Trên thực tế, công nghệ là tiền đề và động lực chính thúc đẩy sự phát triển của xã hội loài người. Đặc biệt, trong thời đại công nghệ 4.0, con người có thể kết nối với nhau dù ở bất kỳ nơi nào trên Trái Đất.
Tuy nhiên, bản thân công nghệ cũng có những mặt trái không thể phủ nhận. Đó cũng là mảnh đất màu mỡ mà các tác giả có thể khai thác.
1. Trick Mirror - Jia Tolentino
Bài luận của nhà văn Tolentino với tựa đề Bản ngã trên mạng là chương đầu tiên trong cuốn sách Trick Mirror. Đây có lẽ là minh chứng quan trọng nhất về cuộc đời của một người dùng mạng xã hội khi có thể mô tả chi tiết khát khao được kết nối toàn diện trong đời tác giả.
Jia Tolentino nói: "Nơi chúng ta từng được tự do trực tuyến thì giờ đây cũng là nơi cầm tù chúng ta".
Dù tác giả thừa nhận mạng xã hội đã thúc đẩy nhiều điều có giá trị, bao gồm cả sự nghiệp sáng tác của chính Tolentino, sau cùng, kết luận của nữ tác giả về tương lai của mạng xã hội vẫn có nhiều bi quan.
 |
| Trong Trick Mirror, tác giả thể hiện góc nhìn khá bi quan đối với mạng xã hội. Ảnh: Mindfully Bella. |
2. The Twittering Machine - Richard Seymour
Seymour đã phân tích kỹ lưỡng về những tác động tàn phá của “ngành công nghiệp mạng xã hội” đến đời sống cá nhân của con người. Tác giả chỉ ra cách các thông báo (notification) trên mạng xã hội đều hướng đến việc duy trì các chu kỳ tương tác dễ gây nghiện và trầm cảm.
Anh cũng làm rõ việc mạng xã hội khiến người dùng nghĩ mình là người nổi tiếng và có chút tầm ảnh hưởng, sở hữu một thương hiệu cá nhân liên tục cần được duy trì và họ luôn có nguy cơ đánh mất thương hiệu đó. Chính điều này khiến cuộc sống riêng tư của họ bị đầu độc.
3. The Age of Surveillance Capitalism - Shoshana Zuboff
Nếu Seymour không thể thuyết phục bạn về sự nguy hiểm đễn từ những tác động của mạng xã hội, thì Zuboff sẽ đưa ra những dẫn chứng cụ thể hơn.
Tác giả trình bày những nghiên cứu về việc các trải nghiệm, dữ liệu riêng tư có thể bị những công ty công nghệ thu thập để phục vụ cho những mục đích khác.
4. The Circle - Dave Eggers
“Mọi bí mật đều là dối trá”, “Chia sẻ là quan tâm”, “Quyền riêng tư là hành vi trộm cắp” là câu thần chú của The Circle, một công ty giống với Facebook trong cuốn tiểu thuyết phản địa đàng của Eggers.
Nhân vật chính Mia là nhân viên mới. Cô đang phải loay hoay với yêu cầu phải tham gia một chương trình online và cuối cùng bị cuốn vào đó khi đăng tải tất cả trải nghiệm của bản thân lên mạng xã hội.
5. Tweets and the Streets - Paolo Gerbaudo
Phương tiện truyền thông xã hội đã phá vỡ các rào cản truyền thống đối với việc xuất bản tin tức tới mọi người.
Cuốn sách của Gerbaudo là báo cáo từ những năm 2011 cho tới nay về việc truyền thông đã thay đổi như thế nào trên cơ sở công nghệ và các mạng xã hội phát triển vượt bậc, cũng những ảnh hưởng của nó đến xã hội.
6. Crudo - Olivia Laing
“Không có gì trong số đó buồn cười, hoặc có thể là tất cả đều buồn cười”, nhân vật chính hư cấu của Laing đã viết như vậy khi đang xem Twitter vào mùa hè năm 2017.
Crudo là một sáng tác rất đáng chú ý cho đến thời điểm này về mạng xã hội.
Nó mô tả nội dung của một người trên dòng thời gian mạng xã hội của họ bằng các trải nghiệm thực hàng ngày, từ thảm họa môi trường, biến động xã hội cho tới những tranh cãi và ghen tị nhỏ nhặt trên Internet đều được thể hiện bằng các dòng trạng thái (status) trong cuộc sống của người dùng mạng xã hội.
 |
| Crudo là câu chuyện tập trung về những ám ảnh đối với mạng xã hội. Ảnh: Read it Forward. |
7. Sympathy - Olivia Sudjic
Trong khi Crudo phản ánh trải nghiệm của “người nhập cư trên Internet”, những người chỉ bắt đầu lên mạng khi mới trưởng thành, thì Sympathy có lẽ là tiểu thuyết văn học trưởng thành đầu tiên được viết từ góc độ của những người sinh ra từ internet.
Câu chuyện về nỗi ám ảnh Instagram của Sudjic giống như một giấc mơ mang tính liên tưởng và mạng xã hội giống như một cái hang thỏ dẫn xuống thế giới tưởng tượng kỳ lạ.
8. Platform Capitalism - Nick Srnicek
Nhiều người cho rằng các công ty truyền thông xã hội là hiện tượng độc đáo ngẫu nhiên xuất hiện trong thế kỷ 21. Trong khi đó, Srnicek lại có cái nhìn rất khác.
Ngày nay, thế giới xuất hiện ngày một nhiều các công ty như Facebook, Twitter, Uber và Airbnb. Họ là những doanh nghiệp sở hữu ít tài sản và không sản xuất gì, nhưng lại cung cấp các nền tảng thiết yếu cho người dùng.
