Ảnh chụp vệ tinh độ phân giải cao được Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS) thu nhập trong năm qua đã hé lộ một xưởng chế tạo tàu sân bay quy mô lớn đang hình thành ở ngoại ô Thượng Hải, theo Reuters.
Giới quan sát nhận định xưởng đóng tàu Giang Nam sẽ không dừng lại với chỉ 1 tàu sân bay. Những hình ảnh vệ tinh thời gian qua cho thấy xưởng đóng tàu cùng các cảng được cải tạo và mở rộng để sẵn sàng trở thành nơi cho ra đời nhiều tàu sân bay khác bổ sung vào biên chế Hải quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) trong tương lai.
 |
| Việc nâng cấp xưởng đóng tàu Giang Nam diễn ra nhanh chóng chỉ trong 1 năm. Ảnh: CSIS. |
Lộ diện nhà máy chế tạo tàu sân bay
Qua ảnh chụp vệ tinh từ tháng 9/2018 đến tháng 9/2019, các nhà phân tích phát hiện nhiều phần thân tàu, vách ngăn và các bộ phận khác của tàu sân bay được chế tạo sẵn và cất kho gần âu tàu. CSIS ước tính phần thân tàu sân bay đang được đóng tại xưởng Giang Nam có thể hoàn thành trong vòng 12 tháng.
Thân tàu sau đó được chuyển đến một cầu cảng vừa được xây mới để hoàn thiện. Hệ thống cảng đặt ở cửa sông Trường Giang, bao gồm một cầu cảng dài gần 1 km. Nhiều tòa nhà lớn được bố trí trong khuôn viên có thể dùng để chế tạo các bộ phận của tàu sân bay.
Tốc độ cải tạo khu xưởng đóng tàu diễn ra rất nhanh. Ảnh chụp vệ tinh cho thấy phần lớn diện tích hệ thống cảng gần 1 năm trước chỉ là đất nông nghiệp bỏ hoang.
Quy mô của hệ thống cảng mới vượt trội cầu cảng được xây trước đó cũng ở cửa sông Trường Giang. Nơi này đang được biên chế cho tàu khu trục và các tàu quân sự khác neo đậu.
"Chúng tôi có thể ghi nhận được tiến độ thi công chậm nhưng ổn định trong chế tạo thân tàu sân bay. Điều khiến tôi thật sự bất ngờ qua ảnh chụp vệ tinh là quy mô xây mới cơ sở hạ tầng diễn ra cùng lúc", Matthew Funaiole, chuyên gia phân tích của CSIS, cho biết.
"Khó có thể tưởng tượng được họ làm tất cả những điều đó chỉ để đóng 1 chiếc tàu. Công trình giống một khu vực đặc biệt dành cho nhiều tàu sân bay và tàu quân sự lớn khác", ông nhận định.
 |
| Các bộ phận lắp ráp thân tàu sân bay được cất kho tại xưởng đóng tàu Giang Nam. Ảnh: CSIS. |
Theo Colin Koh, chuyên gia quốc phòng tại Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore, cơ sở hiện đại được xây dựng một cách có chủ đích, đặt tại hòn đảo với mật độ dân số thưa ở khu vực cửa sông Trường Giang.
Khu vực này đảm bảo an ninh tốt hơn các xưởng đóng tàu tại Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, phía bắc Trung Quốc. Công trình còn củng cố cho mô hình hợp tác xưởng đóng tàu thương mại và quân sự.
Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) của Anh trước đó nhận định các xưởng đóng tàu quân sự tại Trung Quốc đang dành sự tập trung ngày càng lớn cho tàu chiến mặt nước với kích thước lớn. Giới chuyên gia dự báo "quá trình phát triển năng lực hải quân của Trung Quốc có thể đang tiến vào một giai đoạn mới".
Collin Koh đánh giá hệ thống cảng và xưởng đóng tàu khổng lồ tại Giang Nam mang tính lâu dài và thể hiện rõ tham vọng của Trung Quốc trong việc củng cố sức mạnh hải quân bằng tàu sân bay và tàu quân sự cỡ lớn.
