Bí quyết giúp Hàn Quốc xoay chuyển tình thế 'thảm họa' Covid-19

Trong nhiều ngày, biểu đồ số ca nhiễm mới virus corona tại Hàn Quốc là một đường dốc hướng lên trên, minh họa sự lây lan tưởng chừng không thể ngăn chặn của dịch bệnh Covid-19 tại Hàn Quốc. Thế rồi, đường này dần nằm ngang và đổi hướng.

Sau ngày 3/3 với 600 ca nhiễm mới, số ca nhiễm virus corona tại Hàn Quốc liên tục giảm. Tới ngày 14/3, số ca nhiễm mới Covid-19 tại xứ sở kim chi chỉ còn 107, thấp nhất kể từ ngày 21/2. Trong khi đó, số ca hồi phục đủ điều kiện xuất viện là 210, ngày thứ 2 liên tiếp vượt quá số ca nhiễm mới.

Dù Tổng thống Moon Jae In cảnh báo không thể chủ quan và lạc quan quá sớm, Nhà Xanh hy vọng dịch bệnh tại Hàn Quốc sẽ sớm đi vào "giai đoạn ổn định".

Trong bối cảnh virus corona đang lan rộng khắp toàn cầu, Hàn Quốc được coi là niềm hy vọng cho các chính phủ trong nỗ lực kiểm soát dịch bệnh.

Không làm như Trung Quốc

Trong khi tại Trung Quốc, nơi virus lần đầu xuất hiện và lây lan, nhà chức trách mạnh tay phong tỏa các thành phố và hạn chế đi lại của người dân, thì Hàn Quốc áp dụng cách tiếp cận linh hoạt hơn, thậm chí ngay tại tâm dịch là thành phố Daegu.

Thay vì hạn chế đi lại của người dân, chính phủ Hàn Quốc tập trung vào cách ly bắt buộc đối với bệnh nhân Covid-19 và người có tiếp xúc gần. Trong khi đó, công chúng được khuyến cáo ở trong nhà, tránh tham gia các sự kiện đông người, đeo khẩu trang và rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn thường xuyên.

Tại cuộc họp báo tuần qua, Thứ trưởng Y tế Hàn Quốc Kim Gang Lip cho biết các biện pháp cực đoan như phong tỏa hoàn toàn các khu vực có dịch chỉ có "hiệu quả hạn chế" trong khi cho thấy "sự cưỡng ép và thiếu linh hoạt".

Hàn Quốc không hạn chế toàn bộ di chuyển của người dân ở các vùng dịch như Trung Quốc. Ảnh: AFP.

Trong khi nhiều quốc gia áp dụng cấm nhập cảnh với các nước có dịch bệnh, trong đó Mỹ cấm bay đối với toàn bộ khối EU, Seoul thay vào đó áp dụng biện pháp nhập cảnh đặc biệt, trong đó yêu cầu du khách tiến hành kiểm tra thân nhiệt, địa chỉ liên hệ và điền phiếu điều tra y tế.

"Hơn 1 tuần số ca nhiễm mới có xu hướng giảm đã cho thấy cách tiếp cận của Hàn Quốc phát huy hiệu quả trong đảo chiều dịch bệnh. Cách tiếp cận này ít cực đoan và có thể áp dụng với nhiều nước, nếu so với cách Trung Quốc đã sử dụng. Nếu xu hướng hiện nay tiếp tục, họ sẽ sớm ngăn chặn thành công dịch bệnh", Ian Mackay, chuyên gia y tế từ Đại học Queesland, Australia, cho biết.

Xét nghiệm rộng khắp

Các chuyên gia nhận định yếu quan trọng nhất trong cách Hàn Quốc giảm tốc nhanh chóng sự lây lan của virus corona đó là chương trình xét nghiệm rộng khắp. Tỷ lệ xét nghiệm trên dân số của Hàn Quốc là cao nhất thế giới.

