 |
| Al-Qaeda từng là tổ chức khủng bố khét tiếng một thời. Ảnh: Telegraph |
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây do Guardian thực hiện, hai lãnh đạo tinh thần của al-Qaeda là Abu Qatada và Abu Muhammad al-Maqdisi cho biết, hiện tại, cơ cấu tổ chức của nhóm khủng bố đã "sụp đổ" và chỉ hoạt động dựa trên lòng trung thành. Nhóm gần như không hoạt động sau khi mất nguồn tài chính và nhân lực trước sự trỗi dậy của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
"Ayman Al-Zawahiri, lãnh đạo al-Qaeda, đang bị cô lập giữa các chỉ huy quân sự cấp cao của nhóm. Ông ta đang hoạt động đơn lẻ dựa trên lòng trung thành", Maqdisi nói.
Zawahiri trở thành thủ lĩnh al-Qaeda sau khi Osama bin Laden bị tiêu diệt năm 2011. Theo các nguồn tin, nhiều khi ông ta phải lẩn trốn trên những ngọn núi thuộc biên giới Afghanistan và Pakistan, trung tâm hoạt động thánh chiến đã chuyển địa điểm tới Syria và Iraq. Khi quân đội Pakistan và máy bay không người lái của Mỹ siết chặt vòng vây quanh trung tâm chỉ huy của al-Qaeda, Zawahiri gặp khó khăn hơn trong việc duy trì liên lạc với các lãnh đạo khác trong khu vực.
IS hình thành từ al-Qaeda
 |
| IS trở thành tổ chức khủng bố khét tiếng chỉ trong một năm. Ảnh: BBC |
Trên thực tế, chi nhánh chính của al-Qaeda ở Trung Đông là Nhà nước Hồi giáo Iraq (ISI). Năm 2010, ISI tự bổ nhiệm lãnh đạo mới là Abu Bakr al-Baghdadi mà không có sự chấp thuận trước từ al-Qaeda. Tháng 4/2013, trong một băng ghi âm phát trực tiếp, Baghdadi tuyên bố nhóm phiến quân nổi dậy Syria thuộc Mặt trận Nusra và ISI hợp nhất thành Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria hay gọi tắt là ISIS.
Để đáp trả, Zawahiri hạn chế quyền lực của Baghdadi tại Iraq và tuyên bố thủ lĩnh Mặt trận Nusra là lãnh đạo chính thức của al-Qaeda tại Syria.
Không chấp nhận quyết định của Zawahiri, Baghdadi phát động chiến dịch khủng bố dưới sự trợ giúp của các tù binh đã trốn khỏi nhà tù Iraq và lượng lớn phiến quân ngoại quốc tới Syria để tham gia cuộc chiến nhằm lật đổ tổng thống Bashar al-Assad.
Đầu tháng 2/2014, al-Qaeda tuyên bố chính thức cắt liên hệ với IS ở Iraq và Syria vì cho rằng nhóm này quá cực đoan so với những tiêu chuẩn của al-Qaeda, theo Washington Post.
Mùa hè năm 2014, IS tràn ngập khắp khu vực rộng lớn ở Iraq và Syria, gồm thành phố Mosul và Tikrit. Quân đội Iraq chạy trốn. Sau một năm hoành hành, hiện IS có một mạng lưới chi nhánh trên toàn cầu trải dài từ Afghanistan tới Tây Phi và trở thành nhóm khủng bố khét tiếng thế giới.
Al-Qaeda suy tàn
Sau khi trở thành tổ chức độc lập, IS tập trung xây dựng một "vương quốc Hồi giáo" bằng cách chiêu mộ thành viên. Theo số liệu của Trung tâm Nghiên cứu Cực đoan và Bạo lực Chính trị Thế giới (ICSR) đầu tháng 1, số lượng chiến binh gia nhập IS lên đến 20.000 người. Số lượng lớn thành viên cùng hàng loạt tội ác đã khiến IS qua mặt al-Qaeda để trở thành nhóm khủng bố đáng sợ nhất thế giới.
Tuần trước, tờ New York Times dẫn thông tin từ một người phát ngôn của quân đoàn Afghanistan cho hay, phiến quân IS chặt đầu 10 chiến binh Taliban. Trong khi đó, tại miền đông Libya, những kẻ khủng bố có liên hệ với al-Qaeda khẳng định sẽ thực hiện "cuộc chiến thần thánh" tại địa bàn hoạt động của IS sau khi một trong những lãnh đạo cấp cao của tổ chức thiệt mạng dưới làn đạn của tay súng bịt mặt hôm 10/6.
Trong khi đó, nguồn tài chính và nhân lực của al-Qaeda tiếp tục suy yếu. Một cựu thành viên của nhóm này thừa nhận, năm ngoái, phiến quân phải bán máy tính xách tay và ôtô để mua thức ăn và trả tiền thuê nhà.
