Tại phiên họp chuyên đề pháp luật ngày 18/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Việc xử phạt về hành vi vi phạm về việc ghi âm, ghi hình, livestream phiên tòa khi không được chủ tọa đồng ý là nội dung ghi nhận nhiều ý kiến khác nhau.
Không thể muốn ghi âm, ghi hình đưa lên mạng là được
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết rất nhiều người quan tâm đến việc ghi âm, ghi hình phiên tòa.
"Lần họp trước, một số nhà báo có gọi điện cho tôi hỏi tại sao lại quy định không cho nhà báo ghi âm, ghi hình với livestream. Đó là quyền nhà báo để thông tin với công chúng. Tôi có giải thích là nhà báo có quyền như vậy, nhưng người ta cũng có quyền rất thiêng liêng", Chánh án TAND Tối cao nói.
Ông Bình dẫn chứng tòa xử những vụ về tranh chấp về tài sản, ký kết hợp đồng, nếu livestream đưa hết lên mạng mà không được phép của chủ tọa và những người tham gia phiên tòa, đó là vi phạm về quyền con người, quyền bí mật nhân thân.
 |
| Người dân livestream phiên tòa xét xử vụ bé 8 tuổi bị bạo hành. Ảnh: Huệ Lâm. |
Chánh án TAND Tối cao phân tích tham gia vụ án hình sự còn có những người khác như bị hại, người làm chứng, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, họ cũng có quyền bảo vệ bí mật tài sản. "Hay với các vụ án xâm hại nhân thân, xâm hại nhân phẩm nếu ghi âm, ghi hình, livestream đưa hết lên mạng, đây là câu chuyện vi phạm quyền con người", theo ông Bình.
Do vậy, Chánh án Tòa tối cao nhấn mạnh "không thể muốn ghi âm, ghi hình để đưa lên mạng là được, chuyện này là xuất phát từ việc bảo vệ quyền con người".
Ngoài ra, Chánh án TAND Tối cao cũng nêu lý do về việc không được ghi âm, ghi hình, livestream khi không được phép của chủ tọa. Theo ông, mục tiêu tối thượng khi tổ chức một phiên tòa là hướng đến một bản án đúng pháp luật, công tâm. Do vậy, nhiệm vụ của Hội đồng xét xử là phải toàn tâm, toàn ý cho việc đưa ra phán quyết, bảo đảm phán quyết công tâm, đúng luật.
"Hàng trăm điện thoại đưa lên livestream thì sự toàn tâm toàn ý cho nhiệm vụ chính của phiên tòa là đưa ra bản án đúng pháp luật sẽ bị sao nhãng. Cho nên rất mong người dân, và đặc biệt là truyền thông tôn trọng, chia sẻ với áp lực của thẩm phán khi đứng trước một việc lớn là đưa ra phán quyết", ông Bình trăn trở.
Ông chia sẻ tâm trạng của bất cứ ai khi đứng trước ống kính sẽ có thể bị sao nhãng nên mong được tạo điều kiện để hội đồng xét xử làm đúng phận sự của mình.
Vi phạm ghi âm, ghi hình phạt 7-15 triệu
Trước đó, báo cáo giải trình dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết có ý kiến đề nghị rà soát quy định về hành vi ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa để bảo đảm thống nhất với các luật tố tụng.
Thường trực Ủy ban Tư pháp cho rằng về nội quy phiên tòa, Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Tố tụng hành chính đều có quy định: “Nhà báo ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của đương sự, người tham gia tố tụng khác phải được sự đồng ý của họ”.
 |
| Toàn cảnh phiên họp vào sáng 18/8. Ảnh: Phạm Thắng. |
Tuy nhiên, Bộ luật Tố tụng hình sự chỉ quy định chung: “Mọi người trong phòng xử án phải tôn trọng Hội đồng xét xử, giữ gìn trật tự và tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa”.
Để bảo đảm thống nhất giữa các quy định, dự thảo pháp lệnh đã chỉnh lý lại nội dung này.
Theo đó, pháp lệnh quy định phạt tiền 7-15 triệu đồng đối với hành vi “Ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử mà không được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa hoặc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tham gia tố tụng mà không được sự đồng ý của họ trong phiên tòa xét xử vụ án dân sự, vụ án hành chính; không tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa về hoạt động ghi âm lời nói, ghi hình ảnh trong phiên tòa xét xử vụ án hình sự".
Mức phạt này thấp hơn so với dự thảo ban đầu, khi quy định phạt 15-30 triệu.
Dự thảo Pháp lệnh cũng quy định: “Nhà báo không thực hiện yêu cầu của tòa án về việc xuất trình thẻ nhà báo khi tham dự phiên tòa để hoạt động nghiệp vụ báo chí” sẽ bị xử phạt mức từ 500.000 đến 1 triệu đồng.
Góp ý thêm, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng pháp lệnh thiết kế theo hành vi chứ không thiết kế theo chủ thể. "Không chỉ là nhà báo, người nào mang máy ghi âm ghi hình mà cản trở hoạt động tư pháp, có lỗi thì bị xử phạt", ông Định phân tích.
