AI và dữ liệu chỉ ra trận đấu thảm họa của Lukaku

Lukaku gây thất vọng khi liên tục bỏ lỡ cơ hội trước tuyển Croatia. Ảnh: Reuters.

Trận đấu cuối cùng của bảng F, World Cup 2022 giữa Croatia và Bỉ đã khép lại với tỷ số 0-0. Tuy nhiên, theo số liệu bàn thắng kỳ vọng (xG), Bỉ vượt trội hoàn toàn với 3,06 bàn, so với 0,7 bàn của Croatia.

Trong đó, màn trình diễn của Lukaku thật khó tin khi tiền đạo sinh năm 1993 có tỷ lệ xG tới 1,67, gồm rất nhiều cơ hội mười mươi, nhưng đều bỏ lỡ.

xG là một trong những chỉ số quan trọng nhất của bóng đá trong một thập kỷ vừa qua. Opta, một trong những đơn vị hàng đầu về dữ liệu thể thao, chính là những người giới thiệu chỉ số này.

Theo Stats Perform, công ty chủ quản của Opta, mô hình mới nhất của xG được hệ thống AI Qwinn phân tích từ hơn 2,5 triệu cú sút từ 66.000 cầu thủ trong quá khứ để có thể đưa ra xG của từng cú sút cụ thể, dựa trên một loạt thông số, dữ liệu của tình huống.

Cụ thể, theo website của Stats Perform, tầm nhìn vào khung thành, vị trí của các hậu vệ, thủ môn trong tình huống là những yếu tố then chốt. Ngoài ra, hướng bóng đưa vào chân cầu thủ dứt điểm, cũng như cách anh ta xử lý trái bóng (sút, đánh đầu hoặc volley) cũng được đưa vào tính toán.

Mô hình tính toán của Opta đánh giá cú sút này của Jota vào khung thành trống có tới 90% khả năng thành bàn. Với mô hình cũ, con số này là 68%. Ảnh: The Analyst.

Những thông số được tính toán không bao gồm việc người thực hiện cú sút là ai. Một tình huống có tỷ lệ xG là 0,5, có nghĩa là 50% tình huống tương tự cầu thủ sẽ ghi bàn. Opta quy định các quả phạt đền có tỷ lệ xG là 0,79, tức là 100 lần thì sẽ có 79 lần thành bàn.

Lukaku có 5 pha dứt điểm trong trận đấu với Croatia, trong đó có 2 lần trúng đích. Ở phút 90, bóng được đưa vào cho anh khi thủ môn Likakovic đã bị loại bỏ, nhưng anh lại chạm bóng bằng ngực, khiến bóng lăn nhẹ nhàng vào tay người gác đền của Croatia.

Ở tình huống này, xG là 0,32, nhưng chỉ số bàn thắng kỳ vọng khi đi vào gôn (xGOT) là 0,8. Điều đó có nghĩa là, kết hợp giữa xG và vị trí mà bóng kết thúc cuối cùng, pha bóng khi đã đi về phía gôn có tới 80% khả năng thành bàn.

Cú đánh đầu vọt lưới ở phút 62 của trận đấu là pha bóng có xG cao nhất của Lukaku. Bóng được tạt vào cho anh khi thủ môn Croatia đã lao ra hụt, phía trước là khung thành rộng mở và chẳng có hậu vệ nào càn trở trước mặt. Dù vậy, với tỷ lệ thành bàn tới 62%, Lukaku cuối cùng lại đưa bóng ra ngoài.

Pha bóng đáng tiếc đứng thứ hai đối với Lukaku đến ở phút 87, khi Meunier chuyền bóng cho anh. Ở khoảng cách chưa đến 6 m, Lukaku dường như giật mình, để bóng chạm chân trái đi chệch cột dọc. Pha bóng đó có xG tới 0,46.

Theo Stats Perform, chỉ số xG có sự thay đổi lớn từ năm 2022, dựa trên những yếu tố mới và sự tính toán của mạng neuron.

Những yếu tố như góc quan sát của cầu thủ, sức ép từ đối phương, góc nhìn của thủ môn, hay liệu bóng có nảy ra từ cột, xà đều được tính toán. Đơn vị này cho biết việc thay đổi cách tính sẽ phản ánh chính xác hơn độ "ngon ăn" của một cơ hội thành bàn. Khi áp dụng vào nửa sau của mùa giải Premier League 2021-22, cơ hội thành bàn trung bình tăng từ 11% lên 12%.

"Ý tưởng về bàn thắng kỳ vọng vẫn như vậy. xG sẽ luôn chỉ ra giá trị và chất lượng của những cơ hội. Việc thay đổi sẽ giúp con số mang nhiều thông tin hơn trước đây", Stats Perform kết luận trong bài giới thiệu về mô hình xG mới.