Theo South China Morning Post, một nhà sản xuất tất ở tỉnh Chiết Giang đã nhận thấy cơ hội kinh doanh từ hồi tháng 2, khi Trung Quốc vật lộn với dịch Covid-19 khởi nguồn từ Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc).
Doanh nhân đến từ Gia Hưng quyết định tham gia vào ngành sản xuất khẩu trang y tế. Khi cố mua máy móc, ông nhận ra có rất nhiều người cạnh tranh. “Có quá nhiều người muốn mua”, ông này kể lại.
“Cuối cùng, chúng tôi đã mua một chiếc máy được thiết kế để sản xuất các mặt hàng khác thay vì khẩu trang. Họ cần điều chỉnh để biến nó thành máy sản xuất khẩu trang. Vì vậy, chúng tôi phải đợi khoảng một tháng”, South China Morning Post dẫn lời ông chủ nhà máy.
Theo ông, nhà máy hiện phải sản xuất 40.000-50.000 khẩu trang mỗi ngày với một chiếc máy duy nhất. Tuy nhiên, ông cũng không dám đầu tư thêm vì thị trường đang rất hỗn loạn.
 |
| Các nhà máy Trung Quốc đua nhau chuyển sang sản xuất khẩu trang. Ảnh: Getty Images. |
Hái ra tiền nhưng kém chất lượng
Ngành công nghiệp sản xuất khẩu trang đang bùng nổ ở Trung Quốc. Các quốc gia trên khắp thế giới giành giật nguồn cung thiết bị bảo hộ y tế khi số ca nhiễm virus corona ngày càng gia tăng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng ủng hộ chính phủ các nước yêu cầu hoặc khuyến khích người dân đeo khẩu trang khi ra ngoài.
Tuy nhiên, việc vội vàng tận dụng cơ hội đã dẫn tới vô số vấn đề trầm trọng về chất lượng của ngành công nghiệp khẩu trang Trung Quốc. Hiện, Trung Quốc là nhà sản xuất và xuất khẩu khẩu trang y tế, khẩu trang chống bụi lớn nhất thế giới với khoảng 20.000 nhà sản xuất và phân phối.
Theo Viện nghiên cứu Công nghiệp Forward có trụ sở tại Thâm Quyến, khẩu trang sản xuất ở Trung Quốc chiếm khoảng 50% tổng sản lượng toàn cầu. Sản xuất khẩu trang là ngành công nghiệp sinh lợi lớn. People’s Daily dẫn lời một nhà sản xuất tiết lộ một tấn vải không dệt có thể tạo ra 1 triệu khẩu trang phẫu thuật.
Nếu mỗi tấn vải được mua với giá 20.000 NDT (2.840 USD), một chiếc khẩu trang chỉ tốn 0,2 NDT (0,028 USD). Ngay cả khi tính thêm chi phí lao động và hậu cần, công ty vẫn kiếm lời tốt. Một chiếc khẩu trang hiện được bán với giá 4 NDT (0,57 USD) ở Bắc Kinh hoặc 3 NDT (0,43 USD) ở Thượng Hải.
Do đó, các công ty sản xuất băng, dệt, thiết bị chiếu sáng cũng chuyển sang sản xuất khẩu trang. Tuy nhiên, các nhà sản xuất ồ ạt nhảy vào lĩnh vực này đã làm gia tăng mối lo ngại về chất lượng. Hầu hết nhà sản xuất không được cấp phép để xuất khẩu sang EU hoặc Mỹ.
 |
| Nhu cầu khẩu trang tăng vọt trên toàn cầu. Ảnh: Getty Images. |
Tại Gia Hưng, một nhà sản xuất tất khẳng định có thể đáp ứng tiêu chuẩn KN95, một tiêu chuẩn gần với N95, được thiết kế để lọc 95% hạt trong không khí. Khẩu trang N95 được khuyến nghị cho các nhân viên y tế để chống lại SARS-CoV-2.
KN95, tiêu chuẩn của Trung Quốc, cũng lọc 95% hạt trong không khí, nhưng không được phân loại vào thiết bị y tế hay đáp ứng các quy định về sản xuất thiết bị y tế. Vị doanh nhân này cho biết ông chọn sản xuất KN95 vì các yêu cầu về môi trường sản xuất ít nghiêm ngặt hơn.
