Gaby tên thật là Gabriel. Nhưng có một hôm, cậu yêu cầu những người thân gọi cậu là Gaby thay vì Gabriel để tước đi cái quyền chọn lựa của những người đã tự tiện đặt tên cho cậu.
Với Gaby, cái gì mà chẳng có tên, một cái tên mà vốn dĩ chúng ta đã sinh ra với nó. Khu phố cậu sống có tên là Kinanira, thành phố là Bujumbura, còn tên nước là Burundi. Nhóm bạn của cậu canh giữ khu phố bằng cái tên Kimanira Boyz, tức "Những cậu trai ở Kinanira" và tự cho phép mình đi hái trộm xoài, cởi trần tắm sông như là phần thưởng xứng đáng.
 |
| Tiểu thuyết Quê hương bé nhỏ mới phát hành tại Việt Nam. |
Bố mẹ cậu, em gái cậu, cả những người làm thuê trong nhà và lũ bạn cậu chơi cùng... tất thảy đều có màu cà phê sữa, nhưng mỗi người lại nhìn nhận thế giới bằng màu mắt của họ và chiếc mũi của người kia.
Ở nơi Gaby sống, có hai tộc người chính là người Hutu và người Tutsi. Người Hutu chiếm đa số ở vùng đất này, dù thân hình họ nhỏ bé nhưng lại có một cái mũi rất to. Còn người Tutsi thì ngược lại, dáng người cao, gầy với chiếc mũi thanh tú. Và giữa người Hutu và Tutsi có một mối hiềm khích rất lớn, họ đánh nhau vì mũi của họ không giống nhau.
Sự khác biệt về chiếc mũi chính là khởi đầu cho một loạt những chiến tranh bạo loạn xảy ra trên đất nước nhỏ bé của Gaby. Cuộc đảo chính và ám sát tân Thủ tướng của Burundi khiến Gaby không thể đi học trong suốt một tuần liền, thảm họa diệt chủng người Tutsi đã hại chết biết bao người thân và bạn bè của cậu, buộc cậu phải di tản sang một đất nước mới. Và trên tất cả, Gaby không còn quê hương để trở về nữa.
Tác giả Gaël Faye đã kể lại trong Quê hương bé nhỏ về một miền đất nhiệt đới Burundi với những ký ức ngọt ngào xen lẫn với ác mộng chiến tranh và xung đột sắc tộc qua con mắt của một cậu bé 10 tuổi chỉ muốn giữ mãi sự ngây thơ của mình.
Chiến tranh là đau thương và tang tóc. Những năm tháng chiến tranh ấy, Gaby sống ngược sáng, trong bóng tối. Cậu chẳng còn nhớ đã làm gì trong suốt thời gian đó, không còn chút ký ức gì về trường học, bạn bè lẫn cuộc sống thường ngày. Tất cả việc cậu làm là cầu nguyện những ngày tồi tệ đó trôi qua. Nhưng điều đó đã xảy đến quá muộn.
Từ một cậu bé nằm dài dưới những tán cây tránh cái nắng chói chang của mùa hè, vô lo vô nghĩ về chuyện của người lớn, giờ đây Gaby lại bị cuốn vào những rắc rối bạo lực mà cậu không bao giờ muốn nhúng tay vào. Rồi cậu nhận ra đó đơn thuần là những đứa trẻ phải làm những gì cần thiết để tồn tại trong một thế giới không cho phép chúng được lựa chọn.
 |
| Tác giả Gaël Faye. |
Nhân vật Gaby chính là hiện thân rõ nhất của Gaël Faye, một chàng trai được sinh ra ở Bujumbura, Burundi trong một gia đình mẹ là người Rwanda và bố là người Pháp.
Anh đã chứng kiến những bất ổn tại chính quê hương mình trước khi trở về sống và định cư tại Pháp. Quê hương bé nhỏ không chỉ là cuốn tiểu thuyết đầu tay của Gaël Faye, đó là cuốn sách đã làm sống dậy lại những ký ức đau thương của một đất nước loạn lạc.
Gaël Faye có bằng thạc sĩ về tài chính, đã từng làm cho một quỹ đầu tư ở London. Nhưng khi 31 tuổi, anh quyết định trở thành nhạc sĩ, ca sĩ hát rap và viết sách về quê hương mình. Tựa đề cuốn sách Quê hương bé nhỏ/Pettit Pays trùng tên với ca khúc nổi tiếng nhất của Faye. Cuốn sách đã giành được giải Goncourt thiếu niên năm 2016 và đưa Gaël Faye vào danh sách 50 người Pháp nổi bật nhất năm.
Burundi là một quốc gia nhỏ bé đông Phi, nằm cạnh Rwanda và Cộng hòa Congo. Năm 1993, đại diện đầu tiên của người Hutu đắc cử chức vụ Tổng thống Burundi nhưng nhanh chóng bị quân đội người Tutsi ám sát, người kế nhiệm cũng bị chết trong vụ nổ máy bay tại Rwanda cùng chính Tổng thống của Rwanda. Kể từ đây, thảm họa diệt chủng nhằm trả thù đã giết chết khoảng 900.000 người Tutsi và biến Burundi thành một điểm nóng tại châu Phi. Tình hình chính trị xã hội tại Burundi chỉ được cải thiện kể từ sau cuộc bầu cử năm 2005.
