“Chúng tôi ở cùng những kẻ sát nhân”, một trong những chính trị gia Catalonia đang bị giam giữ nhấn mạnh. Ngay khi nhận ra đây là nơi ở mới của mình, ông quyết định đối diện với thực tế.
8 người đàn ông và 1 phụ nữ từng quản lý 7 triệu người Catalonia giờ phải yêu cầu gia đình gửi tiền vào các thẻ trả trước để có thể mua bánh quy trong cửa hàng của nhà tù.
Họ bị giam trong 2 nhà tù riêng biệt. Nhà tù thứ 3 gần Madrid đang giữ 2 nhà hoạt động ly khai chủ chốt là Jordi Sanchez, 53 tuổi và Jordi Cuixart, 42 tuổi. Hai người bị điều tra về tội nổi loạn tại cuộc biểu tình hồi tháng 9 khi đám đông và cảnh sát đụng độ trong một tòa nhà ở Barcelona.
Đối mặt thực tế khắc nghiệt
“Khi họ đến nhà tù Soto del Real gần Madrid, 5 hay 6 tù nhân đã hô to: ‘Tây Ban Nha muôn năm, Hiến pháp muôn năm’”, Jordi Pina, luật sư của Jordi Sanchez, thuật lại. Lính canh đã bảo các tù nhân im lặng khi Jordi Sanchez bước vào.
Hai nhà hoạt động bị tách riêng trong khi giam giữ. Jordi Sanchez, với tạng người tròn và cách ăn nói triết lý, ở cùng buồng giam với tù nhân lớn tuổi hơn người Peru. Jordi Cuixart, người có dáng vẻ ngôi sao nhạc rock với mái tóc dài và đeo khuyên, chia sẻ buồng giam với tù nhân người Ireland.
 |
| Jordi Sanchez, chủ tịch Hội đồng Quốc gia Catalonia (ANC) và Jordi Cuixart (trái), chủ tịch hiệp hội ngôn ngữ văn hoá độc lập Catalan Omnium, vẫy tay với đám đông khi tới Tòa án Tối cao ở Madrid, ngày 16/10. Cả hai bị điều tra vì tội nổi loạn. Ảnh: AFP/Getty. |
Vào các ngày chủ nhật, tất cả tù nhân ở Soto del Real được phép tập hợp để tới nhà thờ. Đây là khoảng thời gian nguy hiểm nhất. Trong một buổi lễ nhà thờ mà Jordi Sanchez tham dự gần đây, một tù nhân đã bị đâm.
Hai nhà hoạt động bị giam giữ được phép gặp luật sư hàng ngày và trao đổi qua vách kính ngăn cách. Mỗi thứ 7, gia đình họ được tới thăm 40 phút.
Txell Bonet, vợ của Jordi Cuixart, thức dậy lúc 4h30 sáng để đưa con trai 6 tháng tuổi lên tàu từ Barcelona tới gặp cha dù chỉ được nhìn thấy ông qua vách kính. “Có rất nhiều điều muốn nói nhưng thời gian quá ngắn ngủi”, cô nói.
Hai lần một tháng, các tù nhân được phép gặp gia đình trong 3 giờ mà không có vách ngăn. Khoảng thời gian này đủ dài để các tù nhân cảm nhận không khí gia đình, thậm chí thảo luận hay tranh cãi với người thân, điều giúp họ lấy lại tinh thần.
 |
| Vùng tự trị Catalonia ở đông bắc Tây Ban Nha. Đồ họa: Washington Post. |
Các gia đình được phép mang áo ấm đến cho tù nhân để giúp họ giữ ấm khi hệ thống sưởi bị tắt vào ban đêm. Thức ăn trong tù được một luật sư mô tả là khủng khiếp.
Ngoài ra, các tù nhân có rất nhiều thời gian rảnh rỗi. “Jordi Sanchez đọc và viết rất nhiều. Ông ấy nhận được khoảng 100 bức thư mỗi ngày”, luật sư cho biết.
Lính canh phải mở từng phong bì trước mặt tù nhân để kiểm tra hàng lậu. Họ cũng hủy các bức thư không đề tên người gửi.