Khẩu trang y tế phải được chế tạo trong môi trường không có bụi và vi khuẩn, đáp ứng tiêu chuẩn phòng sạch loại 100.000. Trong khi đó, khẩu trang KN95 có thể được sản xuất trong phòng sạch theo tiêu chuẩn thấp hơn. Theo Hiệp hội Thiết bị Y tế Trung Quốc, khẩu trang KN95 thậm chí không chặn được các giọt bắn, một trong những cách lây truyền của virus corona.
Làm giả giấy phép
Có khoảng 1.500 công ty ở Trung Quốc đủ điều kiện chế tạo khẩu trang phục vụ y tế đạt tiêu chuẩn do Cơ quan Quản lý Sản phẩm Y tế Quốc gia quy định. Các nhà sản xuất này cần ít nhất ba điều kiện: nguồn cung vải phù hợp, máy chế tạo và khử trùng khẩu trang, phòng sạch đạt chuẩn.
Tuy nhiên, một nguồn tin của South China Morning Post tiết lộ loại vải được các nhà sản xuất mới sử dụng thường không đạt tiêu chuẩn. “Một số công ty từng sản xuất đèn đã nhanh chóng cải tiến công xưởng và tiến hành sản xuất khẩu trang. Bạn có thể nghĩ rằng chất lượng được đảm bảo?”, một nhà xuất khẩu thiết bị chiếu sáng ở Hàng Châu bình luận.
Trung Quốc cho biết sự nhầm lẫn về N95 và KN95 là lý do đằng sau vụ Hà Lan thu hồi 600.000 khẩu trang KN95 từ một nhà sản xuất Trung Quốc. Bộ Y tế Hà Lan nói rằng chúng không vừa vặn và các bộ lọc không hoạt động.
Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Ánh cho biết nhà sản xuất Trung Quốc đã lưu ý với đại lý tại Hà Lan trước khi vận chuyển rằng đây không phải khẩu trang y tế. Tuy nhiên, bà không giải thích lý do kích thước và bộ lọc của khẩu trang không đạt yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng.
Trung Quốc đang tìm cách thu hẹp khoảng cách về chất lượng sản phẩm y tế. Hôm 10/4, hải quan nước này cho biết 11 mặt hàng y tế, bao gồm khẩu trang, bộ dụng cụ xét nghiệm và đồ bảo hộ, sẽ được kiểm tra trước khi xuất khẩu để tăng cường kiểm soát chất lượng.
 |
| Một số nhà sản xuất khẩu trang Trung Quốc mua chứng nhận để tiết kiệm thời gian. Ảnh: The Straits Times. |
Bắc Kinh cũng yêu cầu các nhà xuất khẩu khẩu trang y tế, bộ dụng cụ xét nghiệm và các thiết bị y tế khác phải có giấy phép bán sản phẩm của họ tại Trung Quốc từ ngày 31/3, bất kể chúng đã được chứng nhận bán ở châu Âu hay Mỹ.
Các biện pháp này cũng được đưa ra để ngăn chặn hành vi gian lận của một số nhà xuất khẩu Trung Quốc, như mua nhãn hiệu CE để bán hàng trên thị trường EU. “Năm ngoái, chúng tôi điều tra 87 đại lý chứng nhận vi phạm các quy định, chiếm 15% trên tổng số, 5 đại lý trong số đó bị tước giấy phép hoạt động”, ông Liu Weijun tại Cục Quản lý Thị trường Trung Quốc tiết lộ.
Lý do chính cho việc gian lận chứng nhận là để tiết kiệm chi phí và thời gian. Chẳng hạn, một cuộc thẩm định đủ điều kiện đạt điểm CE cho các thiết bị y tế tốn ít nhất 70.000 euro (76.500 USD) và mất 5-8 tháng, theo Công ty chứng nhận đa quốc gia SGS.
Hiện, một nhóm nhỏ nhà sản xuất thiết bị y tế có chứng nhận hợp pháp để xuất khẩu đang ngập trong đơn đặt hàng. Và giá cổ phiếu của các công ty này tăng mạnh. “Đơn đặt hàng từ nước ngoài tăng mạnh. Một số nhà máy của chúng tôi đang hoạt động 3 ca mỗi ngày”, người phát ngôn của Selen Science & Technology, một trong những nhà sản xuất lớn nhất Trung Quốc, cho biết.
