7 bang sẽ định hình cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024

Theo hệ thống bầu cử Mỹ, chủ nhân Nhà Trắng không được bầu thông qua phiếu phổ thông mà nhờ phiếu đại cử tri theo từng bang.

7 bang trên kiểm soát 93 phiếu đại cử tri, trong đó Pennsylvania có số phiếu lớn nhất là 19. Trong những ngày cuối cùng trước ngày bầu cử 5/11 tới, ông Donald Trump và bà Kamala Harris, cùng các “phó tướng” JD Vance và Tim Walz, sẽ chinh chiến khắp các bang chiến trường này để tranh giành đủ 270 phiếu đại cử tri.

Những bang này được gọi là “chiến trường” vì một lý do: Đảng Dân chủ và Cộng hòa không thể coi lòng trung thành của các cử tri tại đây là điều hiển nhiên bởi họ luôn dao động theo từng chu kỳ bầu cử.

Tuy nhiên, năm 2024 đặc biệt khi rất khó đoán định kết quả cuối cùng. Khảo sát từ Guardian cho thấy 5/7 bang về cơ bản là hòa nhau trong phạm vi sai số 3 điểm. Chỉ có Arizona - nơi ông Trump dẫn trước 4 điểm và Wisconsin - nơi bà Harris dẫn trước 5 điểm là có kết quả khá rõ ràng.

Arizona: “Tại sao ông Trump không thể hiện tốt hơn một chút?”

Ở Arizona hiện tồn tại nhóm cử tri “McCain Republicans” - những người theo đảng Cộng hòa ôn hòa và độc lập yêu thích phong cách chính trị của cố Thượng nghị sĩ John McCain hơn là phong trào MAGA (Make America Great Again - Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) của ông Trump.

Đảng Dân chủ đang có cơ hội chen chân vào Arizona - vốn là một bang đỏ - trong các chu kỳ bầu cử gần đây. Một số nguyên nhân có thể kể đến như “Trump hóa” đảng Cộng hòa, dân số gia tăng nhanh chóng, hay số lượng lớn cử tri trẻ người Mỹ gốc Latinh và cử tri vùng ngoại ô không còn mặn mà với đảng.

Khảo sát cho thấy ông Trump có lợi thế sít sao so với bà Harris. Cuộc đua vào Thượng viện - vốn rất quan trọng với đảng Cộng hòa cùng hy vọng nắm quyền kiểm soát - có xu hướng nghiêng về ứng viên đảng Dân chủ Ruben Gallego. Bang này cũng có hai cuộc đua vào Hạ viện cạnh tranh nhất nước Mỹ, cả hai đóng vai trò then chốt để bầu chủ tịch. Người dân Arizona cũng đang bỏ phiếu cho một sáng kiến ​​đưa quyền phá thai vào Hiến pháp bang.

Khoảng 1/3 dân Arizona không theo đảng phái nào. Kể từ khi ông Trump đắc cử vào năm 2016, họ chuyển sang ủng hộ đảng Dân chủ trong các cuộc đua quan trọng trên toàn bang.

Năm 2020, ông Trump thua tại Arizona với cách biệt chưa đến 11.000 phiếu bầu. Đây là lần đầu tiên một ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ thắng tại Arizona kể từ Bill Clinton năm 1996, và trước đó là Harry Truman năm 1948.

“Arizona không phải là bang xanh”, Samara Klar - giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Arizona - cho biết. “Arizona có tỷ lệ lạm phát, chi phí sinh hoạt và giá xăng tăng cao. Đây là một bang nằm ở biên giới giữa thời kỳ khủng hoảng biên giới. Một ứng viên của đảng Cộng hòa đáng ra có thể ‘chiến gọn’ Arizona. Vậy câu hỏi đặt ra là: Tại sao Trump không thể hiện tốt hơn một chút ở đây?”.

