Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa ra Nghị quyết về một số nhiệm vụ, giải pháp chính sách với các dự án BOT. Nghị quyết được ban hành sau báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT)
Theo đó, cơ quan này đã chỉ ra hàng loạt bất cập, hạn chế, vi phạm tại các dự án này trong thời gian qua.
Trách nhiệm liên bộ Giao thông - Tài chính
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đầu tư hình thức BOT đã hoàn thiện một bước. Nhiều công trình giao thông trọng điểm quốc gia được đầu tư, nâng cấp. Việc thực hiện chủ trương đầu tư theo hợp đồng BOT là đúng đắn, giảm bớt gánh nặng ngân sách.
Tuy nhiên, việc triển khai theo hình thức BOT còn nhiều bất cập. Bởi các văn bản quy phạm pháp luật chưa ban hành kịp thời, đầy đủ, đồng bộ.
 |
| Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định chỉ BOT ở đường mới. Ảnh: Văn Chương. |
Việc lựa chọn dự án đầu tư và thứ tự ưu tiên đầu tư chưa hợp lý. Đa số dự án tập trung trong lĩnh vực đường bộ. Việc cải tạo nâng cấp tuyến đường độc đạo chưa đảm bảo quyền lựa chọn của người dân.
Việc thẩm định, phê duyệt dự án còn bất cập, thiếu minh bạch. Hầu hết dự án đều chỉ định thầu nhưng các nhà thầu thiếu năng lực dẫn đến vi phạm trong quá trình thực hiện.
Ngoài ra, việc thi công, xây dựng, giám sát quản lý chất lượng dự án bị buông lỏng dẫn đến chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu; Các trạm BOT đặt ở vị trí chưa hợp lý dẫn đến bức xúc trong dư luận.
Nguyên nhân của những bất cập này là Chính phủ và các cơ quan chức năng chưa chủ động tổng kết, đánh giá, kịp thời đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật đã cho phép triển khai.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm chính đối với những hạn chế, vi phạm của các dự án do Bộ quyết định đầu tư.
Bộ Tài chính chịu trách nhiệm liên quan đến việc ban hành thông tư hướng dẫn việc thu phí. Gồm giá thu phí, thỏa thuận vị trí đặt trạm và quá trình giám sát thu phí.
Cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương chịu trách nhiệm về hạn chế, vi phạm của dự án do địa phương quyết định đầu tư.
Các nhà thầu chịu trách nhiệm về vi phạm trong quá trình thực hiện dự án không đúng theo quy định của pháp luật.
Chỉ đầu tư dự án BOT ở tuyến đường mới
Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định để khắc phục những hạn chế, bất cập trong việc đầu tư, khai thác các công trình giao thông theo hợp đồng BOT, các cơ quan chức năng phải lên phương án xử lý kịp thời tồn tại, yếu kém và kiểm điểm trách nhiệm. Tổng hợp kết quả báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội vào kỳ họp cuối năm 2018.
 |
| Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm đối với các vi phạm, hạn chế ở những dự án BOT do Bộ quyết định đầu tư. Ảnh: Việt Tường. |
Tiêu chí lựa chọn dự án để đầu tư BOT phải được quy định chặt chẽ. Bổ sung tiêu chí đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư. Cập nhật lưu lượng phương tiện và hoàn vốn, thời gian thu giá sử dụng dịch vụ.
Ủy ban Thường vụ cho rằng chỉ nên đầu tư các dự án đường bộ theo hợp đồng BOT ở các tuyến đường mới, không đầu tư cải tạo nâng cấp tuyến đường độc đạo theo hình thức BOT. Người dân phải có quyền lựa chọn. Việc lựa chọn nhà thầu phải đấu thầu công khai, minh bạch.
Ủy ban Thường vụ yêu cầu khẩn trương quyết toán các dự án đã hoàn thành để xác định thời gian thu phí; qua đó, rà soát vị trí đặt trạm đảm bảo hài hoà lợi ích giữa Nhà nước, chủ đầu tư và người dân.