Với việc tiến hành 15.000 ca xét nghiệm/ngày, các quan chức y tế Hàn Quốc đã xét nghiệm sức khỏe của khoảng 250.000 người từ tháng 1 tới nay, tức cứ 200 người Hàn Quốc thì có 1 người được xét nghiệm.

Để thúc đẩy sự tham gia của người dân vào chương trình xét nghiệm, Hàn Quốc miễn phí hoàn toàn đối với xét nghiệm dành cho người được bác sĩ yêu cầu hoặc có triệu chứng sau khi tiếp xúc với người nhiễm bệnh hoặc người trở về từ Trung Quốc.

Với những người không thuộc nhóm đối tượng trên nhưng muốn xét nghiệm để tránh nguy cơ nhiễm bệnh, giá mỗi lần xét nghiệm là khoảng 135 USD.

Xét nghiệm virus corona có thể được tiến hành tại hàng trăm cơ sở y tế khắp cả nước, chưa kể hơn 50 điểm xét nghiệm nhanh, thời gian chỉ khoảng vài phút mỗi lần.

Hàn Quốc tiến hành tới 15.000 xét nghiệm virus corona mỗi ngày. Ảnh: AP.

Số ca Mỹ xét nghiệm từ đầu dịch chưa bằng Hàn Quốc xét nghiệm trong một ngày

"Quốc gia có hệ thống chăm sóc y tế tổng quát cho toàn bộ người dân, và gánh nặng kinh tế dành cho xét nghiệm là rất thấp. Xét nghiệm sẽ hoàn toàn miễn phí nếu bạn có một số triệu chứng cụ thể", Kim Dong Hyun, Chủ tịch Hội Dịch bệnh học Hàn Quốc, cho biết.

Lượng dữ liệu thu thập được ở mức khổng lồ đã cho phép nhà chức trách nhanh chóng xác định các ổ dịch bệnh, từ đó tiến hành cách và tẩy trùng tập trung và hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, việc gửi tin nhắn tới công chúng cảnh báo về lịch sử di chuyển của người nhiễm bệnh trong khu vực của họ, chi tiết tới từng cửa hàng hay nhà hàng, cũng cho thấy hiệu quả.

"Năng lực xét nghiệm nhằm phát hiện sớm người nhiễm virus đã được củng cố đáng kể sau sự bùng phát dịch cúm lợn năm 2009 và MERS năm 2015", Kim Woo Joo, giáo sư tại Đại học Y tế Hàn Quốc, cho biết.

Nếu so sánh, quốc gia láng giềng của Hàn Quốc là Nhật Bản tới nay mới tiến hành xét nghiệm cho khoảng 10.000 nguời. Trong khi đó, Mỹ thậm chí không thể tổng kết số lượng xét nghiệm họ đã tiến hành. Số xét nghiệm cuối cùng được ước tính tại Mỹ là khoảng 5.000, chưa bằng số xét nghiệm Hàn Quốc tiến hành trong 1 ngày.

William Schaffner, giáo sư về y học phòng ngừa và bệnh truyền nhiễm tại Đại học Vanderbilt, Mỹ, nhận định Hàn Quốc đã đạt được một "chiến công đẹp mắt", qua đó giúp các quan chức y tế lần theo dấu chân của virus và đánh giá sự nguy hiểm của nó.

"Tại Mỹ, chúng tôi không thể chắc chắn người nhiễm bệnh ở những đâu và sự lây nhiễm ở mức độ nào, bây giờ chúng tôi mới bắt đầu tiến hành xét nghiệm", ông Schaffner nói.

Minh bạch với dân

Thứ trưởng Y tế Hàn Quốc Kim Gang Lip khẳng định chính phủ Hàn Quốc đã minh bạch trong công bố thông tin với công chúng ngay từ giai đoạn đầu dịch bệnh bùng phát, nhằm trấn an niềm tin của dư luận.

Ông Kim nhấn mạnh lòng tin của công chúng là vô cùng quan trọng trong chiến lược chống dịch bệnh của chính phủ.