Txell Bonet gần đây đã gửi cho chồng cuốn sách Walden của Henry David Thoreau, mô tả nỗ lực học cách sống tự lực của một người đàn ông khi ở một mình trong rừng.
Tranh cử khi đang ở tù
Theo BBC, việc bắt giam 2 nhà hoạt động chủ chốt và 8 cựu bộ trưởng là đặc biệt bất thường vì hầu hết đang tham gia vận động chính trị.
Bảy trong số 8 bộ trưởng bị giam giữ đang tái tranh cử vào Nghị viện Catalonia vào ngày 21/12. Jordi Sanchez, một trong 2 nhà hoạt động bị bỏ tù, đã quyết định cùng tranh cử với cựu lãnh đạo Catalonia Carles Puigdemont. Nhưng ông đang gặp khó khăn để tìm thêm người cùng ra tranh cử.
“Người quản lý nhà tù không cho tôi đưa danh sách tranh cử cho ông ấy. Vì vậy tôi phải ép nó vào lớp kính”, luật sư Jordi Pina cho biết.
 |
| Người biểu tình cầm biểu ngữ "Tự do cho các tù nhân chính trị" với hình ảnh các nhà lãnh đạo ly khai bị bắt giam Jordi Cuixart và Jordi Sanchez ở Madrid, ngày 5/11. Ảnh: AFP/Getty. |
Việc bắt giam có thể gây căng thẳng cho các tù nhân và gia đình họ. Cô con gái tuổi thiếu niên của một tù nhân không dám nói chuyện với cha qua điện thoại vì lo sợ cuộc gọi 4 phút kết thúc quá nhanh.
Tuy nhiên, điều này lại giúp họ gia tăng đáng kể vị thế chính trị của mình. Các nhà hoạt động và chính trị gia bị bắt giam đã ghi tên mình vào lịch sử dài của những người chịu tù đày trong nền chính trị Catalonia.
“Tôi nghĩ có thể xếp các chính trị gia bị giam giữ hoặc lưu vong cùng hàng ngũ với Lluis Companys (lãnh tụ Catalonia bị bỏ tù và bị hành hình vào năm 1940) và Josep Taradellas (nhà lãnh đạo Catalonia bị lưu đày trong khoảng năm 1939-1977)”, nhà sử học Catalonia Jordi Rabassa nói với BBC.
“Điều này không có nghĩa tôi đồng tình với quan điểm chính trị của họ nhưng họ có thể được coi là tù nhân chính trị”, Rabassa nói.
Một số người Catalonia ủng hộ độc lập cảm thấy thất vọng vì cho rằng các chính trị gia đã thiếu chuẩn bị khi tổ chức chiến dịch ly khai hồi tháng 10.
Tuy nhiên, Tây Ban Nha vẫn quyết định bắt giam các chính trị gia này, sau đó cho họ quyền miễn trừ tạm thời trước làn sóng phản đối của người dân.
“Rất khó để chỉ trích những gì họ đã làm bởi vì những người này đang ở sau song sắt”, Jordi Rabassa nhận định.
Trong khi việc giam giữ kéo dài có thể tăng thêm vị thế chính trị, các nhà hoạt động và chính trị gia quyết tâm giành lại tự do cho mình càng sớm càng tốt.
Một luật sư đảm bảo rằng các chính trị gia sẽ không đơn phương tuyên bố độc lập trong chiến dịch để chứng tỏ với tòa án Tây Ban Nha thái độ tuân thủ luật pháp hiện tại của các tù nhân.
Các hình phạt có thể rất nghiêm trọng. Nếu bị buộc tội phản động thì các cựu bộ trưởng sẽ đối mặt mức án 35 năm tù giam. Hai nhà hoạt động đối mặt cáo buộc nhẹ hơn về tội nổi loạn với mức án tối đa 10 năm tù giam.
“Tôi và anh ấy không nói nhiều về tương lai. Nhưng chúng tôi luôn chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất. Chúng tôi không từ bỏ hy vọng”, Txell Bonet, vợ của nhà hoạt động Jordi Cuixart, nói.
