 |
| Các biểu hiện của chứng sa sút trí tuệ có thể xuất hiện trước 65 tuổi. Ảnh: Prudential. |
Bất kể nguyên nhân gây sa sút trí tuệ là gì, khi chứng sa sút trí tuệ có triệu chứng bắt đầu trước 65 tuổi sẽ được gọi là chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm. Tùy thuộc vào nguyên nhân, nó có thể được chia thành bệnh Alzheimer, bệnh sa sút trí tuệ tiền đình thái dương, chứng sa sút trí tuệ não mạch, bệnh Parkinson, bệnh Huntington, bệnh Creutzfeldt Jakob không thường xuyên và chứng sa sút trí tuệ do rượu.
Bệnh Alzheimer khởi phát sớm là một dạng bệnh Alzheimer hiếm gặp và có yếu tố di truyền lớn hơn bệnh Alzheimer khởi phát muộn. Nguyên nhân về mặt bệnh lý thần kinh của bệnh là mất các khớp thần kinh đại não, lắng đọng các mảng già (tích tụ protein beta-amyloid bên ngoài tế bào thần kinh) và các rối loạn sợi thần kinh (Protein Tau bất thường xoắn như sợi chỉ bên trong tế bào thần kinh), bị teo và trao đổi chất giảm đi không chỉ xảy ra ở thùy thái dương mà ở cả thùy trán và thùy đỉnh.
Bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer khởi phát sớm thường xuất hiện các rối loạn nhận thức không liên quan đến mất trí nhớ và các rối loạn hành vi trong giai đoạn đầu, bao gồm suy giảm chức năng ngôn ngữ, khả năng phân biệt không gian - thời gian, khả năng thực hiện và chứng mất khả năng thực hiện. Lý do này khiến việc chẩn đoán thường bị chậm trễ hơn so với những bệnh nhân cao tuổi mắc bệnh Alzheimer có biểu hiện chủ yếu là khả năng ghi nhớ bị kém đi.
Nhìn chung, tốc độ suy giảm nhận thức rất nhanh, ngày một xấu đi và tuổi thọ giảm. Suy giảm khả năng ngôn ngữ cũng là một triệu chứng phổ biến, khi bệnh tiến triển, tình trạng tâm trạng của bệnh nhân lên xuống thất thường trở nên trầm trọng hơn và bệnh nhân gần như không thể thực hiện các hoạt động phức tạp như lái xe.
Các triệu chứng khác bao gồm nhầm lẫn, kích động, ảo giác, co giật, triệu chứng bệnh Parkinson, tăng trương lực cơ (khó cử động cánh tay, chân,cổ), co thắt cơ, tiểu không tự chủ và chứng cấm khẩu (là triệu chứng gần như không nói chuyện được). Ở giai đoạn cuối, người bệnh quên cách thực hiện những công việc đơn giản và cần có người chăm sóc suốt cả ngày.
Các triệu chứng về tâm lý và hành vi khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, nhưng có nhiều triệu chứng xuất hiện đồng thời hoặc lần lượt. Tần suất và cường độ của các triệu chứng cao hơn và thời gian kéo dài hơn so với bệnh Alzheimer khởi phát muộn. Một số triệu chứng phổ biến như: trầm cảm, lo lắng, căng thẳng, ảo giác và ảo tưởng.
Chứng sa sút trí tuệ tiền đình thái dương khởi phát sớm có biểu hiện lâm sàng đa dạng, càng phát triển sớm thì các triệu chứng loạn thần phổ biến như ảo giác và ảo tưởng càng xuất hiện nhiều hơn. Rối loạn kiểm soát xung động, các vấn đề về tình dục, rối loạn ăn uống và hung hăng cũng là những triệu chứng khá phổ biến. Càng có tuổi sự suy giảm nhận thức càng trở nên dễ nhận thấy hơn.
Rối loạn hành vi ở bệnh nhân sa sút trí tuệ tiền đình thái dương khiến người chăm sóc mệt mỏi và trở thành yếu tố chính khiến bệnh nhân sớm được đưa vào viện điều dưỡng.
Chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm xảy ra ở những người ở độ tuổi từ 50 đến đầu 60, thời điểm con người ta đang hoạt động tích cực về mặt xã hội và kinh tế, gây gánh nặng lớn hơn cho gia đình. Bệnh nhân có thể gây ra những vấn đề lớn như sai sót trong công việc tại chỗ làm và cuối cùng không thể thực hiện được công việc của mình, dẫn đến phải nghỉ hưu sớm.
Như đã đề cập ở trên, bệnh tiến triển nhanh nên ở giai đoạn đầu rất cần tích cực điều trị bằng thuốc và điều trị không thuốc, nhưng đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị hiệu quả. Đó là lý do khiến sự trợ giúp của xã hội cho người bệnh và gia đình họ là điều rất cần thiết.
Bình luận