Bà Janet Yellen sinh năm 1946, là người gốc Do thái. Bà học chuyên ngành kinh tế tại Đại học Brown, sau đó lấy bằng tiến sĩ kinh tế của Đại học Yale. Bà cũng đã từng giảng dạy tại Đại học danh tiếng Harvard, trường Kinh tế London, và trường Kinh tế Haas của Berkeley. Trong khoảng thời gian từ 1997-1999, bà làm Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế cho Tổng thống Bill Clinton. Bà làm Chủ tịch FED tại San Francisco từ 2004-2010 và sau đó được bổ nhiệm làm Phó chủ tịch FED liên bang.
Chồng của bà là George Akerlof, sinh năm 1940, lớn hơn bà 6 tuổi, cũng là một giáo sư kinh tế, từng người đoạt giải Nobel kinh tế năm 2001. Mặc dù cả hai cùng làm trong lĩnh vực kinh tế vốn được cho là khô khan, nhưng họ đã có một tình yêu rất đẹp và đáng ngưỡng mộ. Bà đã gặp ông trong một bữa tiệc vào năm 1977, tình yêu ‘sét đánh’ đã đưa họ tới hôn nhân chưa đầy một năm sau đó.
 |
| Bà Janet Yellen cùng chồng George Akerlof. |
Khi tiếp xúc nhiều hơn với George Akerlof, Yellen phát hiện ra rằng ông không chỉ là một người bạn tâm giao mà còn có cùng chung nhiều quan điểm về những tác động xã hội của các chính sách kinh tế. Họ là một trong những cặp đôi quyền lực nhất về kinh tế học hiện đại. Sau khi kết hôn, họ vừa cùng nhau thực hiện những nghiên cứu đầy tham vọng vừa nuôi dưỡng cậu con trai của mình, người sau này cũng có niềm đam mê kinh tế giống như họ.
Yellen hiện là nhân vật lớn thứ hai tại FED, và sắp tới nếu được Thượng viện phê chuẩn, bà sẽ là nữ Chủ tịch đầu tiên trong lịch sử 100 năm của một trong những cơ quan quyền lực nhất thế giới này.
 |
| Hình ảnh hạnh phúc của cặp đôi quyền lực nhất về kinh tế học hiện đại. |
Đứng sau một người đàn ông thành công luôn có một người phụ nữ. Ông Akerlof đã từng cho biết rằng, bà Yellen đã giúp ông rất nhiều để ông có thể giành giải Nobel kinh tế 2001. Và ngược lại, để bà có được vị trí như ngày hôm nay, không thể không kể đến sự hỗ trợ của ông Akerlof.
Ông đã từng viết một cách hóm hỉnh trong cuốn tự truyện cho Quỹ Nobel (đăng trên Nobelprize.org) về tình cảm của vợ chồng ông: "Chúng tôi không chỉ hợp nhau hoàn hảo về tính cách, chúng tôi luôn hợp nhau về mọi vấn đề nhưng hoàn hảo nhất vẫn là về kinh tế vĩ mô. Bất đồng duy nhất của chúng tôi là bà ấy ủng hộ thương mại tự do hơn tôi một chút".
Trong thời gian gặp gỡ bà Janet, ông Akerlof đang giảng dạy tại Trường Kinh tế London trong khi bà đang là một chyên gia kinh tế bộ phận Tài chính quốc tế tại FED. Ông Akerlof đã từng tâm sự: “Sau khi gặp gỡ với Yellen một thời gian, chúng tôi quyết định đi tới hôn nhân một cách nhanh chóng, không chỉ vì chúng tôi rất tin tưởng nhau mà còn vì những lý do khách quan, nếu chúng tôi không muốn chia tay, Janet sẽ phải làm việc ở Anh”.
Ted Truman khi đó làm Trưởng bộ phận Tài chính quốc tế tại FED cho biết: "Chúng tôi đã rất thất vọng khi bà ấy tới London cùng với ông ta, mặc dù tôi rất hiểu. Chúng tôi đã rất cố gắng để bà ấy vào làm việc tại đây”.
Tại London, Yellen và Akerlof đều gặp khó khăn. Akerlof viết: “Chúng tôi đều là người Mỹ, không phải người Anh”. Hai năm sau đó, họ quay trở lại giảng dạy tại trường Kinh tế Haas, Berkeley. Các đồng nghiệp của vợ chồng Yellen cho biết, trong thời gian này họ đã cùng thực hiện nhiều nghiên cứu kinh tế và những nghiên cứu này có kết quả rất tuyệt vời khi có sự kết hợp của hai phong cách khác nhau.
Andrew K. Rose, hiện là Phó hiệu trưởng Trường Kinh tế Haas của Berkeley cho biết: "George là một người có tính sáng tạo, phóng khoáng; Janet là người mẫu mực và nhạy cảm”.
