Ngày 19/3, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ cho biết Bộ này đã chọn Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam (ACV) là nhà đầu tư nhà ga hành khách T3 tại Cảng hàng không Tân Sơn Nhất. Dự kiến, tháng 4 tới, Bộ GTVT sẽ hoàn thiện hồ sơ và trình Chính phủ thông qua đề xuất này.
Trước ACV, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã xin làm nhà ga T3. Nhân dịp này, Zing.vn đã có cuộc phỏng vấn ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch Hội đồng thành viên ACV.
 |
| Ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐTV ACV. Ảnh: Báo Giao thông. |
Chỉ 6 cảng có lãi
- Bộ GTVT đã đề xuất chọn ACV làm nhà đầu tư nhà ga T3 Tân Sơn Nhất. Có phải vì là doanh nghiệp Nhà nước nên ACV được ưu ái?
- Với tư cách là một tổng công ty Nhà nước, được Nhà nước thành lập để thực hiện một nhiệm vụ duy nhất là đầu tư xây dựng, quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng cảng hàng không. Cũng với tư cách là một nhà đầu tư, chúng tôi luôn mong muốn đầu tư vào kết cấu hạ tầng của cảng hàng không. Chúng tôi không đầu tư gì ngoài ngành cả.
Chúng tôi cũng không chỉ đầu tư xây dựng những cảng, những công trình có tính thương mại, hiệu quả cao, mà còn phải thực hiện những nhiệm vụ chính trị tại các cảng hàng không địa phương.
Năm ngoái, trong số 21 cảng hàng không đang khai thác, chúng tôi mới chỉ lãi 6 cảng, còn lại là phải bù lỗ. Riêng 2018, chúng tôi đã bù lỗ khoảng 600 tỷ đồng cho 15 cảng ở địa phương.
Chúng tôi đã trình Bộ GTVT, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước, kế hoạch 2018-2025, tầm nhìn 2030 để có thể thực hiện quyết định 236/2018 của Thủ tướng về điều chỉnh quy hoạch phát triển giao thông hàng không đến 2020, tầm nhìn 2030.
 |
| Máy bay xếp hàng chờ bay tại Tân Sơn Nhất. Ảnh: Lê Quân. |
- Thua lỗ từ hầu hết sân bay, nguồn lực ở đâu để các ông xây dựng được tất cả các công trình hàng không theo quy hoạch đến năm 2030, khi mà số lượng rất lớn?
Trong số 21 cảng hàng không đang khai thác, chúng tôi mới chỉ lãi 6 cảng, còn lại là phải bù lỗ.
Chủ tịch ACV Lại Xuân Thanh
Hiện nay, nói thật chúng tôi đang có khối tiền mặt gửi ngân hàng khoảng 25.000 tỷ đồng. Từ nay đến 2025, chúng tôi sẽ tích lũy được 87.500 tỷ đồng, trong khi nhu cầu vốn là cần 62.700 tỷ đồng. Tiền dư ra là khoảng 25.000 tỷ đồng dành để xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1.
Với số tiền hiện nay, nếu được cho phép xây Long Thành, chúng tôi sẽ có thể thực hiện ngay.
Đến năm 2030, chúng tôi tích lũy 130.000 tỷ đồng nữa. Lúc đó khấu hao đầu tư xong T3, Long Thành, chúng tôi phải đầu tư tiếp sân bay Đà Nẵng, Cam Ranh, Phú Quốc…
Chúng tôi cũng phải dành ít nhất 3 tỷ USD cho nhà ga T3 Nội Bài. Bởi theo quy hoạch, sân bay Nội Bài sẽ mở rộng về phía Nam nên chi phí giải phóng mặt bằng rất lớn, ước tính 2-3 tỷ USD. Chi phí này còn lớn hơn nhiều sân bay Long Thành.
Chúng tôi cũng phải chuẩn bị nguồn lực xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 2.
Ngoài ra từ nay đến năm 2025, nhu cầu vốn cho toàn bộ khu bay của 22 cảng hàng không cần khoảng 21.000 tỷ đồng. Chúng tôi tích lũy được từ khu bay mỗi năm 1.000 tỷ đồng. Chúng tôi đã có kế hoạch cân đối để tích lũy đủ khoản tiền này.
Nói tóm lại, tất cả kế hoạch của Bộ GTVT ban hành chúng tôi có thể thực hiện được bằng 100% vốn của mình. Còn việc xã hội hóa là việc của Nhà nước.
Xã hội hóa nhưng không làm suy yếu DNNN
- Thứ trưởng Lê Đình Thọ nói rằng xây nhà ga T3 Tân Sơn Nhất phải mất ít nhất 40 tháng, và kỳ vọng ACV làm được theo tiến độ này. Trong khi đó các doanh nghiệp tư nhân đề xuất với thời gian ngắn hơn nhiều. Ông nghĩ sao?
- Với thi công, chúng tôi chắc chắn ACV làm không chậm hơn tư nhân. Vấn đề chậm hơn là do quy định hiện hành.
Chúng tôi đang có khối tiền mặt gửi ngân hàng khoảng 25.000 tỷ đồng. Từ nay đến 2025, chúng tôi sẽ tích lũy được 87.500 tỷ đồng.
Chủ tịch ACV Lại Xuân Thanh
- Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương xã hội hóa, đó là chủ trương lớn đúng đắn của Đảng, Nhà nước.
Tôi nhớ rằng khi làm việc với tổ công tác của Thủ tướng, chúng tôi cũng đặt câu hỏi: Cổ phần hóa và xã hội hóa là mục tiêu hay giải pháp?
