Ngày 13/12, Wall Street Journal đưa tin công tố viên liên bang tại Manhattan đang điều tra việc ủy ban tổ chức lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào năm 2017 lạm dụng khoản quyên góp kỷ lục 107 triệu USD.
Theo nguồn tin của tờ báo, cuộc điều tra hình sự đang ở bước đầu nhằm tìm hiểu xem liệu một số nhà tài trợ có góp quỹ để đổi lấy sự tiếp cận với chính quyền mới, sự nhượng bộ chính sách hay nhằm gây ảnh hưởng với các vị trí quan chức hay không.
Theo luật chống tham nhũng liên bang, việc đưa tiền để đổi lấy lợi ích chính trị là bất hợp pháp. Hành vi lưu chuyển nguồn kinh phí từ ủy ban, vốn được đăng ký là tổ chức phi lợi nhuận, cũng phạm luật.
Cuộc điều tra tiếp tục là một rắc rối pháp lý nữa mà những người đang hoặc từng ở trong mạng lưới liên quan đến Tổng thống Trump phải đối mặt. Những thương vụ và hoạt động của họ trong suốt chiến dịch tranh cử và cả sau đó đã dẫn đến một loạt cáo trạng và bản nhận tội.
 |
| Gần 2 năm sau ngày 20/1/2017, những rắc rối và tranh cãi từ lễ nhậm chức của Tổng thống Trump vẫn chưa kết thúc. Ảnh: Reuters. |
Gấp 2 lần nguồn quỹ các cựu tổng thống huy động được
Cuộc điều tra mới này một phần bắt nguồn từ những tài liệu tịch thu trong quá trình điều tra hoạt động kinh doanh của ông Michael Cohen, cựu luật sư cho Tổng thống Trump vừa bị kết án 3 năm tù, các nguồn tin cho biết.
Hồi tháng 4, khi khám xét nhà riêng, văn phòng và phòng khách sạn của ông Cohen, Cục Điều tra Liên bang (FBI) đã thu hồi một bản ghi âm cuộc nói chuyện giữa ông và Stephanie Winston Wolkoff, cựu cố vấn của Đệ nhất phu nhân Melania Trump tham gia tổ chức các sự kiện nhậm chức. Trong băng ghi âm, bà Wolkoff bày tỏ quan ngại về chi tiêu của ủy ban.
Wall Street Journal cho biết họ chưa thể xác minh cuộc trao đổi giữa Cohen và Wolkoff diễn ra vào lúc nào, hay tại sao nó lại được thu âm. Hiện bằng chứng này nằm trong tay của các công tố viên liên bang ở Manhattan.
 |
| Khoản tiền ủy ban nhậm chức của Tổng thống Trump huy động được cao gấp 2 lần so với ủy ban phụ trách trong 5 lễ nhậm chức trước đó. Đồ họa: Wall Street Journal. |
Ủy ban nhậm chức đã công bố các mạnh thường quân đóng góp 61 triệu USD vào tổng số tiền 103 triệu USD đã chi. Tuy nhiên, theo hồ sơ thuế, ủy ban vẫn chưa cung cấp chi tiết các khoản, vì với tư cách là tổ chức phi lợi nhuận, nguồn quỹ này chỉ cần công khai 5 người quyên góp nhiều nhất.
Ủy ban của ông Trump đã huy động được nguồn kinh phí cao gấp hơn 2 lần so với khoản hỗ trợ mà cựu tổng thống Barack Obama nhận được vào năm 2009. Khoản quyên góp dành cho ông Trump chủ yếu đến từ các mạnh thường quân giàu có và các tập đoàn lớn, họ thường quyên góp tới 1 triệu USD hoặc thậm chí có thể hơn. Trong số đó, có thể kể đến tỷ phú sòng bạc Sheldon Adelson, tập đoàn viễn thông AT&T và tập đoàn hàng không Boeing, theo hồ sơ của Ủy ban Bầu cử Liên bang.
Phản ứng về bài báo của Wall Street Journal, ngày 14/12, người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders khẳng định tổng thống và đệ nhất phu nhân không liên quan đến công tác tổ chức lễ nhậm chức.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại lễ nhậm chức tổng thống năm 2017. Ảnh: Getty. |
Liên tiếp các cuộc điều tra
Theo nguồn tin, các công tố viên đã yêu cầu lời khai từ Richard Gates, người từng giữ chức phó chủ tịch ủy ban nhậm chức, về các khoản chi từ nguồn quỹ được quyên góp. Ông Gates đã có cuộc gặp với đại diện văn phòng công tố Manhattan và văn phòng công tố viên đặc biệt Robert Mueller.
