Chiến dịch can thiệp của Nga tại Syria kéo dài 5 tháng, 1tuần và 6 ngày, từ 30/9/2015 đến 14/3/2016. Chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad chính thức đề nghị Moscow hỗ trợ quân sự để chống các nhóm nổi dậy và khủng bố. Ngày 11/10/2015, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố mục tiêu của Moscow là “đảm bảo sự ổn định của chính quyền hợp pháp tại Syria, tạo điều kiện cho sự nhượng bộ chính trị”.
Lực lượng hùng hậu
 |
| Máy bay Su-24 của Nga cất cánh từ căn cứ Latakia để không kích mục tiêu IS. Ảnh: AP |
Nga triển khai lực lượng không quân rất hùng hậu tới Syria để thực hiện chiến dịch can thiệp, gồm 25 máy bay ném bom chiến lược (Tu-22M3, Tu-95MSM, Tu-160), 20 máy bay ném bom chiến thuật (Su-24M2, Su-34), 12 máy bay cường kích (Su-25SM), 8 máy bay tiêm kích (Su-30SM, Su-35S), 2 máy bay do thám, 12 trực thăng tấn công (Mi-24P), 4 trực thăng đa dụng (Mi-8AMTSh), 2 phi cơ không người lái (Orlan-10, Forpost)….
Hải quân Nga điều 3 tàu hộ tống lớp Buyan-M, một tàu hộ vệ tên lửa lớp Gepard, 1 tàu tình báo lớp Vishnya, 1 tàu ngầm lớp Kilo, 1 tàu tuần dương lớp Slava từ hạm đội biển Caspi tham gia chiến dịch.
Bên cạnh đó, Nga còn triển khai các hệ thống tên lửa SA-22 SAM và S-400. Tình báo Mỹ ước tính Nga đưa khoảng 4.000 binh sĩ đến Syria, hầu hết đóng tại căn cứ không quân .
 |
| Xe tăng và các xe quân sự Nga tại căn cứ Latakia ở Syria vào tháng 9/2015. Ảnh: Telegraph |
Khẳng định sức mạnh quân sự
Các đợt không kích đầu tiên của Nga diễn ra trong ngày 30/9/2015, nhắm vào các khu vực xung quanh thành phố Homs và Hama, nơi lực lượng nổi dậy hoạt động mạnh. Theo Bộ Quốc phòng Nga, không quân nước này đã thực hiện hơn 9.000 vụ không kích, tấn công các mục tiêu khắp Syria trong gần 6 tháng.
Chiến dịch không kích ở Syria đánh dấu lần đầu tiên Nga sử dụng những tên lửa và bom có công nghệ dẫn đường chính xác. Công nghệ này ở Nga từng bị tụt hậu so với các quốc gia khác do những biến động kinh tế hồi thập niên 1990. Hai vũ khí nổi bật mà Nga triển khai ở Syria là tên lửa Kh-25 và bom KAB-500S. Tuy nhiên, phần lớn các loại bom và tên lửa dùng để không kích đều là loại cũ và không có bộ dẫn đường.
Các tàu chiến Nga ở biển Caspi cũng phóng nhiều tên lửa hành trình tấn công mặt đất 3M-14T Kalibr vào Syria. Đầu tháng 12/2015, hải quân Nga bắn tên lửa hành trình từ tàu ngầm trên Địa Trung Hải đánh trúng mục tiêu gần Raqqa, "thủ đô" của nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Syria.
 |
|
Tàu chiến Nga phóng tên lửa trong đêm 7/10 từ biển Caspian. Ảnh: Sputnik |
Nga đã đạt được gì trong chiến dịch không kích?
Khi công bố lệnh rút quân khỏi Syria, Tổng thống Putin cho biết "về tổng thể đã hoàn thành các mục tiêu". Bộ Quốc phòng cho biết theo thống kê chính thức, lực lượng Nga đã phá hủy 209 điểm sản xuất dầu, 3.000 xe chở dầu và các cơ sở khác của phiến quân IS.
 |
| Cục diện nội chiến Syria thay đổi đáng kể sau khi Nga không kích. Đồ họa: New York Times |
Dưới sự yểm trợ của các máy bay Nga, quân đội chính phủ Syria đã giành lại quyền kiểm soát ở khoảng 400 khu định cư, chiếm lại hơn 10.000 km2 lãnh thổ từ tay "khủng bố". Những tuyên bố này chưa được xác nhận độc lập.
Chính quyền Assad từ chỗ trên bờ vực bị đánh bại từ giữa năm ngoái, nay đã tiến quân mạnh mẽ và gần như bao vây căn cứ chủ chốt ở Aleppo của phe nổi dậy từ tháng 2/2016. Hiện tại, Damascus đã giành lại được vùng lãnh thổ xung quanh Latakia, tỉnh Deraa ở miền nam và vùng xung quanh tỉnh Aleppo ở miền bắc.
 |
| Máy bay Nga không kích một mục tiêu IS ở Syria ngày 5/10/2015. Ảnh: Reuters |
Trong suốt chiến dịch quân sự Syria, Nga chỉ mất duy nhất một chiếc máy bay chiến đấu, đó là chiếc Sukhoi-24 bị không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi tại khu vực biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ ngày 24/11/2015. Sự kiện này khiến căng thẳng giữa Moscow và Ankara leo thang nghiêm trọng. Nga áp các biện pháp cấm vận khiến nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ thiệt hại khoảng 10 tỷ USD.
Những chỉ trích và thương vong
Chính phủ Nga luôn khẳng định lực lượng nước này chỉ công phá các mục tiêu "của khủng bố". Tuy nhiên, phương Tây chỉ trích Nga chủ yếu tấn công lực lượng nổi dậy "ôn hòa" để bảo vệ chính quyền Assad.
 |
| Các cuộc không kích của Nga giúp Tổng thống Assad giành lại nhiều lợi thế. Ảnh: Telegraph |
Tháng 12/2015, tổ chức Ân xá Quốc tế cáo buộc máy bay Nga tấn công trực tiếp người dân ở các khu vực không phải là mục tiêu quân sự. Nga ngay lập tức bác bỏ thông tin này. Tháng 2/2016, Tổng thống Mỹ Barack Obama thúc giục Nga ngừng ném bom "lực lượng nổi dậy ôn hoà” ở Syria để hỗ trợ chính quyền al-Assad.
Về thương vong, vào đầu tháng 3/2016, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Syria (SOHR, Anh) công bố 1.733 người dân, bao gồm 429 trẻ em, thiệt mạng trong chiến dịch không kích của Nga. Lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tổn thất 1.183 chiến binh. Phe nổi dậy và nhóm Mặt trận al-Nursa thân al-Qaeda có 1.492 người chết.
