Trước khi đến với nghề cây kiểng và làm non bộ, anh Lâm Ngọc Vinh là kỹ sư công nghệ thông tin. Thú vui làm non bộ của anh chỉ được anh thực hiện vào thời gian rảnh rỗi. Đến năm 2008, anh quyết định nghỉ việc, dành toàn bộ thời gian niềm đam mê này. Trải qua nhiều thất bại, anh Vinh mới tìm được phương pháp trồng bonsai, tự tìm nguồn nguyên liệu… để làm ra những hòn non bộ nặng cả chục tấn.
Nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh cho biết, việc chọn nguyên liệu làm non bộ phụ thuộc vào ý tưởng, quy mô. Nhiều loại đá xây dựng vẫn có thể tạo thành những non bộ đẹp, quan trọng nhất là công thức sắp xếp, bố trí cây kiểng sao cho phù hợp. Tùy thuộc vào kích thước, việc thực hiện một non bộ có thể mất 2-3 tháng. Những công trình lớn có diện tích hàng trăm m2 thường có giá 500 triệu đến 1 tỷ đồng.
 |
| Một công trình non bộ do nghệ nhân Lâm Ngọc Vinh thực hiện với diện tích 400 m2. Ảnh: NL. |
Để vận chuyển những non bộ lớn có chiều cao hơn 12 m, anh phải huy động hơn 20 thợ xây dựng địa phương, kèm theo xe nâng, xe cẩu, nhiều loại dụng cụ khác trong xây dựng. Khách đặt hàng loại này thường là chủ biệt thự, khu du lịch.
“Tất cả các loài cây đều có thể đưa vào non bộ nhưng phải có độ cong, nét ngoằn ngoèo. Khi khoét đá, cần lựa cạnh phù hợp mới tạo nét đẹp riêng. Ngoài ra, nghệ thuật sắp đặt cũng không kém phần quan trọng, theo một công thức riêng. Tất cả phải được bố trí hài hòa, cân xứng”, nghệ nhân Vinh chia sẻ.
Để cây kiểng trên non bộ luôn xanh tốt, anh Vinh đã khoét sâu vào hốc đá nhằm cho đất vào nuôi dưỡng cây. Cách làm này khác với việc nhét cây vào hốc có sẵn như những nơi khác. Việc bố trí cây được anh tính toán ngay từ đầu, và đây cũng là bí quyết giúp cây kiểng trên non bộ luôn xanh tốt, người chơi không tốn nhiều công chăm sóc.
 |
| Những công trình non bộ lớn phải sử dụng đến xe cẩu để lắp ghép đá. Ảnh: NVCC. |
Trong năm 2015, anh Vinh đã thi công 22 công trình non bộ lớn có giá trị hàng tỷ đồng, trong đó có một số công trình ở Hàn Quốc và Ấn Độ. Ngoài ra, cơ sở của anh xuất bán hơn 100 non bộ lớn, nhỏ có giá từ vài trăm nghìn đồng đến 150 triệu đồng. Nét đặc trưng của sản phẩm tại cơ sở này là thực hiện theo yêu cầu, sở thích của khách, không làm sẵn.
Anh Sơn (Long Khánh), chủ nhân của non bộ rộng 400 m2, cho biết, anh tốn không ít tiền để xây dựng công trình này. Đây cũng là món quà sinh nhật ý nghĩa mà anh dành tặng vợ. Việc vận chuyển những khối đá lớn vào công trường vô cùng khó khăn vì đường đất, mỗi ngày chỉ xếp được 1-2 khối và thợ phải cân chỉnh thường xuyên rất tốn công. Chi phí cho cây kiểng còn nhiều hơn cả phần đá và công xây dựng.
Ông Hùng, chủ một cơ sở sản xuất đá khối, tiểu cảnh ở quận 10, TP HCM cho biết, để có được một non bộ có quy mô lớn đòi hỏi nghệ nhân phải có thâm niên, am hiểu về cảnh đẹp của thiên nhiên. Tác phẩm phải có sự mềm mại, tuy nhân tạo nhưng vẻ đẹp phải tao nhã. Đặc biệt là dấu ấn và nét đặt trưng riêng cần có, chỉ cần nhìn vào non bộ là biết ngay nghệ nhân nào thực hiện.