Georgia: Bỏ phiếu sớm đạt kỷ lục

Hơn 2 triệu người dân Georgia - chiếm 1/4 cử tri toàn bang - đã đi bỏ phiếu sớm. Cả hai chiến dịch đều coi Georgia là quân bài quan trọng. Georgia không còn là bang được định nghĩa bởi cử tri da đen và da trắng. Dân số châu Á và Mỹ Latinh gia tăng đang thay đổi bối cảnh chính trị ở vùng ngoại ô Atlanta, phần nào thúc đẩy chiến thắng của ông Joe Biden hồi năm 2020.

Ngoài ra, xung đột giữa những người theo đảng Cộng hòa bảo thủ thông thường và nhóm theo phong trào MAGA cũng có thể mang tính quyết định. Nhóm ôn hòa ở vùng ngoại ô đã quay lưng với ông Trump từ năm 2020. Kể từ đó, cựu tổng thống không nỗ lực để chiếm lại lòng tin của những người này.

Ông Trump hiện khuyến khích người ủng hộ đi bỏ phiếu sớm trực tiếp. Ảnh: New York Times.

Theo truyền thống, những người theo đảng Dân chủ có nhiều khả năng đi bỏ phiếu sớm hơn phe Cộng hòa. Tuy nhiên, năm 2024, ông Trump đã khuyến khích đi bỏ phiếu sớm trực tiếp, và nhiều người đã làm theo.

Michigan: Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu là yếu tố then chốt

Nhiều người ở Michigan đang đứng trong thế tiến thoái lưỡng nan: Tuyệt vọng vì ông Trump nhưng không mấy mặn mà với bà Harris. Là một bang từng thịnh vượng nhờ sản xuất ôtô, thép và các sản phẩm công nghiệp khác, Michigan mất nhiều việc làm vào tay Mexico sau khi ông Bill Clinton ký Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (Nafta).

Điều này chính là nguồn cơn phẫn nộ dai dẳng với đảng Dân chủ và giúp ông Trump lên nắm quyền năm 2016, đồng thời giải thích tại sao một số thăm dò cho thấy 2 ứng viên ngang tài ngang sức ở Michigan, dù chiến dịch bà Harris đang chi tiêu nhiều hơn.

Do đó, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu sẽ là yếu tố then chốt. Ông Trump giành chiến thắng nhờ 10.704 phiếu vào năm 2016, sau đó thua sít sao trước ông Biden vào năm 2020. Mục tiêu hàng đầu là cử tri da đen ở thành phố lớn nhất Detroit, nơi có tỷ lệ đi bỏ phiếu thấp vào năm 2016 - yếu tố khiến bà Hillary Clinton thất bại.

Bà Harris cũng nhắm đến phụ nữ da trắng vùng ngoại ô. Nhiều người trong số này trước đây yêu thích ông Trump, nhưng sau đó quay lưng vì quyền phá thai, tuyên bố sai sự thật về quyền bầu cử và các bản án hình sự của cựu tổng thống.

Ngoài ra, nhiều cử tri nghiêng về đảng Dân chủ, trong đó có những người đến từ cộng đồng người Mỹ gốc Arab, không ủng hộ ông Biden trong đợt bầu cử sơ bộ của đảng hồi đầu năm vì lập trường của tổng thống với xung đột Dải Gaza. Hiện tại, bà Harris không thể hiện quan điểm quá khác biệt so với chính quyền đương nhiệm. Với một cuộc đua cam go như hiện tại, chỉ mất một phần nhỏ cử tri trong số này cũng khiến bà Harris thua thiệt.

Nevada: Harris hay Trump cho tầng lớp lao động?

Dù nền kinh tế Mỹ dần phục hồi sau đại dịch Covid-19, Nevada vẫn tụt lại phía sau. Tỷ lệ thất nghiệp ở Nevada cao nhất trong số các bang của Mỹ, trong khi chi phí nhà ở tăng vọt.

Cả hai ứng viên đều hứa hẹn sẽ cải thiện tình hình, bằng cách xóa bỏ thuế thu nhập liên bang với tiền boa và cam kết mở rộng tín dụng thuế cho các bậc phụ huynh.

