Bê bối đen tối trong ngành công nghiệp cai nghiện ở Mỹ

Minh hoạ. Ảnh: Science News.

Cho đến nay, cuộc khủng hoảng opioid (nhóm thuốc giảm đau mạnh có nguồn gốc từ cây thuốc phiện hoặc các chất gây nghiện tổng hợp) tại Mỹ đã thu hút rất nhiều sự quan tâm của báo chí, đặc biệt là về vai trò của ngành công nghiệp dược phẩm trong việc khiến cuộc khủng hoảng này ngày càng nghiêm trọng.

Cai nghiện cũng là một ngành công nghiệp

Theo New York Times, công chúng hiện biết rằng tình trạng lạm dụng opioid không chỉ do các băng đảng và những kẻ buôn bán ma túy đường phố muốn bán thuốc mà còn chịu tác động từ một ngành công nghiệp dược phẩm hợp pháp và được quản lý, bao gồm các nhà sản xuất thuốc, nhà phân phối và chuỗi nhà thuốc.

Ngành công nghiệp này đã đồng ý chi trả khoảng 50 tỷ USD tiền bồi thường cho chính quyền các tiểu bang và địa phương để chống lại cuộc khủng hoảng opioid. Phần lớn số tiền đó được dùng cho việc điều trị và cai nghiện ma túy, vì đã có sự đồng thuận rằng tệ nạn nghiện ngập nên được giải quyết như một vấn đề y tế hơn là một vấn đề hình sự.

Tuy nhiên, liệu cách tiếp cận này có hiệu quả không và ai là bên được hưởng lợi khi nguồn tiền đổ vào?

Cai nghiện cũng là một ngành công nghiệp và có sự liên đới đáng ngại trong tệ nạn lạm dụng opioid, tuy nhiên, chưa dấy lên sự chú ý đáng kể như ngành dược phẩm.

Cuốn sách Rehab: An American Scandal của Shoshana Walter đang chỉ ra khoảng trống này và mở ra những sự thật công chúng cần được biết.

Những góc khuất tăm tối

Tác giả Walter, phóng viên của The Marshall Project, chuyên đưa tin về tư pháp hình sự, đã vẽ nên bức tranh về một hệ thống cai nghiện rời rạc và thậm chí còn mờ ám hơn cả ngành dược.

Trong những chương truyện đan xen, Walter kể câu chuyện về bốn người Mỹ liên quan đến hệ thống cai nghiện này.

Hai trong số những nhân vật của tác giả là bệnh nhân, thuộc chủng tộc và địa vị xã hội khác nhau. Họ muốn tìm sự giúp đỡ nhưng lại tình cờ phải tham gia các chương trình phục hồi chức năng không chuyên nghiệp, thậm chí vô nhân đạo nhưng lại có mức chi phí cao đáng kể.

Một trong hai bệnh nhân này là Chris Koon, người lần đầu tiên sử dụng opioid vào năm 15 tuổi khi bị gãy mắt cá chân và sau đó nghiện heroin và ma túy đá. Chris Koon đã tìm đến chương trình cai nghiện Cenikor ở Louisiana và được trải nghiệm sự tàn khốc đến mức khó tin.

Cenikor đưa các bệnh nhân đến làm việc cho các công ty dầu khí, các cửa hàng lớn và nhà máy, với thời lượng 100 giờ một tuần, không lương và đôi khi phải làm việc trong điều kiện nóng bức. Bản thân Koon cũng đã phải làm việc trong dây chuyền lắp ráp tại một nhà máy gia vị và xúc sỏi cho một công ty xây dựng, cùng nhiều công việc khác.

Ngoài các hoạt động vô đạo đức này, Walter cũng cho biết nhiều chương trình cai nghiện đôi khi tính phí hàng nghìn USD cho các xét nghiệm và dịch vụ không cần thiết, thậm chí khiến bệnh nhân rơi vào vòng luẩn quẩn giữa tái nghiện và điều trị.

Người thứ ba trong cuốn là Wendy McEntyre, một người mẹ. Chính con của McEntyre đã qua đời do dùng thuốc quá liều tại một trung tâm cai nghiện như vậy ở California. Sau đó, bà đã trở thành một người vận động quyết liệt cho việc truy quét các cơ sở mờ ám và hám lợi này.

Người cuối cùng là bác sĩ Larry Key, bị bắt vào năm 2014 vì liên quan đến việc kê đơn thuốc Suboxone một cách vô tội vạ. Suboxone được coi là loại thuốc phổ biến dùng trong điều trị cai nghiện dù gây nhiều tranh cãi.

Trên thực tế, loại thuốc này cũng có tính gây nghiện và nếu dùng lâu dài, người bệnh chỉ là chuyển chứng nghiện từ loại thuốc khác sang nghiện Suboxone. Do đó, Suboxone chỉ được sử dụng hạn chế và phải theo đơn của bác sĩ.

Giải pháp nào là khả thi?

Tuy nhiên, trong khi những nhân vật được chọn đều có tính đại diện thì cách dùng từ còn yếu và những đoạn chuyển tiếp gượng gạo phần nào khiến sức nặng của tác phẩm bị giảm đi.

Khi Walter chuyển xuống phần thảo luận về những khiếm khuyết của hệ thống cai nghiện nói chung, tác giả cho rằng giải pháp thực sự là một cuộc đại tu mạng lưới an sinh xã hội và xóa bỏ bất bình đẳng chủng tộc.

Điều này có thể đúng, nhưng đây không phải là một phương thuốc mới mẻ hay khả thi, khi đụng chạm đến lợi ích của toàn thể giới tinh hoa. Tác giả cũng có lúc đổ lỗi cho các nhà hoạch định chính sách trong lĩnh vực phục hồi chức năng vì chưa làm được gì nhiều, trong khi dù có muốn, họ cũng không thể nào thực hiện được cuộc “đại tu” có tiêu chuẩn rất cao đó.

Dù vậy, Rehab đã làm rất tốt việc đào sâu vào đời sống cá nhân của những người thường e ngại nói chuyện với phóng viên, và thông qua câu chuyện của họ, cuốn sách đã soi rọi ánh sáng vào những góc khuất tăm tối. Thông qua Rehab, Walter cũng đang lên tiếng thay cho những người hồi phục sau quá trình cai nghiện, những người đáng được tôn trọng và có cơ hội xây dựng lại cuộc sống.

Bắt giữ lượng ma tuý lớn chưa từng thấy trên toàn cầu Chiến dịch phòng chống ma túy do Colombia dẫn đầu trong vòng 6 tuần đã thu giữ 225 tấn cocaine và phát hiện trục đường buôn lậu mới tới Australia của một “tàu ngầm ma túy”. 09:37 28/11/2024

Rượt đuổi như phim bắt giữ 7,2 tấn ma tuý trên biển Thông qua 2 cuộc truy bắt trên Thái Bình Dương, chính quyền Mexico đã thu giữ hàng trăm gói hàng có chứa hơn 7 tấn chất nghi là cocaine. 17:38 28/8/2024

Bên trong trại cai nghiện biệt lập, lớn nhất Lào Cai Cơ sở cai nghiện ma tuý số 1 (xã Xuân Quang, huyện Bảo Thắng, Lào Cai) đang quản lý và điều trị 500 học viên. Cơ sở này nằm biệt lập, cách trung tâm TP Lào Cai hơn 50 km. 08:00 16/5/2025