Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Cả làng là anh em

Đàn ông Maasai có thể lấy 14 vợ, đàn bà có chồng được phép ngủ với bất kỳ người nào mà cô ấy muốn.

Toikan thích nói chuyện, dễ gần nên Ba, Bu rất thoải mái lại gần và chơi với cậu ấy. Baba luôn miệng hỏi Toikan hàng nghìn câu hỏi để thỏa mãn trí tò mò, nghe thì cứ nghĩ là những câu hỏi ngô nghê của con nít nhưng nhờ những câu hỏi ấy mà tôi khám phá ra được khối điều hay ho của những người thổ dân này.

Chẳng hạn như: “Anh Toikan ơi, anh có thích ăn kẹo không?”.

“Người Maasai không ăn kẹo em ạ”.

“Vì sao thế? Kẹo ngon lắm mà”.

“Vì kẹo không tốt cho răng".

“Nhưng em luôn đánh răng! Thế còn anh có đánh răng không?”

“Em có nhìn thấy cái cây ở đằng kia không? Tụi anh dùng những nhánh cây đó để mài và làm sạch răng đấy. Người Maasai không đánh răng bằng bàn chải và thuốc đánh răng như em".

“Tại sao vậy?”.

“Vì người Maasai không bao giờ sử dụng hóa chất. Mà em thấy đấy: Bọn anh hầu như không bao giờ bị đau răng hay sâu răng cả".

Công nhận, nhìn người Maasai ai cũng có hàm răng đều như hạt ngô và trắng tinh như sứ.

“Anh Toikan ơi, buổi sáng anh ăn gì? Em thì hay ăn hạt ngũ cốc hoặc bánh mì với trà sữa".

“Anh uống sữa bò với... máu".

“Máu á?”, Baba tròn mắt ngạc nhiên.

“Ừ, bọn anh vắt sữa bò xong thì cắt tí tiết ở cổ con bò rồi trộn với sữa để uống. Nhưng thường thì người Maasai chỉ cắt máu bò trộn với sữa vào những dịp đặc biệt thôi".

“Ô thế à, vậy buổi trưa anh ăn gì?”.

“Trưa anh không ăn gì cả. Mỗi ngày anh chỉ ăn hai bữa: Bữa sáng lúc tinh mơ và bữa tối. Vào bữa tối, anh cũng uống... sữa!”

Vùng hoang mạc này nóng như thiêu như đốt. Hôm chúng tôi đến, trời oi bức đến nỗi người cứ rịn mồ hôi. Cái hồ mằn mặn đầy chim hồng hạc khiến tôi có cảm giác người mình cũng thấm luôn cái mùi tanh tanh nồng nồng đặc trưng của phân chim lẫn trong nước hồ đầy muối.

Thế mà tôi chẳng thấy Toikan đeo chai nước bên người, không biết cậu ta uống nước vào lúc nào vì ở hoang mạc này thì lấy đâu ra nước ngọt? Phải đến tối cậu ta mới được uống sữa cho bữa ăn chiều. Tôi liền thắc mắc thì cậu ấy bảo:

“Chúng tôi vắt sữa bò vào một cái bình bằng da bò rồi treo lên nóc lều trong khoảng hai ngày, khi thấy sữa lên men chua là đã có thể dùng làm bữa tối. Ví dụ tối nay, tôi sẽ uống sữa đã được treo lên từ hai ngày trước, kiểu như uống pho mát ấy mà".

Cứ hình dung vùng đất này rất nóng ẩm nên ở nhiệt độ cỡ 38 độ C thì sữa sẽ lên men rất nhanh. Người Maasai chỉ sống bằng sữa, hiếm hoi lắm họ mới thịt một con bò hoặc dê nhân các dịp lễ.

Phong tuc tho dan Maasai anh 1

Người Maasai từng là một trong những bộ lạc mạnh nhất Đông Phi với phong tục, cách ăn mặc và nơi sống riêng biệt. Ảnh: Quỳnh Trang.

“Toikan, cái hồ này rộng thật và cũng có rất nhiều cá. Thế các cậu cũng ăn cá chứ?”, tôi hỏi.

“Ấy không, nếu tôi mà bảo mẹ hay vợ chuẩn bị món cá thì tất thảy đều sẽ nghĩ tôi bị điên đấy. Chúng tôi không ăn cá".

Tóm lại, họ chỉ uống sữa và máu bò. Lạ ghê!

Lúc dừng xe để nghỉ ngơi, Toikan đến gần tôi hỏi: “Vậy chúng ta giao ước nhé?”.

“Cái gì cơ?”.

“Là chị đến ở trong làng với chúng tôi ấy mà, rồi tôi cưới con gái chị".

Khiếp quá chú này, chị đã lảng đi mà chú cứ sấn tới nhỉ. Không thấy tôi nói gì nên Toikan bèn quay sang nói chuyện với chồng tôi:

“Ở làng của người Maasai, khi một người đến chơi và được chủ nhà quý mến thì người đó sẽ được... ngủ với vợ của chủ nhà".

Chồng tôi hấp háy mắt (đôi mắt khôn lỏi của kẻ văn minh), xem ra anh đang khoái chí trước lời mời uống sữa bò lên men với máu cho bữa tối và vụ qua đêm với vợ thổ dân: “Anh có nên suy nghĩ về lời mời đặc biệt này không nhỉ?”.

Anh chọc tôi.

Tôi hỏi Toikan:

“Toikan ơi, thế phụ nữ Maasai cứ ngủ nghê thoải mái như vậy à?”.

“Đúng rồi, người Maasai chúng tôi quan niệm rằng đàn ông có thể có 14 vợ, còn đàn bà thì... vô tư. Một người đàn bà đã có chồng vẫn có thể ngủ với bất kỳ người đàn ông nào khác mà cô ấy muốn nên rất khó để biết bạn là con ruột của ai. Khi một người đàn ông Maasai đang đi trên đường và nhìn thấy một đứa trẻ, anh ta sẽ nghĩ: ‘A, thằng bé này có thể là con mình’. Vì thế chúng tôi coi nhau như anh em ruột thịt hết”.

Nghe đến đây, tôi... chào thua. Chúng tôi nói với Toikan rằng sẽ suy nghĩ nghiêm túc về lời mời và trả lời cậu ấy trong lần gặp sau. Vả lại, tôi cũng không chắc sẽ có thể sống cả đời chỉ với sữa bò và máu.

Toikan rất vui, cậu nói rằng sẽ chờ chúng tôi và sẵn sàng cưới bất cứ khi nào chúng tôi đồng ý. Rất tiếc là chúng tôi không có cơ hội quay lại Magadi nữa do dự án ở Kenya kết thúc vài tháng sau đó.

Đến tận hôm nay, Toikan và chúng tôi vẫn liên lạc với nhau qua email.

Cậu ấy cũng không nhắc lại việc cưới xin một lần nào nữa.

Hảo Phạm Fiori / NXB Kim Đồng

SÁCH HAY