Jim Adams, giáo sư kinh tế thuộc Đại học Michigan cho biết mối quan hệ của bà Yellen với Akerlof cho thấy "họ rất chín chắn để có tình yêu rất sâu sắc với nhau vì họ rất khác nhau. George là một người vô cùng sáng tạo. Ông ấy có những ý tưởng khác thường. Trong khi đó Yellen là một người suy nghĩ rất chín chắn - suy nghĩ mọi thứ rất cẩn thận". Sau này họ tập trung vào nghiên cứu giảm đói nghèo và nhiều chính sách kinh tế khác, bao gồm cả nạn thất nghiệp.
Yellen trở lại FED vào năm 1994, Akerlof tiếp tục giảng dạy tại Berkeley dù vẫn ở Washington. Khi Yellen làm Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế cho Tổng thống Bill Clinton, Akerlof nghỉ dạy và tập trung vào chăm sóc gia đình, nuôi dạy con trai và thực hiện các nghiên cứu riêng. Ông đã từng viết: “Tôi là chỗ dựa tinh thần cho Yellen trong những cơn bão chính trị hàng ngày”. Bạn bè của hai người cho biết, Yellen vẫn duy trì được sự cân bằng trong công việc và cuộc sống gia đình với vai trò là người mẹ và bà nấu ăn cũng rất ngon.
Năm 1999, họ trở lại Berkeley. Bà làm Chủ tịch FED tại San Francisco vào năm 2004 và năm 2010, bà bắt đầu làm Phó chủ tịch của FED. Trong khi đó, ông Akerlof đã giành giải Nobel Kinh tế vào tháng 10/2001.
Khi Yellen được đề cử làm Chủ tịch FED, bạn bè của bà cho biết, bà sẽ làm cho FED trở thành một tổ chức lớn mạnh hơn. Một người bạn khẳng định: “Bà là mẫu người sẽ làm cho mọi người xung quanh trở lên tốt đẹp hơn”.
Sự lựa chọn ‘không thể tốt hơn’ cho FED
Khi nghe tin Janet Yellen được đề cử làm chủ tịch của FED, phản ứng của hầu hết các chính trị gia và các nhà kinh tế là hoan nghênh sự lựa chọn của Tổng thống Obama. Có lẽ khi đọc được những lời nhận xét của các chuyên gia kinh tế hàng đầu, chúng ta cũng đã đủ để hiểu tại sao bà được lựa chọn vào vị trí này:
Alan Blinder, Giáo sư tại Đại học Princeton và nguyên là Phó Chủ tịch FED, cho biết: “Rất khó có thể tìm được một sự lựa chọn nào tốt hơn Yellen xét về sự thông minh, tính cách, kinh nghiệm, óc phán đoán và sự hiểu biết về FED. Bà ấy sẽ là vị Chủ tịch FED rất tuyệt vời”. Trong khi đó, Tim Johnson, Chủ tịch Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ, thì ca ngợi: “Bà ấy có bề dày kinh nghiệm không thua kém ai. Tôi tin chắc bà sẽ là một vị Chủ tịch xuất sắc của FED”.
Michael Feroli, chuyên gia kinh tế trưởng về Mỹ tại JPMorgan Chase, nhận xét: “Thị trường sẽ cảm thấy thoải mái hơn với một gương mặt quen thuộc như Yellen. Bà ấy hiểu rất rõ về chính sách tiền tệ”.
Eisenbeis, hiện là chuyên gia kinh tế trưởng về tiền tệ tại Cumberland Advisors (Mỹ) cũng có quan điểm tương tự: “Không ai hiểu văn hóa làm việc của FED như bà cả”.
Phát biểu lý do đề cử Janet Yellen vào vị trí Chủ tịch của FED, Tổng thống Obama đã nói: "Bà là người có hiểu biết sâu sắc về thị trường và nền kinh tế, không chỉ trên lý thuyết mà còn trong thực tế". Thậm chí, Chủ tịch hiện tại của FED là ông Ben Bernanke cũng thừa nhận rằng bà Yellen là người đặc biệt thích hợp cho vị trí này.
Để có được những lời nhận xét tốt đẹp trên, trong quá trình làm việc của mình, bà đã có nhiều đóng góp rất to lớn. Bà cũng chính là người đã dự báo trước được cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008; tuy nhiên, những lo ngại của bà khi đó đã bị phớt lờ.
Quan trọng hơn, trong nhiều năm trời, các nhà làm chính sách tại Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) không thể đồng thuận về các vấn đề như đưa ra mục tiêu chung cho lạm phát và tỉ lệ thất nghiệp. Nhưng Yellen đã làm được điều đó. Bà đã làm rúng động cả FED khi mới đây đã yêu cầu một cách quyết liệt về sự minh bạch của chính sách tiền tệ. Và kết quả là vào tháng 1/2012, lần đầu tiên FED cam kết sẽ đạt mức lạm phát 2% trong dài hạn hơn và đưa ra mục tiêu 5,2-6% cho tỉ lệ thất nghiệp.
