Sau khi ông Barack Obama tuyên thệ nhậm chức tại Điện Capitol vào ngày 20/1/2009, ông George W. Bush bước lên máy bay, bắt đầu hành trình trở về Texas. Nhiệm kỳ tổng thống của ông chính thức lùi vào dĩ vãng.
Trong chuyến đi cuối cùng của các cựu tổng thống Mỹ, chuyện kỳ lạ thường xảy ra. Ronald Reagan từng khóc trên máy bay. Jimmy Carter thực hiện nỗ lực cuối cùng để đối phó với khủng hoảng con tin Iran trong tuyệt vọng. George H.W. Bush mời một nhóm nhạc đồng quê đến biểu diễn và hát cùng mọi người trên chuyến bay trở về nhà.
Daily Beast đã phỏng vấn những người đồng hành cùng các cựu tổng thống trong chuyến đi tiễn biệt. Các nhà lãnh đạo của cường quốc hàng đầu thế giới cũng đau khổ và tiếc nuối khi chia tay công việc họ từng gắn bó nhiều năm.
 |
| Cựu tổng thống Bush ngắm nhìn thủ đô Washington khi chuyên cơ Air Force One bay qua khu vực phía trên Tòa nhà Quốc hội ngày 20/1/2009. Đó là ngày ông Bush chấm dứt 8 năm làm ông chủ Nhà Trắng. Ảnh: Getty. |
Từ Nhà Trắng đến Điện Capitol
Theo truyền thống, tổng thống mãn nhiệm sẽ chào đón người kế nhiệm mình tại Nhà Trắng. Họ sẽ cùng nhau đi trên chiếc limousine dành cho tổng thống để tới Điện Capitol tham dự Lễ Nhậm chức.
Vụ bắt cóc 60 con tin người Mỹ tại Tehran kéo dài từ tháng 11/1979 đã góp phần vào thất bại ê chề của Carter trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1970.
Những ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ của mình, Carter nỗ lực đưa các con tin từ Iran về nước nhưng bất thành. Họ được thả tự do chỉ vài giờ sau khi Tổng thống kế nhiệm Reagan đọc diễn văn nhậm chức.
 |
| Ronald Reagan vẫy tay chào đám đông dọc Đại lộ Pennsylvania trong ngày nhậm chức năm 1981. Ảnh: Getty. |
“Đó là ngày cuối cùng của chính quyền chúng tôi và cũng là ngày cuối cùng của cuộc khủng hoảng con tin ở Iran. Hamilton Jordan và tôi là những người cuối cùng rời khỏi Phòng Tình huống vì chúng tôi phụ trách theo dõi vụ việc. Chúng tôi hy vọng Carter có thể công bố thông tin trong lễ nhậm chức”, Gerald Rafshoon, giám đốc truyền thông cho Jimmy Carter, nhớ lại.
“Cuối cùng, lúc 12h20 sáng hôm đó, có người nói với chúng tôi ‘Các anh nên rời khỏi đây đi vì người của Reagan sắp vào Nhà Trắng rồi’. Khi chúng tôi rời khỏi Phòng Tình huống, những bức tranh của Reagan đã được treo lên từ lúc nào”, Rafshoon nói.
Theo lời kể của Rafshoon, Carter từng nói chuyến đi đến Đồi Capitol cùng Reagan thật kỳ quặc bởi trong khi ông đang lo nghĩ về cuộc khủng hoảng con tin, Reagan lại kể chuyện cười với ông và Chủ tịch Hạ viện Tip O'Neill.
Sau lễ nhậm chức của tân tổng thống, tổng thống mãn nhiệm sẽ được trực thăng chở đến Sân bay Quân sự Andrews để đón chuyến bay trở về nhà.
Đối với Reagan, tổng thống thứ 40 của Mỹ, ngày nhậm chức của người kế nhiệm cũng là một ngày buồn.
Thông thường, nếu thời tiết thuận lợi, tổng thống mãn nhiệm sẽ bay vòng quanh Washington trên đường tới Sân bay Andrews. Ken Duberstein, Chánh Văn phòng của Reagan, hồi tưởng lại chuyến đi đó.
Sau khi cất cánh từ Cánh Đông của Điện Capitol, chiếc trực thăng chở Tổng thống Reagan và phu nhân Nancy liệng qua Nhà Trắng. Ông Reagan nhìn xuống, vỗ vào đầu gối vợ và nói “Nhìn kìa em yêu, đó là căn biệt thự nhỏ của chúng ta”.
