Nhiều đứa trẻ cảm thấy áp lực khi không vượt qua được cái bóng của cha mẹ. Ảnh minh họa: M&C.

Khi trong gia đình có người đặc biệt xuất sắc thì sẽ xảy ra thực trạng là một số thành viên sẽ thiệt thòi. Mọi người đều sẽ ghen tỵ với người có bố mẹ giỏi giang hay anh trai thông minh ấy, nhưng chính bản thân người đó lại cảm thấy nặng nề và không thích hào quang đó. Tôi là tôi, tôi cũng không thích người khác xem mình là con hay em của ai đó.

Những người xung quanh không hiểu cảm xúc này nên thường trách mắng kiểu “Em cũng phải làm cho tốt giống bố đấy”, “Anh trai cháu xuất sắc vậy mà sao cháu lại thế này?”, khiến người đó ấm ức và tức giận dâng lên cuồn cuộn.

Những lúc này, có những học sinh thì tuyên bố sẽ đi tìm cá tính riêng và bước vào con đường đầy rắc rối. Các em ngang bướng nói rằng bố tôi thông minh nên đã thành công, nhưng đầu óc tôi tối dạ nên sẽ bỏ học đi buôn; hay anh trai tôi là học sinh gương mẫu nhưng tôi không thể như thế nên sẽ trở thành người sử dụng nắm đấm.

Tâm thần học xem những bận tâm này là một quá trình “cá tính hóa bản thân (Individuation)”. Họ xem đó là một giai đoạn của sự trưởng thành, ở đây, các em sẽ đi tìm vị trí của mình sau khi trải qua sự mông lung của lứa tuổi teen.

Nếu không để nảy sinh những suy nghĩ cực đoan mà biết xử lý tốt cơn giận và cảm giác cạnh tranh, vừa tiến lên phía trước thì sẽ không có vấn đề gì đáng phải lo lắng.

Được nghe câu chuyện của những người thành công có tiếng cũng là điều tốt, nhưng có nhiều người lại nói quá hoặc thổi phồng lên. Họ đang cố tạo ra một câu chuyện thần thoại, và những người gần gũi xung quanh sẽ chiếu sự tự ti của mình vào sự thành công của người đó để góp phần tạo nên một anh hùng.

Họ tự hào về mình theo kiểu xung quanh tôi có người như thế, người đã vượt qua bao nghịch cảnh để thành công như ngày hôm nay, tôi rất thân với người đó nên tôi cũng xuất sắc không kém. Thế rồi con cái của nhân vật chính trong thần thoại ấy tự dưng trở thành vật hy sinh. Cũng có người chê trách, mắng mỏ rằng cùng thừa hưởng dòng máu của người xuất chúng mà chỉ được mức đó thôi sao.

Nếu khổ sở với những người xung quanh vì hào quang của bố mẹ hay anh chị em thì các em cũng đừng để mình rơi vào sự tự ti không đáng có đó mà hãy phớt lờ những người nói chuyện như thế đi.

Dù họ có nói gì thì mình vẫn làm việc của mình một cách chăm chỉ. Hãy dõng dạc tuyên bố: “Tôi là tôi chứ không phải là con của ai hay là em của ai”. Đây là thời đại để các em thể hiện cá tính, các em không thể lãng phí tương lai lành mạnh của mình vì những khổ tâm không đáng có.