‘Cơn ác mộng’ trong đầu nhà văn trinh thám hàng đầu nước Pháp

Franck Thilliez, sinh năm 1973, là cây bút tiểu thuyết trinh thám hàng đầu nước Pháp.

Ngay cả khi đang làm kỹ sư công nghệ thông tin, Franck Thilliez (nhà văn chuyên viết tiểu thuyết trinh thám đương đại hàng đầu nước Pháp) vẫn bị ám ảnh bởi những hình ảnh tối tăm, những câu chuyện đen tối tự hình thành trong đầu. Những mảnh ghép u ám đó không để ông yên, đến mức ông buộc phải ngồi xuống, viết ra như một cách tự cứu lấy mình.

“Có lúc tôi thấy trong đầu mình có một câu chuyện, và tôi phải đẩy nó ra ngoài, nếu không nó sẽ không biến mất, những cơn ác mộng trong đầu tôi”, Thilliez chia sẻ. “Cơn ác mộng” của ông bắt đầu từ những suy nghĩ đậm màu trinh thám, tâm lý và bạo lực và đã trở thành nguyên liệu cho hơn 20 tiểu thuyết ăn khách sau này của nhà văn.

Nhà văn người Pháp sinh năm 1973 vừa có buổi giao lưu với độc giả TP.HCM vào tối 11/12 trong khuôn khổ sự kiện ra mắt tiểu thuyết trinh thám Hạt tử thần tại Việt Nam. Trước đó, ông đã có 2 tác phẩm được dịch sang tiếng Việt là Hội chứng E (2022) và Mã gien tội ác (2024).

Khi kỹ sư viết truyện trinh thám

Hơn hai thập niên gắn bó với trinh thám, Franck Thilliez không còn hứng thú với những vụ án chỉ xoay quanh việc truy tìm thủ phạm. Điều ông muốn giải mã là động cơ đằng sau tội ác. Nhà văn tin rằng con người không gây ra bạo lực trong khoảng trống. Mỗi hành vi cực đoan đều có một câu chuyện khác đằng sau như tổn thương thời thơ ấu, môi trường xã hội méo mó hoặc một bất thường trong hệ thần kinh.

Xuất thân là kỹ sư công nghệ thông tin, Thilliez sớm xây dựng cách tiếp cận dựa trên khoa học. Ông đọc nhiều tài liệu và trò chuyện với chuyên gia để hiểu cách cơ thể và bộ não phản ứng trước bạo lực, hình ảnh, gene hay nỗi sợ. Đối với ông, khoa học không khiến câu chuyện khô khốc mà giúp tội ác trở nên đáng suy nghĩ hơn.

“Tôi không muốn hù dọa ai cả nhưng tôi tin rằng nếu hiểu cơ chế của tội ác, con người có thể phòng ngừa nó. Khoa học cho tôi ngôn ngữ để phân tích nỗi đau, sự bất ổn và những góc khuất mà xã hội thường né tránh”, ông chia sẻ.

Xuất thân là kỹ sư công nghệ thông tin, Thilliez thường xây dựng câu chuyện dựa trên cơ sở khoa học.

Trong Hội chứng E, Thilliez đặt câu hỏi liệu hình ảnh bạo lực có thể làm thay đổi cấu trúc não bộ hay không. Với Mã gien tội ác, ông chuyển sang khám phá khả năng di truyền của xu hướng bạo lực, một chủ đề gây tranh cãi ngay trong giới sinh học. Còn trong Pandemia, nhà văn mô phỏng một đại dịch toàn cầu dựa trên các nghiên cứu thực tế của Viện Pasteur (Pháp). Đến khi Covid-19 xảy ra, nhiều độc giả quay lại tìm đọc vì bất ngờ với mức độ tương đồng.

“Hiện giờ thì tôi hứng thú với trí tuệ nhân tạo. Nó không mệt mỏi và không có cảm xúc nhưng chính điều đó khiến nó đáng sợ. Một công cụ không hiểu con người mà vẫn có quyền quyết định có thể trở thành mối nguy như một dạng tội ác”, ông nói.

