Phân tích
 |
Ngày 14/11, King of Rap đưa rapper ICD lên ngôi vị quán quân, trong khi Rap Việt chọn Dế Choắt là người thắng cuộc. Như vậy, sau đúng 3 tháng rưỡi lên sóng, hai chương trình truyền hình thực tế đầu tiên về rap cùng khép lại trong một ngày, kết thúc cuộc đấu mà giới truyền thông đánh giá là “vô tiền khoáng hậu” ở mặt trận game show âm nhạc trên sóng giờ vàng.
Cuộc đấu kịch tính chưa từng trên sóng giờ vàng
Năm 2012, The Voice và Vietnam Idol từng là màn đua thú vị. Cả hai cùng nhằm mục tiêu tìm kiếm tài năng nhạc pop, cùng được phát trên giờ vàng với sự tham gia của những gương mặt đình đám trong giới âm nhạc.
Giọng hát Việt khi đó là “tân binh”, trong khi Vietnam Idol đã thực hiện 3 mùa liên tiếp. Dù vậy, chiến thắng chung cuộc được đánh giá là nghiêng về The Voice, trong nhiều chỉ số truyền hình.
  |
| Dàn huấn luyện viên, giám khảo của Rap Việt và King of Rap. |
8 năm qua, game show âm nhạc bùng nổ trên sóng giờ vàng với hàng chục chương trình, cuộc thi lớn nhỏ được tổ chức. Song, những cuộc song đấu gần như vắng bóng cho đến khi King of Rap và Rap Việt xuất hiện.
King of Rap đến từ nhà sản xuất đã làm nên Giọng hát Việt, trong khi Rap Việt được thực hiện bởi một đơn vị vốn có kinh nghiệm làm game show giải trí hơn là cuộc thi về âm nhạc. Nhưng cả hai, hoặc ít nhất là một bên, đã chọn cách đối đầu với nhau.
Không chỉ là cùng thể loại âm nhạc: Rap. Không chỉ là lần đầu tiên rap được thi cử trên sóng truyền hình giờ vàng. Hơn thế, King of Rap và Rap Việt đã chọn “khai hỏa” cùng một ngày, 1/8.
Cả hai đều được phát sóng trên khung giờ vàng, tối thứ bảy hàng tuần, trong đó Rap Việt chiếm sóng từ 20h-21h30 trên kênh HTV2, còn King of Rap là 21h15-23h15 trên VTV3.
Rap Việt được mua bản quyền từ The Rapper, một chương trình có tiếng của Thái Lan. Trong khi King of Rap được công bố là mua bản quyền từ Time Symphony của Anh, tuy vậy, chương trình có những nét tương đồng về luật chơi với Show me The Money của Hàn Quốc.
Sau 3 tháng rưỡi lên sóng, hai chương trình truyền hình thực tế đầu tiên về rap này cùng có đêm chung kết diễn ra vào tối 14/11.
Điểm tương đồng tiếp theo là cả hai đều có 8 thí sinh tham gia cuộc đấu cuối cùng để tìm ngôi vô địch. Nhưng khác là nếu King of Rap chọn một quán quân và ba á quân, Rap Việt có một quán quân, một á quân và 6 giải ấn tượng.
Suốt quá trình thực hiện, cả King of Rap và Rap Việt đều là chương trình ghi hình và biên tập trước khi phát sóng. Đêm chung kết với tiết mục dự thi của các thí sinh cũng được hai nhà sản xuất ghi hình từ trước. Song, khác biệt là Rap Việt đã truyền hình trực tiếp phần trao giải, tăng độ kịch tính cho kết quả được công bố.
Rap Việt đại thắng về hiệu ứng
Điều dễ nhận thấy nhất ở cuộc đấu giữa King of Rap và Rap Việt là hiệu ứng. Giới rapper, giới truyền thông lẫn số đông khán giả đều đồng thuận Rap Việt đã thắng về độ lan tỏa.
