CNBC nhận định lĩnh vực đầu tư mạo hiểm đã có "một khởi đầu chóng mặt" vào năm 2021. Tuy nhiên, sự sụt giảm mới đây của thị trường báo hiệu một số thay đổi trong tương lai.
Năm 2021 bắt đầu với những con số đáng kinh ngạc, với số lượng kỳ lân (startup được định giá hơn 1 tỷ USD) kỷ lục, sự gia tăng của các đợt IPO (phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu) nói chung và IPO thông qua SPAC (công ty mua lại với mục đích đặc biệt).
SPAC là một công ty séc khống hay công ty rỗng (công ty mới thành lập, không có kế hoạch hay mục tiêu kinh doanh cụ thể). Một nhóm nhỏ nhà đầu tư sành sỏi hoặc chuyên gia đầu ngành (gọi chung là nhà sáng lập SPAC) niêm yết SPAC, sau đó tìm kiếm các công ty chưa niêm yết để mua lại hoặc sáp nhập.
Qua đó, SPAC có thể đưa doanh nghiệp ra đại chúng mà không cần thông qua quy trình IPO truyền thống tốn kém và mất thời gian.
 |
| Trong năm 2021, Phố Wall chứng kiến sự gia tăng kỷ lục của các đợt IPO nói chung và IPO thông qua SPAC. Ảnh: Reuters. |
Thời điểm hạ nhiệt
"Dường như dòng chảy (tiền) vô tận đang tìm kiếm một bến đỗ", chuyên gia Conor Moore tại hãng KPMG Private Enterprise bình luận. Theo ông, tiền chảy vào các doanh nghiệp sẽ tiếp tục "phát triển theo cấp số nhân" trong thế giới hậu đại dịch, hoặc ít nhất là tiếp tục tăng trưởng như 12 tháng qua.
Trong quý I/2021, Mỹ chứng kiến sự ra đời của 64 kỳ lân. Chỉ riêng nhóm này đã chiếm tới 40% tổng số vốn đầu tư mạo hiểm tính từ tháng 1 đến tháng 3. Khoảng 328 SPAC cũng được ra đời trong giai đoạn này. Đó là những công ty đã niêm yết cổ phiếu, huy động vốn từ các nhà đầu tư dù chưa có định hướng cụ thể về việc chi tiêu tiền.
Số đợt IPO truyền thống cũng tăng vọt. Tổng cộng 69 tỷ USD tiền đầu tư mạo hiểm được rót vào 3.042 thương vụ. Trên toàn cầu, có tới 9 thương vụ trị giá 1 tỷ USD. Đây cũng điều chưa từng xảy ra.
Câu hỏi đặt ra là tương lai của sự tăng trưởng chóng mặt này sẽ ra sao. Số lượng SPAC đã sụt giảm mạnh trong tháng 4, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ dòng tiền đang cạn kiệt.
 |
| Các gói kích thích tài khóa và tiền tệ khổng lồ đổ vào thị trường là một phần nguyên nhân khiến số lượng IPO tăng kỷ lục. Ảnh: Reuters. |
Chuyên gia Moore thể hiện sự lạc quan vào tương lai. Tuy nhiên, ông cho rằng một số thay đổi có thể xảy ra. Trước hết, các công ty đang cố gắng IPO sẽ gặp nhiều khó khăn và cần kiên nhẫn hơn. Ông Moore nhận thấy một số rào cản pháp lý tiềm năng. Mức định giá ở một vài khu vực cũng có khả năng bị thu hẹp.
Theo vị chuyên gia, khi nền kinh tế bật dậy từ cuộc khủng hoảng, các lĩnh vực có thể làm tốt trong việc thu hút tiền đầu tư bao gồm khoa học đời sống và công nghệ sức khỏe. Những công ty tận dụng xu hướng làm việc tại nhà cũng có triển vọng tốt.
Tuy nhiên, các phòng tập thể hình, nhà hàng đô thị và công ty giao hàng có thể gặp khó trong bối cảnh mới.
Dòng tiền vẫn chảy vào SPAC
Ông cho rằng sự sụt giảm trong hoạt động của các SPAC sẽ không kéo dài. Tuy nhiên, vẫn có một số trở ngại đối với SPAC, hay còn gọi là công ty séc trống.
"Những công ty coi nhẹ doanh thu và nặng về dự báo có thể bị các nhà đầu tư và cơ quan quản lý giám sát chặt chẽ hơn", CNBC dẫn lời chuyên gia Scott Denne tại 451 Research, một bộ phận thuộc S&P Global Market Intelligence, nhận định.
Chẳng hạn, khoản 1/3 công ty công nghệ được SPAC mua lại trong năm 2021 có mức tăng trưởng doanh thu dưới 15%. Điều đó hoàn toàn trái ngược với xu hướng năm 2020, khi SPAC là một trong những xu hướng đầu tư hấp dẫn nhất.
Không có đợt ra mắt SPAC nào vào tuần trước và tuần này. Bởi hiệu suất đã sụt giảm đáng kể so với năm ngoái.
Sự hưng phấn đã dồn vào các SPAC. Số tiền đầu tư SPAC vẫn tiếp tục tăng, miễn là nhà đầu tư còn tin rằng sẽ có lãi
Quincy Krosby, chiến lược gia thị trường tại Prudential Financial
"Với sự sụp đổ về hiệu suất kể từ cuối tháng 2, không có gì ngạc nhiên khi việc đăng ký mới bị tạm dừng", tập đoàn Bespoke Investment Group nhận xét. Các cổ phiếu SPAC hoạt động kém nhất đã lao dốc 58% kể từ mức đỉnh tháng 2, theo Bespoke.
Tuy nhiên, theo CNBC, khi các gói kích thích tài khóa và tiền tệ tiếp tục được tung ra, giới đầu tư ồ ạt đổ tiền vào những tài sản liên quan đến vốn cổ phần, có lẽ còn quá sớm để bỏ qua các đợt IPO và SPAC.
"Sự hưng phấn đã dồn vào các SPAC", bà Quincy Krosby, chiến lược gia thị trường tại Prudential Financial nhận định. "Số tiền đầu tư SPAC vẫn tiếp tục tăng, miễn là nhà đầu tư còn tin rằng sẽ có lãi. Đó là lý do chúng tôi đang quan sát tình hình trong quý II", bà nói thêm.
Theo bà, các công ty đang muốn niêm yết càng nhanh càng tốt nhằm tận dụng điều kiện tài chính với thanh khoản dồi dào. "Điều đó rất quan trọng đối với thị trường IPO", bà Krosby nhận định.
