Bức tượng bị tố là khiêu dâm vốn được giới yêu nghệ thuật tôn sùng

Ảnh chụp tượng David. Ảnh: Chiara Negrello/NYT.

Mới đây, bà Hope Carrasquilla, Hiệu trưởng trường Tallahassee Classical (bang Florida, Mỹ) từ chức vì bị phụ huynh phàn nàn việc con của họ được xem bức tượng David. Một số phụ huynh cho rằng đó là tài liệu khiêu dâm, số khác nói con em họ không nên xem sản phẩm như vậy.

Tuy vậy, tượng David của Michelangelo vốn là kiệt tác nghệ thuật, thường được người đời tán dương như một trong những bức tượng đẹp nhất thế giới. Có lẽ trong mắt một số người, họ chỉ thấy một người đàn ông khỏa thân và cho đó là một hình ảnh không đứng đắn.

Đối với người Florence, nghệ thuật không chỉ đơn thuần để trang trí mà còn có ý nghĩa phỏng chiếu các giá trị và bộc lộ những đức tính của họ. Và tượng David, với vóc dáng như một vị thần La Mã, là một biểu tượng của Florence, theo Rosalind Ormiston, tác giả sách Michelangelo - Cuộc đời và tác phẩm qua 500 hình ảnh.

Khi Michelangelo mới hoàn thành bức tượng (năm 1504), những người bảo trợ của công trình nhà thờ cũng cho rằng bức tượng quá đẹp và cần được trưng ra ngay mặt trước cung điện Palazzo della Signoria (ngày nay là Palazzo Vecchio), nơi mà tất cả nghi lễ chính thức được tổ chức và các nghi lễ tôn giáo được bế mạc. Một công cụ vận chuyển đặc biệt đã được làm để kéo bức tượng qua các con đường. Bức tượng cũng được bảo vệ nghiêm ngặt trước khi công bố.

Còn trong cuốn Hiểu và thưởng thức một tác phẩm mỹ thuật, tác giả Kathy Statzer lập luận rằng Michelangelo, với tư cách là một điêu khắc gia, đã “giải phóng” nhân vật bằng đá cao hơn bốn mét của mình khỏi sự giam cầm của khối đá hoa cương, rồi phủ lên đó sự hoàn hảo của những vị thần.

Hơn cả vẻ đẹp về mặt thị giác, tượng David với vóc dáng lẫy lừng đứng vững như một lời tuyên bố không nao núng, một thái độ mới đối với con người và vị trí của họ trong vũ trụ.

Nhà phê bình nghệ thuật Miles J. Unger đã viết trong cuốn Michelangelo: Sáu kiệt tác cuộc đời như sau: "Từ thời cổ đại cho đến nay chưa có người nghệ sĩ nào đưa ra quan niệm về một hình tượng táo bạo, tự tin vào năng lực bản thân, thật quả quyết về số phận của mình, và thỏa mãn với chính mình như thế".

Không hề có vũ khí, tượng David đứng ngạo nghễ như thể chuẩn bị đối đầu với kẻ thù chỉ bằng sức mạnh của ý chí, một quyết tâm được nhận ra trong cái khẽ nhíu mày khi David liếc qua vai trái để đáp trả bước đi nặng nề của kẻ thù đang đến gần.

Nhìn ngắm tượng David của Michelangelo, ta cảm nhận rõ về khả năng làm chủ vận mệnh của con người. Sự tự tin của David có tính lây lan. Nó khiến cho người xem cũng cảm thấy tự tin theo.

Chính với vẻ tự tin này, tượng David dường như luôn sống động, hay như cách nói của Miles J. Unger, David là một "động từ", không phải một "danh từ".

"Chàng đại diện cho một trạng thái đang trở thành hơn là đang tồn tại, được xác định bởi một hành động tối cao của ý chí. Bản dạng của chàng vẫn chưa hoàn thiện mà được hun đúc trên chiến trận được dẫn dắt bởi một tinh thần quyết liệt", trích Michelangelo: Sáu kiệt tác cuộc đời.