Rap Việt đã trở thành chương trình truyền hình thực tế được quan tâm nhất thời gian gần đây, phủ sóng các mặt báo và mạng xã hội. Trên nền tảng mạng, đây cũng là chương trình có lượt xem lớn. Theo công bố của nhà sản xuất, đêm chung kết của chương trình này có thời điểm đã đạt hơn 1,1 triệu tài khoản xem cùng lúc trên mạng.
Nhiều rapper đã nổi tiếng hơn bao giờ hết sau khi tham gia với vai trò giám khảo, huấn luyện viên hoặc thí sinh ở Rap Việt. Nhiều “trend” (xu thế) cũng khởi nguồn từ Rap Việt. Không ít bản rap vốn chỉ là những tiết mục dự thi nhưng đã vượt ra ngoài khuôn khổ game show để đạt vị trí cao về lượt xem, nghe trên các nền tảng nghe nhạc, mà Zing MP3 là một ví dụ.
Thiên đàng của Wowy là bản rap trình diễn ở một sự kiện nhưng cũng đã có thời gian đứng đầu BXH Zingchart vì được khán giả đón nhận.
Rap Việt cũng được đánh giá là có chiến lược truyền thông tốt. Sự tham gia của Trấn Thành trong vai trò MC từng thu hút sự quan tâm của báo giới và sự luận bàn của công chúng. Dù nhiều lần gây tranh cãi, ở chương trình này, Trấn Thành đóng vai trò cầu nối tốt, "một cổng USB kết nối giới rap và khán giả đại chúng" như nhận xét của Wowy.
 |
| Rap Việt là game show được quan tâm nhất thời gian gần đây. Ảnh: Quỳnh Danh. |
Ngoài ra, format của Rap Việt cũng được đánh giá là sinh động. Format này thực ra có nét tương đồng với The Voice ở vòng Chinh phục, song mới mẻ hơn nhờ có sự tham gia của hai giám khảo (ở phiên bản gốc là producer), cho cảm giác công bằng và kịch tính hơn.
Rap Việt cũng hấp dẫn nhờ quy tụ một dàn huấn luyện viên sinh động, nhiều màu sắc, có độ lan tỏa trên thị trường. Karik, Suboi, Binz đều đã nổi tiếng đại chúng trước khi game show lên sóng. Trong khi Wowy vốn tưởng thô ráp, đậm đặc underground nhưng cũng trở thành gương mặt vừa cá tính vừa hài hước trên ghế nóng.
Tính giải trí của chương trình còn đến từ JustaTee và Rhymastic. Những pha tung hứng ăn ý của cả hai với MC Trấn Thành hay các huấn luyện viên đã phần nào giúp rap không còn khu biệt như số đông từng nghĩ.
Theo một nguồn tin của Zing, Rap Việt có chi phí sản xuất là một tỷ đồng một tập. Đây là cuộc chơi lớn trong lịch sử sản xuất chương trình của nhà sản xuất này dù không thuộc nhóm cao nhất so với lịch sử game show truyền hình.
Rap Việt cho thấy sự đầu tư về mặt sản xuất và biên tập âm nhạc, trong đó Touliver đóng vai trò producer. Sự nổi bật của Touliver là không thể phủ nhận, song sự ôm đồm của giám đốc âm nhạc cũng từng đặt thắc mắc về chất lượng thực sự của thí sinh, đặc biệt ở vòng Chinh phục.
 |
| Rap Việt kết thúc đêm chung kết nhiều vết gợn. |
King of Rap vượt trội về điều gì?
Trước hết là giá quảng cáo truyền hình. Theo niêm yết của Trung tâm Quảng cáo và Dịch vụ truyền hình của Đài Truyền hình Việt Nam, giá quảng cáo của King of Rap trên VTV3 là 180 triệu đồng cho một TVC 30 giây. Mức quảng cáo này thấp hơn mức mà The Voice, The Voice Kids, Gương mặt thân quen… từng đạt được, song vẫn là mức rất cao so với các game show âm nhạc khác.
