Bầu cử giữa kỳ: Đảng Dân chủ kỳ vọng thay đổi cục diện chính trường Mỹ
Thứ ba, 6/11/2018 21:38 (GMT+7)
21:38 6/11/2018
Các kết quả khảo sát cử tri Mỹ nhiều tuần qua liên tiếp dự đoán một cuộc "lật đổ" tại Hạ viện với "làn sóng xanh" của đảng Dân chủ đủ sức chấm dứt thế đa số của đảng Cộng hòa.
Kỳ bầu cử giữa kỳ gần nhất mà đảng Dân chủ giành được chiến thắng tại Hạ viện là năm 2006 thời Tổng thống George W. Bush của đảng Cộng hòa. Trong cuộc bầu cử năm đó, có 233 ứng viên của đảng Dân chủ giành được chiến thắng. Họ cũng giành được kết quả tốt tại Thượng viện Mỹ với 49 ghế, ngang bằng với đối thủ của mình.
Đảng muốn kiểm soát được Hạ viện Mỹ buộc phải chiếm hơn 1/2 tổng số 435 ghế hạ nghị sĩ, còn tại Thượng viện là tối thiểu 51 trong tổng số 100 thượng nghị sĩ. Nguồn: Đại học Michigan.
Chiến thắng tại Hạ viện trong các cuộc bầu cử giữa kỳ trở thành "thói quen" của đảng Cộng hòa dưới 2 nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama.
Trong cả 2 cuộc bầu cử vào năm 2014 và 2010, đảng Cộng hòa liên tiếp chiếm ưu thế áp đảo với kết quả thuyết phục lần lược là 247 và 242 ghế, trong khi số hạ nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ giảm dần là 193 và 188 nghị sĩ. Nguồn: New York Times.
Năm 2014 cũng là năm đảng Cộng hòa giành được Thượng viện Mỹ với 54 ghế thượng nghị sĩ. Bằng cách này, họ kiểm soát toàn bộ nhánh lập pháp của chính quyền Mỹ, cản trở hàng loạt mục tiêu mà Tổng thống Obama đặt ra trong 2 năm cuối nhiệm kỳ.
Việc các chính sách và bổ nhiệm tòa án mình muốn thông qua nghẽn lại ở lưỡng viện khiến Tổng thống Obama rơi vào thế "tổng thống vit què" - cách ví von của chính trường Mỹ về những tổng thống không thể tạo ra đột phá về chính sách do lưỡng viện bị đảng đối lập kiểm soát. Nguồn: New York Times.
Theo dự đoán tính đến 5/11, phía Dân chủ năm nay đang nắm chắc trong tay phần thắng tại ít nhất 193 quận bầu cử Hạ viện, chiếm lợi thế áp đảo ở 15 quận và có tỉ lệ thắng trên 60% ở 15 quận khác. Những con số này của đảng Cộng hòa lần lượt là 149, 42 và 8. Cuộc đua chỉ thật sự chưa ngã ngũ tại 13 quận bầu cử.
Cuộc "lật đổ" khó xảy ra tại Thượng viện Mỹ do đảng Dân chủ phải bảo vệ đến 27 trong 35 ghế được bầu lại trong năm nay. Trong khi đó, phía Cộng hòa vẫn còn 42 ghế thượng nghị sĩ không cần bầu lại. Họ chỉ cần thắng thêm ít nhất 8 ghế nữa để giữ lợi thế do đang kiểm soát chính phủ và có thêm ghế chủ tọa của Phó Tổng thống Mike Pence. Nguồn: Five Thirty Eight.
Bầu cử giữa kỳ năm 2018 là đợt bầu cử lưỡng viện đắt đỏ nhất kể từ năm 1998. Tổng số tiền được các ứng viên, đảng và tổ chức chính trị chi cho vận động bầu cử được dự đoán lên đến 5,2 tỷ USD. Cuộc bầu cử lưỡng viện năm 2016, trùng với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, cũng chỉ chớm vượt qua cột mốc 4 tỷ USD chi tiêu vận động tranh cử. Trong lịch sử cũng chỉ mới có 2 kỳ bầu cử lưỡng viện vượt cột mốc 4 tỷ USD là vào năm 2010 và 2016.
Đảng Dân chủ cũng áp đảo đối thủ là đảng Cộng hòa về số tiền các ứng viên chạy đua vào Hạ viện vận động được cho chiến dịch tranh cử của mình. Trong 69 cuộc đua gay cấn nhất, các ứng viên Dân chủ đã vận động được 252 triệu USD so với 172 triệu USD của các ứng viên Cộng hòa, thiết lập khoảng cách an toàn lên đến gần 80 triệu USD. Nguồn: Center for Responsive Politics.
Nếu phe Dân chủ thắng, TT Trump sẽ bị ảnh hưởng thế nào? Tổng thống Donald Trump đang dồn toàn lực cho cuộc bầu cử giữa kỳ, điều ông lo sợ là chiến thắng của phe Dân chủ bởi nó quyết định nhiệm kỳ của ông kết thúc suôn sẻ hay chông gai.
Nước Mỹ bước vào cuộc bầu cử giữa kỳ "chưa từng có tiền lệ", với Tổng thống Donald Trump, rất nhiều tiền, sự đa dạng trong ứng viên và sự chia rẽ sâu sắc trong công chúng.
Dù đảng Dân chủ nhiều khả năng giành lại được Hạ viện, những người theo đường lối tự do còn ám ảnh bởi mùa bầu cử 2016 ở Mỹ vẫn lo lắng thảm họa sẽ xảy ra một lần nữa.
Kết quả khảo sát mới đây cho thấy mặc dù đảng Dân chủ đang chiếm ưu thế hơn nhưng phe Cộng hòa vẫn có khả năng gây bất ngờ bằng việc thu hút sự chú ý vào vấn đề an ninh biên giới.
