Là người có nhiều năm nghiên cứu về tôn giáo đồng thời luôn yêu thích và ngưỡng mộ văn hóa, đất nước, con người Do thái, tác giả Đặng Hoàng Xa dựa trên những nghiên cứu, óc quan sát tinh tế của mình đã tiếp tục viết cuốn sách thứ hai về dân tộc Do Thái với tựa đề: Câu chuyện Do thái 2 – Văn hóa, truyền thống và con người.
Thông qua năm chương sách, tác giả giúp người đọc hiểu được nguồn gốc xuất xứ, phân loại nhân chủng người Do thái cũng như quá trình 4.000 năm hình thành, đấu tranh và gìn giữ văn hóa, truyền thống bản sắc của dân tộc này.
Về văn hóa, người Do thái không để lại những cung điện hay những tác phẩm nghệ thuật cổ quý giá như văn minh Ai Cập cổ đại, dân tộc đã xây dựng nên những kim tự tháp vĩ đại; hay văn minh dân chủ được khởi đầu bởi người Hy Lạp, đã sản sinh cho thế giới những Plato, Aristotle danh tiếng; hay thời kỳ cổ đại hoàng kim của người La Mã.
 |
| Cuốn sách Câu chuyện Do Thái 2 – Văn hóa, truyền thống và con người. |
Với người Do thái lịch sử, mọi dấu vết của thời gian đã đi vào hư vô, duy chỉ còn lại Kinh Thánh Hebrew, món quà vô giá lớn nhất người Do thái cổ đại để lại cho văn minh nhân loại. Những nhân vật sống động trong Kinh Thánh đã gợi nguồn cảm hứng cho văn học và nghệ thuật thế giới nhiều thế kỷ sau đó.
Năm cuốn đầu tiên trong số 24 cuốn của Kinh Thánh Hebrew, được gọi là Ngũ thư Kinh Thánh hay Ngũ kinh Moses, chính là tâm điểm của đức tin Do thái. Trong suốt hành trình qua nhiều thế kỷ, những tín đồ Do thái giáo luôn hướng về Kinh Thánh để tìm nguồn cảm hứng và sự dẫn dắt, ở mọi nơi, mọi góc, giữa mọi khoảnh khắc đau buồn và cay đắng.
Bước ra từ một tôn giáo chung, những người Do thái đã phát triển phong tục, văn hóa, và một hệ thống đạo đức cùng bản sắc khác biệt dựa trên đó giúp xác định họ là ai cho dù thái độ tôn giáo cá nhân của mỗi người là gì.
Điểm đặc biệt là ở những nơi mà các dân tộc khác bị đồng hóa, thì người Do thái ngược lại đã hấp thu được những tinh túy của phong tục và cách sống của dân địa phương mà vẫn không đánh mất nền tảng của những giáo lý cơ bản của tôn giáo và văn hóa Do thái của riêng mình.
Trong Câu chuyện Do thái 2, tác giả Đặng Hoàng Xa đã giúp người đọc có cái nhìn tổng quan nhất về nguồn gốc hình thành dân tộc Do thái. Truy ngược nguồn gốc trở lại Thời kỳ Kinh Thánh (3000 – 538TCN), người Do thái có lịch sử trên 5.000 năm.
Người Do thái cổ đại vừa là người đi chinh phục lại vừa là kẻ bị chinh phục. Họ là số rất ít các dân tộc cổ đại đã tồn tại cho đến ngày nay, mặc dù qua nhiều thế kỷ bị đàn áp, bị tàn sát, và ly tán tới hầu hết tất cả các vùng đất trên thế giới.
Câu chuyện về sự sống còn của người Do thái có thể ví như một vở kịch đầy bi tráng – thắng lợi nối tiếp thất bại, ra đời như một phép lạ sau những thời kỳ tưởng như sắp bị diệt vong - một vòng lặp tiêu biểu cho lịch sử Do thái cho đến tận ngày nay.
Hai lần Ngôi Đền Jerusalem bị phá hủy và cũng là hai lần Israel nằm trên bờ vực thẳm. Từ thời điểm này, trong suốt 2.000 năm, người Do thái lang bạt khắp mọi nơi trên trái đất, gần thì rải rác ở Trung Đông, châu Âu, Bắc Phi; xa thì sang tận Trung Hoa. Từ cuối thể kỷ 19, hàng triệu người Do thái phần lớn từ châu Âu vượt biển sang tìm cuộc sống mới ở Hoa Kỳ…
Trong khoảng thời gian sáu năm 1939-1945 trong Thế Chiến 2, Đức Quốc xã với thảm sát Holocaust lại vô lý lấy đi trên sáu triệu sinh mạng của người Do thái. Một vết thương cho đến nay vẫn chưa lành. Vậy mà ba năm sau, 1948, nhà nước Do Thái ra đời trên vùng đất Israel, như một phép màu.
Có thể thấy rằng, trong thời gian Diaspora (lưu vong), người Do thái đã tạo dựng nên các cộng đồng rải rác trên khắp thế giới, và trong môi trường ấy, việc pha trộn với các nền văn hóa xung quanh đã giúp họ làm giàu thêm truyền thống và bản sắc của dân tộc mình.
Nếu có một hành khúc bi tráng, với những đoạn khúc rõ rệt, da diết, day dứt, bùi ngùi, trầm lắng rồi vút lên, đủ bậc thăng trầm của cảm xúc thì đó chính là hành khúc Do thái mà tác giả Đặng Hoàng Xa muốn ca lên, trong Câu chuyện Do thái 2: Văn hóa, truyền thống và con người. Đây xứng đáng là cuốn sách có mặt trong hành trình khám phá, tìm hiểu về đất nước, dân tộc nhỏ bé nhưng vô cùng vĩ đại này.