Kênh HTV2, nơi phát sóng Rap Việt không niêm yết giá. Tuy nhiên, trả lời Zing, đại diện một agency chuyên mua quảng cáo ở kênh truyền hình cho biết giá của Rap Việt nói riêng và các chương trình trên HTV2 nhìn chung không thể đạt mức cao như King of Rap hay chương trình trên sóng VTV3 do chênh lệch về rating đáng kể giữa hai kênh.
Ngoài ra, giới trong nghề cũng đánh giá King of Rap tôn trọng rating và bản quyền truyền hình hơn hẳn Rap Việt. Chương trình này đăng tải bản trên mạng sau bản truyền hình một khoảng thời gian ngắn.
Trong khi nhà sản xuất Rap Việt phát trực tiếp trên mạng ngay sau khi phát trên truyền hình. Riêng đêm chung kết, chương trình thậm chí phát song song trên truyền hình và trên mạng. Việc làm ít có này cũng đặt thắc về vấn đề bản quyền và vai trò của nhà đài trong chương trình.
 |
| Chung kết King of Rap được khen ngợi về thiết kế sân khấu. Ảnh: Phương Lâm. |
Có lợi thế của sóng giờ vàng VTV3, song công bằng mà nói, những vòng mở đầu King of Rap bị chê bai về format. Chương trình chứa đựng nhiều hạn chế về thiết kế sân khấu, ánh sáng, việc sắp xếp quá nhiều thí sinh trong một tập cũng khiến nội dung thiếu điểm nhấn.
Trong khi đó, các huấn luyện viên như LK, Lil Shady hay Datmaniac quá thuần underground, thiếu sự sinh động, hoạt ngôn và giải trí cần thiết. Tất cả là những yếu tố có tính cản trở cho sự lan tỏa rộng rãi hơn của một game show truyền hình.
Nhưng, điểm đáng ghi nhận là càng về sau King of Rap càng "lột xác". Đến những vòng như Bán kết, Hồi sinh và đặc biệt là chung kết, King of Rap nổi bật hơn hẳn Rap Việt về mức độ đầu tư và thiết kế sân khấu.
Trong khi Rap Việt với sân khấu nhỏ hẹp, gần như không đổi qua các vòng, King of Rap lộng lẫy hơn hẳn. Đêm chung kết là sự hoành tráng và sáng tạo nổi bật về mặt dàn dựng, kỹ xảo và bố cục, nhiều tiết mục gây ấn tượng mạnh về mặt hình ảnh như liên khúc Quê em mùa nước lũ - Dòng máu Lạc Hồng của ICD, Phương Mỹ Chi và Rica.
Ngoài ra, chất lượng thí sinh của King of Rap mùa một cũng đáng ghi nhận. Chia sẻ với Zing, nhiều rapper cho biết họ theo dõi King of Rap kỹ hơn Rap Việt, một phần vì chất lượng thí sinh của chương trình này đa dạng, thậm chí nổi bật hơn.
Thí sinh Rap Việt từng bị cho là phụ thuộc quá nhiều vào nền nhạc được giám đốc âm nhạc và sự giúp đỡ của huấn luyện viên, trong khi thí sinh King of Rap gần như phải tự mình làm nhiều thứ, biến hóa qua các vòng và trải qua nhiều cuộc đấu hơn.
Một điểm khác cũng đáng khen ở King of Rap là chương trình này đã kết thúc một mùa nói không với những ồn ào, lùm xùm. Những bản rap xuất hiện trong chương trình này truyền tải thông điệp, tinh thần đẹp đẽ của rap, nhiều tác phẩm sâu sắc nội dung ca từ, chạm đến trái tim người nghe.
Trong khi Rap Việt cũng làm rất tốt ở vòng đầu, chiếm được tình cảm của số đông khán giả đại chúng. Nhưng trước thềm chung kết, chương trình không đủ quyết liệt trong việc can thiệp vào cách hành xử của thí sinh MCK phát ngôn dung tục, thách thức khán giả.
Ngoài ra, đêm chung kết của Rap Việt cũng để lọt một màn trình diễn của khách mời với ca từ nhạy cảm về tình dục, được cho là không phù hợp với sóng giờ vàng vốn đa dạng khán giả theo dõi.