"Chúng tôi tin rằng cần vượt qua giới hạn cách tiếp cận thông thường để chống lại bệnh truyền nhiễm này. Thông tin được cung cấp càng nhanh chóng, minh bạch và chính xác, sẽ càng có nhiều người tin tưởng vào chính phủ. Chúng tôi sẽ hành động hợp lý vì lợi ích của đa số cộng đồng", ông Kim nói,

Trong khi các trường học đã được yêu cầu đóng cửa, người Hàn Quốc chủ động tự cách ly và hạn chế tiếp xúc xã hội.

Trong 2 tuần qua, hơn 12.000 doanh nghiệp đã nộp đơn xin trợ cấp để trả lương cho nhân viên trong khi phải đóng cửa tạm thời bởi dịch bệnh. Nhiều cửa hàng tại Daegu đã đóng cửa.

Các trung tâm thương mại và rạp chiếu phim toàn quốc vắng bóng khách hàng. Các cơ sở Phật giáo và Thiên chúa giáo các nước đã hủy các hoạt động cầu nguyện.

Nhân viên y tế Hàn Quốc tẩy trùng lối vào nhà ga ở thủ đô Seoul. Ảnh: AFP.

Một số chuyên gia cho rằng xã hội Hàn Quốc vốn đề cao tính kỷ luật và cộng đồng là lợi thế giúp ngăn ngừa hiệu quả dịch bệnh lây lan, tránh việc phải áp dụng các biện pháp hà khắc như phong tỏa hoàn toàn các khu dân cư.

"Biện pháp của Hàn Quốc tỏ ra rất thành công, nó phụ thuộc vào sự phối hợp của người người dân và sự giao tiếp hiệu quả với cộng đồng. Hiện chưa rõ hiệu quả của biện pháp này tại các quốc gia với nền văn hóa khác", Jeremy Rossman, chuyên gia y tế tại Đại học Kent, nhận xét.

Phương Tây sẽ học theo Hàn Quốc?

"Kinh nghiệm của Hàn Quốc cho thấy một quốc gia có thể ngăn chặn sự lây lan của virus trong thời gian tương đối ngắn mà không cần dựa vào các biện pháp phong tỏa hà khắc", Yanzhong Huang, chuyên gia y tế toàn cầu từ Hội đồng Quan hệ quốc tế tại New York, nhận xét.

Đối với các nền dân chủ tại Mỹ, châu Âu và Australia, kinh nghiệm chống dịch của Hàn Quốc được coi là dễ chấp nhận và khi thi hơn so với cách Trung Quốc sử dụng.

"Trong cuộc chiến đối phó với Covid-19, các nhà hoạch định phương Tây cho rằng việc đưa ra các quyết sách hiệu quả cần tránh việc phải lựa chọn giữa sự bảo vệ tối đa và sự gián đoạn (xã hội) tối thiểu", ông Huang nhận định.

Trung Quốc, nơi khởi phát dịch Covid-19, đã phong tỏa toàn bộ tỉnh Hồ Bắc với 60 triệu dân, với Vũ Hán là tâm điểm dịch bệnh, khi người dân tại Hồ Bắc bị cấm ra khỏi nhà. Trong khi đó, hàng trăm triệu người khắp Trung Quốc bị hạn chế đi lại, nhiều tuyến giao thông công cộng bị đóng cửa, xe cá nhân bị hạn chế.

"Dù Trung Quốc đã có thể kiểm soát Covid-19, tôi không nghĩ rằng biến pháp hà khắc mà họ áp dụng có thể được sao chép tại các nước phương Tây. Phần lớn các nước phương Tây đề cao sự tự do, chứ không phải mức độ kiểm soát xã hội mà ta đã thấy tại Trung Quốc. Vì vậy, mô mình của Hàn Quốc phù hợp hơn", Lawrence Gostin, chuyên gia từ Đại học Gerogetown, Mỹ, nhận định.