|
| Lá dâu tằm là vị thuốc dễ tìm ở nhiều vùng quê. Ảnh minh họa: D.L. |
Rất nhiều trẻ em ở độ tuổi trước khi đi học thường hay đổ mồ hôi, hễ ngủ một giấc là cả người ướt đẫm mồ hôi, cha mẹ còn cho rằng thể chất của trẻ quá yếu ớt, nhưng thực ra không phải như vậy.
Nếu trẻ không đổ mồ hôi thì mới là vấn đề, vì đổ mồ hôi là kết quả của khả năng trao đổi chất mạnh mẽ. Khi phát triển khỏe mạnh, tốc độ trao đổi chất ở trẻ luôn nhanh hơn người lớn, nếu quá trình này diễn ra quá chậm, trẻ sẽ yếu ớt và thiếu sức sống, đây chắc chắn là tình trạng bệnh lý.
Khi ta ngủ, chất dẫn truyền thần kinh ức chế bắt đầu chiếm vai trò chủ đạo, những chức năng sinh lý phụ thuộc vào chất dẫn truyền thần kinh kích thích như đổ mồ hôi sẽ dần lùi về thứ yếu theo sự ổn định của cảm xúc. Đối với hệ thần kinh còn chưa phát triển toàn diện của trẻ, rất khó để biến đổi trạng thái giữa thần kinh ức chế và thần kinh kích thích một cách nhịp nhàng.
Hơn nữa trẻ có thể ngủ ngay khi vừa nằm xuống, thần kinh non nớt của chúng không bắt kịp sự thay đổi nhanh chóng này, bởi vậy trẻ thường đổ mồ hôi khi ngủ.
Nói một cách đơn giản, tình trạng đổ mồ hôi này là biểu hiện của chất dẫn truyền kích thích trong cơ thể chưa giảm xuống, tốc độ trao đổi chất vẫn rất cao, đây cũng là đặc điểm của những cơ thể đang phát triển nhanh chóng, chứ không phải triệu chứng bệnh tật. Hệ thần kinh của trẻ càng non nớt, cơ thể phát triển càng nhanh chóng, lượng calo từ ẩm thực càng cao, trẻ sẽ đổ mồ hôi càng nhiều.
Tuy đây không phải là bệnh, nhưng đổ mồ hôi quá nhiều rất dễ gây cảm lạnh, khi cần cũng có thể dùng thuốc để giảm bớt tình trạng này, nhưng không được sử dụng các loại thuốc giải nhiệt quá mạnh mẽ như Tri Bá Địa Hoàng hoàn, vì trẻ không bị nóng trong, thuốc có tính lạnh sẽ làm cạn kiệt sức sống của trẻ.
Trẻ phù hợp với các loại thuốc vừa không ảnh hưởng tới sức sống, vừa giảm tiết mồ hôi, ở đây tôi muốn nhắc tới một vị thuốc giảm mồ hôi mà mọi người ít khi nghe tới: Lá dâu tằm.
Về lá dâu tằm, công dụng quen thuộc của vị thuốc này là: tán phong thanh nhiệt, bổ gan, cải thiện thị lực, thường dùng trong điều trị các chứng bệnh như cảm nắng, nhức đầu, đau mắt đỏ... Thực tế thì, Chu Đan Khê, một trong Kim - Nguyên tứ đại gia [1] từng miêu tả trong Đan Khê Tâm Pháp rằng: “Nghiền lá dâu tằm phơi sương, uống với nước gạo, sẽ ngăn đổ mô trộm.” Trong tác phẩm Bản Thảo Toát yếu thời nhà Thanh cũng có ghi lại: “Thường uống lá dâu tằm phơi sương thay trà sẽ ngăn đổ mồ hôi trộm.”
Danh y Phó Thanh Chủ chuyên dùng lá dâu tằm để điều trị tình trạng đổ mồ hôi, trong các phương thuốc được mệnh danh như “thuốc thần ngăn mồ hôi” của ông, lá dâu tằm đều là vị thuốc chính, ông cũng khen lá dâu tằm là “Vị thuốc ngăn mồ hôi tuyệt diệu”.
Có thể dùng 10-20 g phù tiểu mạch, 5-10 g ngũ vị tử, 5-10 g lá dâu tằm, chú ý điều chỉnh liều lượng theo cân nặng và độ tuổi của trẻ, sau đó ngâm vào nước sôi và uống thay trà, hoặc sắc trong ấm thuốc nửa giờ rồi uống. Bài thuốc này không có tính nóng lạnh rõ ràng, mà có tính bình, có thể ngăn ngừa tình trạng đổ mồ hôi do sự trao đổi chất quá mạnh mẽ.
[1] Kim - Nguyên tứ đại gia hay Kim - Nguyên tứ gia: Chỉ bốn trường phái y học lớn trong thời kỳ Kim - Nguyên của Trung Quốc cổ đại. Nhân vật tiêu biểu của bốn trường phái này là Lưu Hoàn Tố, Trương Tòng Chính, Lý Đông Viên, Chu Đan Khê. Bốn trường phái y học này có ảnh hưởng lớn với sự phát triển lý luận y học của Trung Quốc sau này.