Mặc dù Nevada nghiêng về đảng Dân chủ trong mọi cuộc bầu cử tổng thống kể từ năm 2008, các ứng viên chiến thắng với cách biệt sít sao. Khoảng 40% cử tri không xác định thuộc đảng Dân chủ hay Cộng hòa. Với 6 phiếu đại cử tri, Nevada nổi tiếng là khó để thăm dò chính xác, phần lớn vì các thành phố lớn là nơi sinh sống của nhóm dân tạm trú.

Mặc dù Nevada nghiêng về đảng Dân chủ trong mọi cuộc bầu cử tổng thống kể từ năm 2008, các ứng viên chiến thắng với cách biệt sít sao. Ảnh: New York Times.

Nhiều cử tri vẫn nhớ về những ngày đầu ông Trump nắm quyền, khi chi phí sinh hoạt không tăng cao như hiện tại.

North Carolina: Helene và thế bất lợi cho ông Trump

Bão Helene đã đặt ra thách thức lớn cho ông Trump, khi cơn bão ảnh hưởng lớn đến khu vực nông thôn, vốn là nơi sinh sống của các cử tri trung thành của cựu tổng thống. Do đó, nếu tỷ lệ cử tri sụt giảm, ứng viên đảng Cộng hòa sẽ gặp nhiều bất lợi.

Ông Trump phải thắng ở North Carolina để con đường quay lại Nhà Trắng dễ dàng. Bang này hầu như nghiêng về đảng Cộng hòa, chỉ bỏ phiếu cho phe Dân chủ hai lần trong thời gian gần đây (Jimmy Carter năm 1976 và Barack Obama năm 2008). Ông Trump đạt được lợi thế hồi năm 2020 chỉ với 75.000 phiếu bầu.

Trong chặng nước rút, ông Trump đang tập trung khuyến khích cử tri nông thôn da trắng đi bỏ phiếu và có được một số kết quả khả quan trong tuần đầu bỏ phiếu sớm.

Trong khi đó, chiến dịch bà Harris đang tích cực vận động trực tiếp, khi hàng trăm nhân viên tỏa khắp bang để giành được từng phiếu bầu.

Pennsylvania: ‘Nếu thắng ở Pennsylvania, chúng ta sẽ thắng chung cuộc’

"Nếu chúng ta thắng ở Pennsylvania, chúng ta sẽ thắng chung cuộc. Đơn giản vậy đó", ông Trump phát biểu hồi tháng 9.

Là bang đông dân thứ 5 của Mỹ, Pennsylvania có nhiều phiếu đại cử tri nhất trong số các bang dao động. Phần lớn dân số tập trung quanh Philadelphia và các thành phố nhỏ hơn như Pittsburgh và Scranton, nhưng các vùng nông thôn cũng đóng vai trò to lớn. Những cử tri da trắng, lao động chân tay ở vùng nông thôn đã xa rời đảng Dân chủ trong các cuộc bầu cử gần đây.

Một số đảng viên Dân chủ mong đợi bà Harris sẽ chọn Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro làm bạn đồng hành. Sau đó phó tổng thống đã chọn Thống đốc Minnesota Tim Walz, một quyết định có thể khiến bà phải hối hận tùy thuộc vào kết quả ở Pennsylvania.

Trong nỗ lực thuyết phục những cử tri còn do dự, bà Harris đã rút lại một số đề xuất trong chiến dịch tranh cử năm 2020, như lệnh cấm khai thác khí đá phiến - một ngành công nghiệp lớn ở Pennsylvania.

Wisconsin: Một phần của “bức tường xanh”

Wisconsin được coi là một phần của "bức tường xanh", cụm từ chỉ các bang đảng Dân chủ liên tục chiếm được lòng tin của cử tri trong những năm 1990 và đầu những năm 2000.

Trong quá khứ, các công đoàn đã giúp thúc đẩy tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cho đảng Dân chủ. Hiện tại, khu vực nông thôn có xu hướng nghiêng về đảng Cộng hòa, biến các thành phố như Milwaukee - nơi đa dạng chủng tộc nhất Wisconsin - và Madison trở thành thành trì của đảng Dân chủ.

Khi nền kinh tế trở thành mối quan tâm hàng đầu, đảng Cộng hòa đang tập trung vào cử tri nông thôn và thanh niên, những người ngày càng bảo thủ.