Theo Bộ trưởng Vinh, ở đây có việc hải quan xử lý chưa tốt hàng buôn lậu, gian lận thương mại, cái đó là đúng. Tuy nhiên chênh lệch số liệu lớn không hoàn toàn suy luận như vậy.
“Trước đây các chuyên gia nói và bộ đã họp về vấn đề này. Trước hết khẳng định với các đại biểu số liệu về xuất nhập khẩu hàng năm là Tổng Cục thống kê lấy từ Hải quan cho nên không có gì là chính xác hay không chính xác ở chỗ này. Có tổ đã hình thành gần 20 năm nay để xử lý số liệu gồm có: Tổng Cục thống kê, Bộ KH&ĐT, Hải quan, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công Thương liên tục xử lý các số liệu này để thấy rằng tương đối chắc chắn”, Bộ trưởng Vinh giải thích.
Nước nào cũng bị chênh lệch
Còn việc tại sao có sự chênh lệch về con số giữa 2 nước, theo bộ trưởng Vinh, hiện nay hầu hết xuất nhập khẩu của Việt Nam với các nước đều có chuyện chênh lệch chứ không riêng Trung Quốc với Việt Nam.
Ví dụ như Singapore, năm 2014 Việt Nam thống kê xuất nhập khẩu với Singapore là 9,8 tỷ USD nhưng số liệu của Singapore là 16,1 tỷ USD. Hay như Nga, Việt Nam thống kê 3,5 tỷ USD, còn Nga thống kê 4,5 tỷ USD. Hay Bồ Đào Nha đưa ra con số 340 triệu USD, còn Việt Nam đưa ra còn số 286 triệu USD.
“Hầu như tất cả các quốc gia đều có chênh lệch. Có một số nguyên nhân chính: Phương pháp thống kế các nước khác nhau. Thế giới quy định xuất theo giá FOB, nhập theo giá CIF (đã bao hàm giá vận tải). Thứ hai hàng hóa của chúng ta đưa vào mỗi nước không tính giá trị xuất khẩu qua đường tiểu ngạnh, không phải là buôn lậu mà có qua hải quan. Trung Quốc không tính con số đó”, bộ trưởng Vinh giải thích.
 |
|
Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh. |
Bộ trưởng Vinh giải thích thêm: Hay như năm 2014, Việt Nam tính xuất khẩu nông sản chủ yếu gạo 2,14 tỷ USD, Trung Quốc cũng mặt hàng này nhưng chỉ ghi nhận 0,7 tỷ USD. Trong 7 triệu tấn gạo xuất khẩu của Việt Nam thì trị trường Trung Quốc nhập 2,5 triệu tấn chiếm gần 30% nhưng nhập chủ yếu qua đường tiểu ngạch. Giá trị hàng Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc được phía bạn tính thấp đi, ngược lại giá trị xuất khẩu từ Trung Quốc sang Việt Nam lại được tính cao lên do tính theo nguyên tắc xuất xứ hàng hoá (C/O).
Bộ trưởng Vinh nhấn mạnh thêm, không phải số liệu xuất là xuất, nhập là nhập. Ví như 40.000 tấn vải xuất khẩu nhưng lại báo cáo chỉ có 4.000 do chúng ta xuất theo tiểu ngạch. Trong khi xuất khẩu vải của Việt Nam sang Trung Quốc nhiều xong họ đóng gói xuất nước khác không lấy thương hiệu Việt Nam mà lấy thương hiệu Trung Quốc, tính là C/O và xuất sang Myamar. Tương tự chè Việt Nam được mua về rồi lại đóng gói và mang thương hiệu của nước họ.
“Có những nước cũng giả sản xuất thương hiệu hàng hoá uy tín của Việt Nam như phích nước Rạng Đông là 1 ví dụ. Các thương lái đặt hàng số lượng lớn tại Trung Quốc rồi xuất ngược trở về Việt Nam. Đó là điều nguy hiểm mà chúng ta cũng đang phải đối mặt”, Bộ trưởng Vinh nói.