Khoảnh khắc đó, cả bà Nancy, ngài tổng thống và ông Duberstein đều ứa nước mắt. Đó là hồi kết cho nhiệm kỳ tổng thống của Reagan.
Vì thời tiết xấu, Tổng thống Bill Clinton đã không thể thực hiện chuyến tham quan bằng trực thăng vào năm 2001. Thay vào đó, ông được một đoàn xe nhỏ với vài xe cảnh sát hộ tống.
Jake Siewert, Thư ký báo chí cho Bill Clinton, kể lại rằng đoàn xe của họ đã phải đi chậm lại khi qua các ngã tư. Ông Clinton hầu như chưa từng trải qua chuyện đó trong 8 năm làm tổng thống.
Nhiệm vụ đã hoàn thành
Tổng thống mãn nhiệm sẽ nói lời chia tay tại Sân bay Andrews, thường là với một nhóm người ủng hộ. Sau đó, ông sẽ bước lên chiếc máy bay mà mình từng sử dụng trong nhiệm kỳ tổng thống. Nó sẽ không còn được gọi là Air Force One, vì chỉ máy bay của tổng thống mới được đặt danh hiệu đó.
Rafshoon, Chánh Văn phòng của Carter, cùng vài người khác đã lên chiếc Air Force One trước khi cựu tổng thống có mặt. Jordan, đồng nghiệp của ông Rafshoon lúc đó, đã gọi điện về Phòng Tình huống nhưng nhân viên nghe điện đã từ chối cung cấp thông tin.
“Không sao đâu. Tôi gọi từ đường dây được bảo mật trên Air Force One”, Jordan nói. Nhân viên đó đáp lại: “Ông Carter không còn là tổng thống nữa và ông không thể tiếp cận thông tin này”.
Theo lời kể, Carter là người cuối cùng bước lên máy bay. Mọi người khi đó đang ăn mừng việc các con tin ở Iran được thả nhưng không khí vẫn nhuốm màu u buồn.
 |
| Tổng thống Obama bay đến Chicago để đọc diễn văn chia tay trên chuyên cơ Air Force One vào ngày 10/1. Ảnh: Getty. |
Đối với Reagan, chuyến trở về California cũng mang đến những cảm xúc lẫn lộn. Mọi người trên máy bay đã nắm tay nhau và hát bài ‘Auld Lang Syne’.
Bánh ngọt và rượu champagne được mang tới. Tất cả cùng nâng ly nhưng không biết nói gì. Có ai đó đã nói “Ngài tổng thống, nhiệm vụ đã hoàn thành”, Ryan, trợ lý của Reagan nhớ lại.
Trên chuyến bay cuối cùng, các phóng viên phụ trách đưa tin về tổng thống mãn nhiệm cũng có mặt. Thomas DeFrank, phóng viên của Newsweek, kể rằng chuyến bay của Tổng thống Gerald Ford lúc đó đã bị báo chí “cướp bóc”.
“Mọi thứ không bị đóng chặt vào đều bị đem về làm đồ lưu niệm. Sổ tay, hộp diêm, chăn, gối, đồ dùng bằng bạc, khăn ăn, ly thủy tinh có dấu của tổng thống”, DeFrank nói.
Sau chuyến bay cuối cùng, các cựu tổng thống trở về cuộc sống thường dân. Ford bay tới Monterey để chơi golf. Clinton về sống trong dinh thự mới tại Chappaqua, New York.
Carter về đến Georgia trong sự chào mừng của hàng nghìn người dân tại đây. Theo đề nghị của Reagan, ông bay tới Đức để chào đón các con tin từ Iran trở về vài ngày sau đó.
Ngay khi đáp xuống sân bay, Reagan tham dự một sự kiện công cộng. Ông được một đoàn rước nhỏ hộ tống như một vinh dự cuối cùng.
Chuyến đi cuối cùng của Tổng thống Obama
Ông Obama sẽ có chuyến bay cuối cùng trên chuyên cơ của tổng thống vào ngày 20/1 (theo giờ Washington), ngày nhậm chức của tổng thống đắc cử Donald Trump.
Không giống gia đình cựu tổng thống Bush, những người đã trở về trang trại tại Texas sau lễ nhậm chức, nhà Obama có thể sẽ đi nghỉ mát trước khi về sống tại ngôi nhà họ đã thuê ở thủ đô Washington.