Hồi tháng 2, Gates nhận tội âm mưu chống lại chính phủ Mỹ trong một vụ việc tư vấn chính trị nước ngoài. Văn phòng công tố viên Mueller là bên truy tố và ông Gates sau đó đồng ý phối hợp với Bộ Tư Pháp trong các điều tra tiếp theo.
Người đứng đầu ủy ban nhậm chức là nhà phát triển bất động sản Thomas Barrack Jr., bạn lâu năm của Tổng thống Trump. Theo nguồn tin của Wall Street Jourrnal, chưa có dấu hiệu nào cho thấy cuộc điều tra nhắm vào ông Barrack, và các công tố viên vẫn chưa tìm đến ông kể từ sau cuộc gặp với văn phòng công tố viên đặc biệt vào năm 2017. Nguồn thạo tin cho hay số câu hỏi mà các điều tra viên của Mueller, phụ trách vụ Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016, đặt ra cho ông Barrack cũng chỉ “đếm trên đầu ngón tay”.
Mueller cũng đã tìm hiểu xem liệu có bất kỳ dòng tiền nào từ nước ngoài chảy vào nguồn quỹ nhậm chức hay không. Theo luật, ủy ban nhậm chức không được phép nhận các khoản đóng góp nước ngoài. Hồi tháng 8, văn phòng công tố tại Washington lấy được bản nhận tội từ một tư vấn viên. Người này thừa nhận đã lợi dụng một công dân Mỹ làm trung gian để một “ông trùm đầu sỏ” người Urkraine có thể tham dự lễ nhậm chức. Tên của những người liên quan không được công bố.
Trong những tháng gần đây, công tố viên liên bang Manhattan đã đặt nghi vấn cho nhà phát triển bất động sản ở Tennessee xung quanh các tài liệu liên quan tới khoản tiền 1 triệu USD ông quyên góp cho ủy ban nhậm chức của ông Trump vào tháng 12/2016. Nguồn tin cho hay ông Haney được yêu cầu trình nộp tài liệu liên quan tới những cuộc trao đổi giữa ông với các thành viên ủy ban, lịch họp và giấy tờ về các khoản quyên góp.
Luật sư của ông Haney, Nhà Trắng và luật sư của ông Cohen đều chưa phản hồi yêu cầu bình luận.
Từ khi nhận tội hồi tháng 8, Cohen tới nay đang hợp tác với các công tố viên liên bang tại Manhattan và văn phòng công tố viên đặc biệt. Hôm 12/12 ông bị kết án 3 năm tù.
 |
| Tổng thống Donald Trump chính thức trở thành tổng thống thứ 45 của Mỹ vào ngày 20/1/2017. Ảnh: Reuters. |
Chi tiêu những gì?
Theo hồ sơ khai thuế, bên được ủy ban nhậm chức trả nhiều nhất được xác định là công ty sự kiện WIS Media Partners do bà Wolkoff đứng đầu. Công ty này được thành lập 45 ngày trước lễ nhậm chức và được ủy ban trả 25,8 triệu USD.
Bà Wolkoff cũng từng là cố vấn cho phu nhân Melania Trump, hỗ trợ tổ chức các sự kiện bên lề lễ nhậm chức. Bà và nhiều đối tác nhận được khoảng 1,6 triệu USD trong tổng 25,8 triệu USD. Số còn lại được chuyển tới tay các nhà thầu.
Wall Street Journal chưa thể xác minh cuộc điều tra của các công tố viên tập trung vào những khoản chi tiêu nào. Theo hồ sơ khai thuế, ủy ban nhậm chức chi 77 triệu USD vào các hội nghị, cuộc họp, cuộc gặp; hơn 13 triệu USD vào tiền vé và đi lại; 4,5 triệu USD trả lương; và một số các khoản khác. Chuỗi sự kiện nhậm chức tháng 1/2017 bao gồm hòa nhạc, tiệc đón tiếp, tiệc riêng tư và dạ hội nhậm chức.
Nhiều người liên quan đến vụ việc cho rằng một số khoản chi tiêu xuất phát từ việc ủy ban đã phải lên kế hoạch gấp. Theo họ, trong mùa bầu cử tổng thống 2016, hầu như không ai dự tính rằng ông Trump sẽ chiến thắng. Điều này khiến cho đội ngũ sắp xếp lễ nhậm chức của ông phải vội vã lên kế hoạch, không có nhiều thời gian để đấu thầu các hợp đồng cạnh tranh.