Bộ trưởng Vinh cũng cho biết, hiện cách tính giá trị giá hải quan giữa các nước cũng đang rất khác nhau do cách tính thuế khác nhau. Từ những phức tạp này nên dẫn tới chuyện số liệu thống kê của các nước đưa ra khác nhau. Điều này đã được các nước nhìn nhận và đưa ra giải pháp để thu hẹp khoảng cách chênh lệch này, song thực tế lại rất khó.
“Nói thế để thấy không phải toàn bộ hàng xuất của Việt Nam sang Trung Quốc và ngược lại là hàng cấm. Đúng là có chuyện giá trị hàng xuất của chúng ta qua Trung Quốc còn nhiều hơn con số thống kê thực tế nêu, do bà con xuất qua đường tiểu ngạch. 40 năm quản lý thương mại biên giới nên tôi rất thấu hiểu điều này”, Bộ trưởng Vinh phân tích.
Đừng ganh đua với doanh nghiệp FDI
Bộ trưởng Vinh cũng nói về sự chênh lệch lớn trong xuất nhập khẩu của doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước.
“Chúng ta không nên cạnh tranh với doanh nghiệp FDI vì chúng ta đang cần. Không có nước nào là không mong muốn thu hút FDI vào, kể cả các nước lớn như Mỹ, Nga. Rất nhiều nước tha thiết và họ còn mở cửa mời chúng ta vào”, Bộ trưởng Vinh nói.
Bộ trưởng Vinh thừa nhận, có vấn đề tỷ trọng xuất nhập khẩu giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước.
“Làm sao cho doanh nghiệp trong nước phát triển, đây là vấn đề tất cả chúng ta đều mong muốn và Chính phủ mong muốn. Nhưng chúng ta thử hình dung không cho doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam hoặc hạn chế tới mức tối đa thì điều gì sẽ xảy ra đối với nền kinh tế của nước ta?”, ông nói.
Dẫn dụ đề án đầu tư của Samsung vào Việt Nam, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết, đến bây giờ, Samsung đã giải ngân 11,3 tỷ USD và sẽ giải ngân tiếp trong năm nay khoảng 3 tỷ USD nữa.
“Dự án này còn giải quyết hàng trăm nghìn lao động và lương bình quân khoảng 5–7 triệu đồng/ tháng. Đây là mức lao động mà chúng ta cần phải giải quyết công ăn việc làm hàng năm cho người lao động. Những dự án FDI tuy chưa chuyển giao công nghệ được nhưng nó tạo công ăn việc làm cho người lao động trong nước”, ông Vinh phân tích.
Bộ trưởng Vinh cũng đồng ý với nhiều ĐBQH về việc phải quan tâm phát triển doanh nghiệp trong nước.
“Bản thân doanh nghiệp FDI khi làm việc với tôi họ cũng trăn trở, những doanh nghiệp Việt Nam, nhất là doanh nghiệp phụ trợ là DNNVV nếu không phát triển thì họ thấy việc đầu tư vào nước mình là không hiệu quả. Bởi họ cũng muốn nhập nguyên liệu đầu vào từ nước đầu tư để giảm giá thành sản phẩm chứ ai muốn đặt nhà máy tại Việt Nam lại nhập khẩu toàn bộ linh kiện từ chính quốc”, Bộ trưởng Vinh cho biết.
Còn việc phát triển DNNVV, Bộ trưởng Vinh thừa nhận chúng còn nhiều lý do khiến khu vực này còn nhiều hạn chế chưa phát triển. Hiện Bộ KH&ĐT đã trình Chính phủ, rồi Chính phủ sẽ trình Quốc hội.
“Tôi rất vui mừng vì Quốc hội đã nhận ra điều này và bổ sung ngay lập tức Luật hỗ trợ DNNVV trong kỳ họp này. Với tỷ lệ DNNVV chiếm 95%, chúng ta cần có 1 hệ thống bằng luật chứ không phải bằng văn bản dưới luật như hiện nay”, Bộ trưởng Vinh nói
