi nhận 36.925 ca nhiễm và 2.372 ca tử vong do Covid-19, dẫn số liệu từ World Meter.
