Tổng thống Mỹ Donald Trump, vốn luôn tự tin vào khả năng lái kịch bản câu chuyện theo ý mình, thường mỉa mai các cuộc điều tra nhằm vào ông, cả khi còn là ứng viên tranh cử cũng như khi đã là tổng thống. Ông gọi những cuộc điều tra đó là “săn phù thủy” và tuyên bố sẽ vượt qua mọi mối đe dọa.
Tuy nhiên, cuối tuần qua hé lộ thay đổi nhen nhóm khi các công tố viên tại New York lần đầu tiên cho rằng Tổng thống Trump dính líu tới khoản chi trả để bưng bít bất hợp pháp. Theo AP, việc này khiến nhiều người xung quanh tổng thống lo sợ rằng sự mạnh miệng và “phách lối” thường ngày của ông là không có cơ sở. Họ cũng bắt đầu tin rằng không có sự bảo đảm nào về tương lai chính trị giữa lúc ông Trump bắt đầu dồn sức cho chiến dịch tái tranh cử của năm 2020.
Rắc rối chồng chất
Đã có những lời bóng gió ám chỉ ông Trump có thể phạm trọng tội - chỉ đạo hành động vi phạm luật tài chính tranh cử trong chiến dịch năm 2016. Với một số thành viên đảng Cộng hòa, đây có thể là dấu hiệu bước ngoặt trong quan hệ giữa tổng thống và đảng này khi công tố viên đặc biệt Robert Mueller công bố kết quả điều tra việc Nga can thiệp bầu cử Mỹ.
“Tôi chắc chắn còn nhiều kết quả nữa từ tòa án quận Nam New York và lúc nào đó, sẽ là từ cuộc điều tra của Mueller”, AP dẫn lời ông John Thune, thượng nghị sĩ bang South Dakota, người sắp trở thành nhân vật số 2 của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, hôm 10/12.
Ông đánh giá vi phạm tài chính trong chiến dịch vận động bầu cử là “vấn đề nghiêm trọng, nhưng tùy thuộc một chút vào cách xử lý”.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Kansas hôm 7/12. Ảnh: AP. |
Cùng lúc một loạt rắc rối pháp lý gia tăng, thách thức chính trị đe dọa viễn cảnh tái đắc cử của ông Trump cũng đang chồng chất.
Phe Cộng hòa vẫn đang cố gắng chấp nhận thất bại của họ tại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng trước và đi tìm ai đó để đổ lỗi. Việc ông John Kelly từ chức chánh văn phòng Nhà Trắng làm nổ ra cuộc săn lùng đầy náo loạn nhằm tìm người giữ vị trí này trong thời gian tới và trụ lại qua chiến dịch tranh cử 2020.
Sau khi Nick Ayers, chánh văn phòng phó tổng thống Mỹ và là người sáng giá nhất, từ chối cơ hội, hầu như những ứng viên còn lại đều không có nhiều kinh nghiệm chính trị.
Hơn nữa, đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện giờ nắm trong tay quyền ra trát đòi hầu tòa và có khả năng xem xét việc luận tội tổng thống. Hỗn loạn trong chính phủ xuất hiện cùng lúc thị trường tài chính bất ổn, một phần vì cuộc chiến thương mại mà ông Trump khởi xướng và những quan ngại về chi phí đi vay ngày càng tăng có thể châm ngòi suy thoái kinh tế.
Theo một thành viên Cộng hòa thân cận với Nhà Trắng, ông Trump thậm chí có thể sẽ thiên về cánh hữu hơn nữa và tập trung vào bộ phận cử tri mà ông lo sẽ đánh mất khi đối mặt với sức ép từ công tố viên Mueller và đòn tấn công đang chực chờ từ các cuộc điều tra do phe Dân chủ tiến hành.
Xu hướng đó có khả năng khiến ông Trump càng đẩy mạnh ăn thua đủ tương tự những cuộc khủng hoảng trong chiến dịch 2016, trong đó có đoạn băng ông khoe khoang về sờ mó các bộ phận của phụ nữ. Điều này có thể gây khó khăn trong việc lôi kéo cử tri độc lập hoặc các thành viên Dân chủ bất mãn.
TT Trump bất chấp tất cả, tập trung vào tái tranh cử
Liệu ông Trump có phải đối mặt với thử thách bầu cử sơ bộ ngay trong đảng của mình hay không? Đây không phải là điều ông lo lắng.
