“Các cường quốc đối thủ, cụ thể là Trung Quốc và Nga, đang mở rộng nhanh chóng ảnh hưởng tài chính và chính trị khắp châu Phi”, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton nói.
“Họ đang quy hoạch các khoản đầu tư trong khu vực nhằm tạo lợi thế cạnh tranh với Mỹ một cách có chủ đích và rất hung hăng”, ông phát biểu ngày 13/12 tại Quỹ Heritage, một viện tư vấn chính sách ở Washington.
Cảnh báo về Nga, Trung Quốc
Theo South China Morning Post, cố vấn hàng đầu của Tổng thống Donald Trump đã mô tả việc đối phó với các chính sách kiểu "cướp bóc" của Nga và Trung Quốc tại châu Phi là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại Mỹ. Ông cho rằng Mỹ cần củng cố các quan hệ kinh tế trong khu vực để tạo thêm cơ hội cho doanh nghiệp Mỹ và bảo vệ sự độc lập của các nước châu Phi.
Theo ông, các chính sách này đã "cản trở tăng trưởng kinh tế tại châu Phi, đe dọa tự chủ tài chính của các nước , ngăn cản cơ hội đầu tư và can thiệp vào các hoạt động quân sự của Mỹ. Điều này tạo ra mối đe dọa đáng kể đối với những lợi ích an ninh quốc gia”.
 |
| Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton trong một buổi họp báo tại Nhà Trắng. Ảnh: Xinhua. |
Lãnh đạo Hội đồng An ninh Quốc gia của Tổng thống Trump cũng chỉ trích các hoạt động Nga đang tiến hành tại châu Phi. Ông cho rằng chính phủ Nga thúc đẩy các quan hệ chính trị và kinh tế tại khu vực mà “không mấy quan tâm đến pháp quyền hay trách nhiệm và minh bạch chính phủ”.
John Bolton còn cáo buộc Moscow bán vũ khí và năng lượng cho các nước châu Phi để đổi lấy phiếu bầu ủng hộ tại Liên Hợp Quốc. “Những lá phiếu này đảm bảo quyền lực cho kẻ mạnh, làm suy yếu hòa bình và an ninh, đi ngược lại những lợi ích quan trọng nhất của người dân tại châu Phi”, ông nói.
Cố vấn nổi tiếng “diều hâu” trên chính trường Mỹ dành những lời chỉ trích gay gắt nhất nhắm vào Trung Quốc. Ông cảnh báo doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc sắp nắm quyền kiểm soát cảng nước sâu tại Djibouti.
“Nếu điều này xảy ra, cân bằng quyền lực ở khu vực Sừng châu Phi - huyết mạch của lưu thông thương mại hàng hải giữa châu Âu, Trung Đông và Nam Á - sẽ nghiêng về phía Trung Quốc”, John Bolton nhận định.
"Trung Quốc dùng các khoản hối lộ, những thỏa thuận thiếu minh bạch và chiến lược cho vay để buộc các nước châu Phi đáp ứng yêu sách và mong muốn của mình. Các khoản đầu tư của họ đầy rẫy tham nhũng và không đạt tới các tiêu chuẩn môi trường lẫn đạo đức như những dự án phát triển của Mỹ", ông đưa ra cáo buộc.
Theo South China Morning Post, phát biểu của cố vấn an ninh quốc gia Mỹ là dấu hiệu mới nhất cho thấy chính quyền Tổng thống Trump đang tập trung hơn vào đầu tư phát triển quốc tế, xem đây là mặt trận cạnh tranh ảnh hưởng quan trọng.
Châu Phi là một trong các mục tiêu chính của sáng kiến "Vành đai, Con đường" mà Trung Quốc phát động từ năm 2013. Chiến lược này nhằm phát triển mạng lưới cơ sở hạ tầng xuyên Á - Âu kết nối với Trung Quốc. Trong chuyến công du châu Phi vào tháng 9, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết đầu tư 60 tỷ USD cho các dự án cơ sở hạ tầng tại khu vực.
Trước sức ép của dư luận quốc tế về chính sách cho vay thiếu bền vững, ông Tập khi đó nhấn mạnh sáng kiến này thúc đẩy “thịnh vượng chung” trong một thế giới đang đối diện với “chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ”, hàm ý các chính sách của Tổng thống Trump.
Đánh giá lại các sứ mệnh gìn giữ hòa bình
Trong bài phát biểu tại Quỹ Heritage, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ đồng thời tuyên bố Washington sẽ thúc đẩy một chính sách mới đối với khu vực châu Phi.
Ông nhấn mạnh Tổng thống Trump đã thông qua chính sách vào ngày 12/12 và chính phủ lập tức đưa vào thực thi. Chính sách này sẽ đặt lợi ích của Mỹ làm ưu tiên hàng đầu nên tập trung vào phát triển quan hệ đối tác thương mại và chống khủng bố.
 |
| Ông John Bolton được đánh giá là cố vấn đang được Tổng thống Trump tin tưởng và ưu ái. Ảnh: AFP. |
"Mỹ sẽ không tiếp tục hỗ trợ một cách tùy tiện tại châu lục mà không hoạch định rõ trọng tâm và các ưu tiên", ông nhấn mạnh người đóng thuế ở Mỹ cần nhìn thấy kết quả cụ thể hơn.
Cố vấn Mỹ cho biết chương trình viện trợ nước ngoài đang được chính phủ Mỹ đánh giá lại và sẽ sớm hoàn tất. Ông nói chương trình mới sẽ bao gồm nhiều công cụ viện trợ hơn cho các nước châu Phi, nhưng không đề cập cụ thể sẽ đối trọng sức ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga bằng cách nào.
"Chúng tôi sẽ không tiếp tục hỗ trợ các sứ mệnh gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc thiếu hiệu quả và không thành công", John Bolton cho biết, khẳng định Mỹ sẵn sàng ngưng hỗ trợ những chiến dịch không đáp ứng kỳ vọng thiết lập hòa bình lâu dài.
"Mục đích của Mỹ là giải quyết xung đột, không phải đóng băng nó trong bế tắc", cố vấn Mỹ cho biết.