"Cơ sở hạ tầng được xây dựng rất nhanh với quy mô lớn. Đây có thể là khởi đầu cho một 'nhà máy' dành riêng cho tàu sân bay và tàu quân sự với kích thước rất lớn", ông nói.
 |
| Phần thân tàu cỡ lớn, nhiều khả năng là tàu sân bay mới, đang được lắp ráp. Ảnh: CSIS. |
Tham vọng triển khai sức mạnh hải quân xa bờ
PLAN vừa chính thức đưa vào hoạt động 4 tàu tuần dương cỡ lớn Type 055 và tàu sân bay trực thăng đầu tiên là Type 075. Trung Quốc hiện chỉ có 1 tàu sân bay trong biên chế là tàu Liêu Ninh, được cải tạo từ tàu sân bay cũ mua từ Ukraine.
Tàu sân bay Type 001A đã hạ thủy vào năm 2018 và đang trong quá trình thử nghiệm ở Đại Liên. Giới chức Bắc Kinh vẫn chưa chính thức thông báo về kế hoạch đóng tàu sân bay thứ 3, dù truyền thông nhà nước tiết lộ con tàu đang trong quá trình thi công.
Lầu Năm Góc trong báo cáo thường niên công bố vào tháng 5 cũng cho rằng Trung Quốc đã bắt đầu đóng tàu sân bay thứ 3.
Thông qua ảnh chụp vệ tinh mới nhất, Mathew Funaiole nhận định dự án tàu sân bay tại xưởng Giang Nam sẽ nhỏ hơn "siêu tàu sân bay" 100.000 tấn của Mỹ, nhưng lớn hơn tàu sân bay Charles de Gaulle của Pháp.
Cơ quan quốc phòng nhiều nước châu Á lẫn phương Tây đang theo dõi rất sát sao những diễn biến trong chương trình tàu sân bay của Trung Quốc. Các nước nhìn nhận dự án cho thấy một bước tiến lớn trong tham vọng của Bắc Kinh nhằm xây dựng lực lượng hải quân có thể triển khai đến vùng biển xa, mở rộng sức mạnh của Trung Quốc ra thế giới và phục vụ những lợi ích của họ trên phạm vi toàn cầu.
 |
| Nhiều khu vực hoàn toàn mới đã xuất hiện tại xưởng đóng tàu Giang Nam. Ảnh: CSIS. |
Tàu sân bay thứ 3 có thể là tàu sân bay đầu tiên được Trung Quốc sử dụng thiết kế sàn phẳng cùng hệ thống bệ phóng máy bay. Thiết kế này cho phép PLAN trang bị cho tàu sân bay nhiều loại máy bay chiến đấu hơn, đồng thời máy bay có thể vũ trang với hỏa lực mạnh hơn.
Những tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc là Liêu Ninh và Type 001A đều khá nhỏ và có khả năng mang theo tối đa 25 máy bay. Thiết kế sàn tàu có "cầu nhảy" để máy bay chiến đấu xuất kích. Năng lực của tàu thấp hơn các "đối thủ" thuộc biên chế hải quân Mỹ, vốn đủ khả năng chở theo gần 100 máy bay quân sự.
Nhiều chuyên gia quốc phòng và giới chức quân sự các nước nhận định Type 001 sẽ đóng vai trò môi trường huấn luyện cho hạm đội tàu sân bay của Trung Quốc. Những nghiên cứu thời gian qua dự báo Bắc Kinh muốn sở hữu hạm đội gồm ít nhất 6 tàu sân bay, hoàn thành trước năm 2030.
Tuy nhiên, việc chế tạo và triển khai tàu sân bay trên thực tế chứa đựng nhiều thách thức lớn, với nhiều kỹ thuật mà Trung Quốc cần thời gian để học hỏi và rèn luyện. Với một tàu chiến kích thước lớn như tàu sân bay, vấn đề cốt lõi là Bắc Kinh cần tìm ra cách bảo vệ mục tiêu giá trị chiến lược này bằng hệ thống tàu hộ vệ, tàu ngầm và máy bay.
"Tính đến nay, PLAN vẫn chưa có nhiều phát biểu chi tiết về kế hoạch của họ. Tuy nhiên, nhìn từ cách họ xây dựng có thể nhận thấy tham vọng rất lớn. Rồi họ sẽ đạt được mục đích", tùy viên quốc phòng một nước châu Á tiết lộ với Reuters.
 |
| Tàu sân bay do Trung Quốc tự chế tạo, Type 001A, trở về cảng Đại Liên vào tháng 1 sau 13 ngày chạy thử nghiệm trên biển. Ảnh: SCMP. |