Theo một quan chức Cộng hòa phụ trách chiến dịch tranh cử, tổng thống đang háo hức dốc toàn lực và bung sức bộ máy tái tranh cử. Đồng thời, ông cũng bắt đầu “thu thập” lời cam kết trung thành từ các thành viên trong đảng để chế ngự bất kỳ dấu hiệu nổi loạn tiềm tàng nào có thể xuất hiện.
Đội ngũ của ông Trump đã tính đến nguy cơ thách thức từ Thống đốc bang Ohio John Kasich và Thượng nghị sĩ Jeff Flake của bang Arizona.
Một tuần sau bầu cử giữa kỳ, ông Kasich đã có bài phát biểu tại New Hampshire và gặp mặt riêng với những nhân vật nổi bật trong đảng Cộng hòa. Còn quan hệ giữa ông Flake và ông Trump liên tiếp vấp phải nhiều vướng mắc. Thượng nghị sĩ không đưa ra bất kỳ cam kết cá nhân nào, nhưng bày tỏ mong đợi sẽ có người đứng ra thách thức tổng thống.
“Ai đó cần phải chạy đua” chống lại Trump, AP dẫn lời ông Flake hôm 10/12. “Tôi hy vọng có người sẽ làm việc này”.
 |
| Việc ông John Kelly rời chức chánh văn phòng Nhà Trắng dường như là dấu hiệu cho thấy Tổng thống Donald Trump bắt đầu toàn tâm toàn lực cho chiến dịch tái tranh cử. Ảnh: Washington Post. |
Trong khi những chính khách Dân chủ có ý định chạy đua vào Nhà Trắng dự kiến công bố chiến dịch trong vài tuần đầu năm 2019, các ứng viên Cộng hòa có thể sẽ có động thái chậm hơn. Việc đợi đến đầu mùa xuân có thể sẽ cho “những chú voi” thời gian để đánh giá khả năng tổng thống bị suy yếu trong cuộc điều tra của ông Mueller và viễn cảnh kinh tế suy thoái.
Một hạ nghị sĩ Cộng hòa giấu tên nhận định tình hình còn có thể sẽ thay đổi và kêu gọi đồng nghiệp đợi báo cáo của ông Mueller (khả năng công bố vào đầu năm 2019). Người này thúc giục các nhà lập pháp cùng đảng không biện hộ cho những gì sai trái đến không thể bênh vực nhưng cũng kêu gọi họ không nên tin vào tất cả mọi cáo buộc. Hạ nghị sĩ hy vọng kết quả điều tra của công tố viên Mueller được công bố sớm trước khi mùa bầu cử 2020 diễn ra.
Dẫu vậy, trước những quan ngại trong đảng, dù chung hay riêng, nhiều người thân cận với tổng thống dự đoán ông sẽ không chỉ vượt qua sóng gió của cuộc điều tra dính líu tới Nga mà rất có thể còn tái đắc cử trong 2 năm nữa. Họ nhắc tới việc tổng thống có thể rũ bỏ các bê bối một cách “phi thường”, cách ông tiếp tục lèo lái nền tảng cử tri Cộng hòa, nỗi sợ mà tài khoản Twitter của ông mang đến và cái mà họ gọi là sự bất tài của những đối thủ Dân chủ trong năm 2020.
Như tổng thống, họ cho rằng công tố viên đặc biệt đến nay vẫn “tay trắng” trong cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử Mỹ và sẵn sàng khép lại với cáo buộc liên quan đến tài chính trong quá trình tranh cử. Tuy nhiên, theo họ cáo buộc này không nghiêm trọng và hầu hết cử tri sẽ bỏ qua hoặc không nắm rõ ngọn ngành.
Tổng thống Trump từng nói bài học rút ra từ cuộc bầu cử giữa kỳ 2018 là ứng viên Cộng hòa sẽ phải đối mặt với rủi ro nếu bỏ mặc ông. Còn những nghị sĩ Cộng hòa giữ được ghế sau cuộc bỏ phiếu ít có khả năng quay lưng với ông.
“Hãy nhớ rằng những người Cộng hòa đang trụ lại là những người đã thắng tại các điểm bỏ phiếu mà đảng Cộng hòa và ông Trump có sự ủng hộ khá vững chắc”, Hạ nghị sĩ Cộng hòa Ileana Ros-Lehtinen bang Florida nhận định.
“Ông ấy rất được ưa thích trong những người ủng hộ trung thành. Tôi không nghĩ họ muốn xa cách ông ấy hay sợ liên quan tới ông ấy”.