Nếu là mục tiêu thì cố gắng khống chế doanh nghiệp Nhà nước. Còn nếu là giải pháp thì mục tiêu cuối cùng là để phát triển kinh tế. Câu trả lời chúng tôi nhận được vừa là giải pháp, vừa là mục tiêu.
Chúng tôi ủng hộ xã hội hóa, nhưng là Nhà nước và tư nhân đồng hành, chứ không phải là mục tiêu xã hội hóa mà làm suy yếu doanh nghiệp Nhà nước (DNNN). Nếu chúng ta chỉ giao cho DNNN làm khu bay thì chắc chắn DNNN suy yếu đi. Bởi khu bay chỉ có đường cất hạ cánh, đường lăn...
 |
| Phối cảnh Nhà ga T3 Tân Sơn Nhất. Ảnh: ACV. |
Tôi nhắc lại, chúng tôi là tổng công ty Nhà nước, được lập ra để quản lý đầu tư, khai thác kết cấu hạ tầng. Nhiệm vụ chính trị không thể chăm chăm vào mấy cảng hàng không có hiệu quả tài chính để đầu tư. Chúng tôi còn bao nhiêu cảng địa phương không thể bỏ được. Cũng như các hãng hàng không thôi, có những đường bay không có lãi vẫn phải bay.
Do vậy với cảng phải tính trên tổng thể hệ thống mạng cảng, chứ không thể bóc tách được.
Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương, ủng hộ mô hình như Vân Đồn, nhưng khi thực hiện thì lại làm suy yếu ACV.
Không thể tách rời riêng Tân Sơn Nhất hay Long Thành
- Chúng ta đầu tư 11.000 tỷ đồng làm nhà ga T3 Tân Sơn Nhất nhưng đến 2025 đã có Long Thành đưa vào hoạt động. Làm thế nào để không lãng phí nguồn lực khi đổ tiền vào cả 2 sân bay?
Chúng tôi là tổng công ty Nhà nước, được lập ra để quản lý đầu tư, khai thác kết cấu hạ tầng. Nhiệm vụ chính trị không thể chăm chăm vào mấy cảng hàng không có hiệu quả tài chính để đầu tư.
Chủ tịch ACV Lại Xuân Thanh
Đầu tiên là dự báo thị trường, phân chia khai thác. Chúng ta phải thấy rằng Tân Sơn Nhất và Long Thành là cụm cảng phục vụ cho thị trường phía Nam, không thể tách rời riêng Tân Sơn Nhất hay Long Thành.
Khi tư vấn số liệu, dự báo 2025 nhu cầu thị trường khoảng 65 triệu hành khách, và đến 2030 thì 85 triệu hành khách. Như vậy chúng ta đầu tư để có Tân Sơn Nhất 50 triệu và Long Thành 25 triệu, tổng cộng là 75 triệu để đáp ứng nhu cầu này.
Đến 2025, chúng ta có 2 cảng hàng không 75 triệu là hoàn toàn hợp lý, đến năm 2030 thì khoảng 80 triệu hành khách. Đây không phải là dự báo cao, đây là dự báo trung bình. Trong kế hoạch 2018-2025 định hướng 2030, chúng tôi vẫn thấy rằng đã chuẩn bị được nguồn lực khi chưa xong giai đoạn 1 của Long Thành thì phải bắt tay vào chuẩn bị làm luôn giai đoạn 2.
Chúng ta có công suất 75 triệu vào 2025 nhưng thời gian để chuẩn bị cho giai đoạn 2 là rất lâu. Khi làm xong T3 công suất 20 triệu, chúng tôi sẽ dồn lực cho Long Thành.
 |
| Sân bay Tân Sơn Nhất tắc nghẽn dịp cận Tết. Ảnh: Lê Quân. |
- Nếu được Thủ tướng đồng ý, nhà ga T3 sẽ được ACV xây dựng như thế nào?
- Vị trí nhà ga T3 được xây dựng nằm trong vị trí đất 16,37 ha, được Bộ GTVT và Bộ Quốc phòng thống nhất bàn giao. Quy mô được đầu tư theo đúng tiêu chuẩn của ICAO và yêu cầu khai thác.
Chúng tôi cũng tính toán theo nhu cầu dự báo, đảm bảo tiết kiệm, đáp ứng được công năng, với quy mô 100.000-120.000 m2, được thiết kế dưới dạng 2 cao trình. Trang thiết bị sẽ được lắp đặt hiện đại nhất hiện nay.
Để nâng công suất T3 lên, chúng tôi đề xuất cải tiến khu bay (gồm đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ máy bay). Chúng tôi cũng đang lập dự án nâng cao năng lực khai thác bay, nâng cấp đường cất hạ cánh, xây dựng đường lăn song song, sân đỗ máy bay.
- Mới đây khi đánh giá 6 sân bay ở 7 nhóm tiêu chí, hành khách đánh giá chất lượng dịch vụ tại Tân Sơn Nhất thấp nhất. Là cơ quan quản lý, ACV lý giải gì về điều này?
- Nói chính xác thì Tân Sơn Nhất bét bảng trong 6 cảng hàng không. Hay có thể nói là trong 6 cảng tốt thì anh đứng cuối, chứ không phải đứng bét bảng các cảng hàng không Việt Nam.
Hiện Tân Sơn Nhất đã quả tải, công suất thiết kế hiện tại là 28 triệu hành khách/năm trong khi 2018 đón 38,5 triệu hành khách.
Khi đó, chúng ta khai thác phải ưu tiên một cách tuyệt đối cho hệ thống làm thủ tục hàng không và dây chuyền hàng không. Chúng ta không thể chăm lo được các tiện ích khác đối với Tân Sơn Nhất, chính vì thế mà đánh giá.
Xây dựng nhà ga T3 sẽ là giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng này.