Để đảm bảo độ chính xác, Thilliez thường xuyên gặp bác sĩ, pháp y, nhà nghiên cứu và cảnh sát hình sự. Ông xem trinh thám là thể loại rộng lớn, có thể kết hợp sinh học, công nghệ, xã hội học và tâm lý học. Quan trọng nhất là mọi chi tiết phải đủ thật để khiến người đọc tin rằng câu chuyện có thể xảy ra ngay ngoài đời.

Nhà văn "không viết vì độc giả"

Franck Thilliez cho biết ông đã đọc rất nhiều tiểu thuyết thuộc thể loại trinh thám và kinh dị trong thời niên thiếu. Những trang sách đầu tiên khiến ông mất ngủ nhưng cũng làm ông không thể rời xa thể loại này. Cảm giác bị dọa trở thành một dạng cuốn hút khó lý giải, đủ mạnh để buộc Thilliez tiếp tục tìm đến những câu chuyện còn tăm tối hơn. Trải nghiệm đó đi theo ông đến khi trưởng thành và trở thành hạt mầm cho nhiều sáng tác sau này.

Khi đã là kỹ sư công nghệ thông tin, Thilliez vẫn luôn cảm thấy trong đầu mình có những hình ảnh không rõ nguồn gốc. Chúng xuất hiện như những ký ức tuôn đến bất ngờ, mang theo sự bất an, rối loạn và nhiều câu hỏi chưa thể gọi tên. Ông làm việc với máy tính cả ngày nhưng bên trong lại chất đầy những câu chuyện chưa từng được viết ra. Có lúc chúng hiện lên như những vụ án chưa mở đầu; có lúc là những gương mặt không tên; có lúc đơn thuần là cảm giác về một điều gì đó đe dọa đang đến gần.

“Tôi không có ước mơ trở thành nhà văn nhưng trong đầu luôn có một câu chuyện. Tôi phải đẩy nó ra ngoài nếu không nó sẽ không biến mất. Tôi không viết vì độc giả. Tôi viết để sống sót qua những ám ảnh”, ông nói.

Bản tiếng Việt của tiểu thuyết trinh thám Hạt tử thần vừa ra mắt.

Thilliez viết vào ban đêm sau khi đã hoàn thành công việc và chăm con. Những đoạn đầu tiên ông viết đều gắn với bóng tối, về một người biến mất không dấu vết, nỗi sợ không gọi thành tên hay hành vi tàn nhẫn không có lời giải thích.

Từ 1999 đến 2007, ông xuất bản bốn cuốn tiểu thuyết nhưng ba cuốn đầu gần như không được chú ý. Thilliez vẫn tiếp tục vì tin rằng viết là hoạt động cá nhân, không ai đọc cũng không sao. Bước ngoặt chỉ đến với cuốn thứ tư, La chambre des morts (Tạm dịch: Phòng tử thần), khi tác phẩm được tái bản và chuyển thể thành phim. Đó là lần đầu tiên ông thấy một câu chuyện từng khiến mình ám ảnh có thể chạm vào người khác.

“Tôi có hai thế giới. Một bên là logic và công nghệ. Bên còn lại là bất an và rối loạn. Viết giúp tôi đặt cả hai vào cùng một nơi. Nó giống như lập trình cho hỗn loạn”, ông kể.

Từ đó, Thilliez bước vào hành trình sáng tác toàn thời gian. Đến nay, ông đã xuất bản hơn 25 tiểu thuyết đa số thuộc thể loại trinh thám. Nhà văn tiếp tục làm việc mỗi ngày với cùng cường độ như khi còn là kỹ sư vì tin rằng trong đầu mình luôn còn một câu chuyện chưa hoàn thiện, một câu hỏi chưa thể giải đáp và một vùng tối cần được soi sáng.