Bắt đầu sự nghiệp hội họa với nhiều khó khăn nhưng chỉ với 10 năm lao động, Vincent van Gogh đã để lại những tác phẩm giá trị. Năm 1888, danh họa người Hà Lan đột ngột cắt tai trái. Đến nay, sự việc đó vẫn là điều bí ẩn, kích thích giới chuyên gia không ngừng suy đoán nguyên nhân.
Theo chuyên gia Martin Bailey của The Art Newspaper, nếu không tính Picasso, số lượng sách viết về Vincent van Gogh nhiều hơn bất kỳ danh họa hiện đại nào. Riêng Martin Bailey cũng nghiên cứu và xuất bản nhiều sách về cuộc đời họa sĩ thiên tài.
Một số tác phẩm nổi bật của ông như The Sunflowers Are Mine: The Story of Van Gogh's Masterpiece (2013), Living with Vincent van Gogh: The Homes & Landscapes that Shaped the Artist (2019).
Martin Bailey là giám tuyển (người tuyển chọn các tác phẩm nghệ thuật trưng bày trong bảo tàng) cho các triển lãm tranh của Van Gogh tại Phòng trưng bày nghệ thuật Barbican (Anh) và Phòng trưng bày Quốc gia Scotland. Ông cũng là đồng giám tuyển của dự án về Van Gogh và nước Anh năm 2019 của Tate Britain.
Martin Bailey đã lựa chọn 5 cuốn sách theo ông đánh giá là mang đến cho độc giả góc nhìn đầy đủ nhất về cuộc đời và sự nghiệp của cố danh họa người Hà Lan.
 |
| Các nhân vật trong phim hoạt họa Loving Vincent nói về những năm cuối đời của danh họa người Hà Lan. Ảnh: Pinterest. |
Vincent van Gogh, The Letters: The Complete Illustrated and Annotated edition (2009) - Leo Jansen, Hans Luijten và Nienke Bakker biên tập
Martin Bailey đánh giá cho đến nay, những bức thư của Van Gogh là tư liệu thú vị nhất về họa sĩ thiên tài. Bộ sách Vincent van Gogh, The Letters: The Complete Illustrated and Annotated edition đã dày công tập hợp, hiệu chỉnh toàn bộ thư tín cá nhân của cố họa sĩ.
Tác phẩm gồm 6 tập với 2.164 trang và 4.300 hình ảnh minh họa. Vincent van Gogh, The Letters: The Complete Illustrated and Annotated edition chứa hơn 900 bức thư mà Van Gogh viết, gửi hoặc nhận kèm theo chú thích chi tiết về hoàn cảnh và sự kiện đi cùng nó.
Trong hơn 900 bức thư, chúng ta có thể thấy những suy nghĩ, quan điểm của Van Gogh cũng như mối quan hệ thân thiết của ông và em trai Théo. Tư liệu còn miêu tả từng chi tiết, sự gắn kết và những đổ vỡ, rạn nứt trong tình bạn của Van Gogh với các nghệ sĩ đồng nghiệp. Nội dung nhiều lá thư là lời trần tình và tự sự của Van Gogh về những sợ hãi, nghi ngờ và trên hết là đam mê lớn lao của ông với nghệ thuật.
Ấn phẩm là kết quả của dự án nghiên cứu kéo dài 15 năm của Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam, Anh. Financial Times đánh giá đây là "tác phẩm quan trọng nhất của năm 2009, nếu không muốn nói là của cả thập kỷ".
 |
| Bộ sách Vincent van Gogh, The Letters: The Complete Illustrated and Annotated edition gồm 6 tập, dày 2.164 trang. Ảnh: Amazon. |
Vincent van Gogh: The Complete Paintings (2020) - Ingo Walther và Rainer Metzger
Sau khi Vincent van Gogh qua đời, các tác phẩm của ông mới được nhìn nhận đúng giá trị. Ngày nay, ông được thế giới tôn vinh là một trong những danh họa vĩ đại. Các tác phẩm của Van Gogh có giá hàng chục triệu USD, được những người yêu nghệ thuật săn đón.
Tuy nhiên, trong thời gian thực hiện các bức sơn dầu, Van Gogh đã phải chiến đấu với nhiều ánh mắt soi mói, thái độ lạnh nhạt của công chúng. Không những vậy, ông tự mình tìm cách chống chọi bệnh thần kinh, trầm cảm. Cuối cùng, năm 1890, họa sĩ tự kết liễu cuộc đời mình khi mới 37 tuổi.
Vincent van Gogh: The Complete Paintings được đánh giá là nghiên cứu toàn diện về cố danh họa người Hà Lan. Cuốn sách kết hợp một công trình chuyên khảo chi tiết về ông với danh mục đồ sộ gồm 871 bức họa mà van Gogh đã vẽ.
Van Gogh: The Life (2011) - Steven Naifeh và Gregory White Smith
Cuốn sách tiểu sử này được Martin Bailey đánh giá là một trong những tác phẩm đào sâu về cuộc đời của danh họa người Hà Lan. Theo chuyên gia của The Art Newspaper, hai nhà văn người Mỹ (Steven Naifeh và Gregory White Smith) đã dày công nghiên cứu chi tiết nhất về toàn bộ cuộc đời Vicent van Gogh.
Tuy nhiên, Martin Bailey đưa quan điểm không đồng tình khi Steven Naifeh và Gregory White Smith cho rằng cái chết của van Gogh là do một thiếu niên địa phương bắn.
Leo Jansen, giám tuyển tại Bảo tàng Van Gogh và là đồng biên tập của cuốn Vincent van Gogh: The Complete Letters, đánh giá Van Gogh: The Life là cuốn tiểu sử tiêu biểu, ấn tượng nhất về cố họa sĩ thiên tài.
Tác phẩm của Steven Naifeh và Gregory White Smith liên tiếp trở thành sách hay nhất của năm do The New York Times, The Washington Post, The Wall Street Journal, San Francisco Chronicle, NPR, Book Reporter… bình chọn.
Michiko Kakutani của tờ The New York Times đánh giá cuốn tiểu sử hấp dẫn và tạo điểm khác biệt so với các sách khác về Van Gogh đó là nắm bắt cái hồn của nhân vật.
Theo bản trích dẫn trên Amazon, Michiko Kakutani đánh giá cao cách diễn tả chân thực, xúc động về đam mê mãnh liệt, ý chí phi thường chống chọi với bệnh tật của cố họa sĩ.
 |
| Bên trong cuốn sách Van Gogh & Japan. Ảnh: Yale University. |
Van Gogh & Japan (2018) - Louis van Tilborgh, Nienke Bakker, Cornelia Homburg, Tsukasa Kōdera và Chris Uhlenbeck
Van Gogh từng chia sẻ: “Mọi sản phẩm của tôi ở góc độ nào đó đều dựa trên nghệ thuật Nhật Bản”. Có lẽ điều đó xuất phát từ cuộc hội ngộ của ông với phong cách hội họa xứ sở hoa anh đào.
Trong thời gian ở Paris, van Gogh tiếp xúc với tranh in ukiyo-e của Nhật Bản. Lần đầu tiên ông mua những bức tranh thắng cảnh phủ đầy tuyết trắng của núi Phú Sĩ khi đang ở Paris chán nản vì không có chỗ đứng trong nghệ thuật. Nó đã đánh dấu những bước tiến quan trọng trong định hướng hội họa của ông thời gian sau đó.
Năm 1888, Vincent van Gogh đưa ra quyết định quan trọng. Đó là rời Paris và chuyển đến Arles (Pháp). Ở tuổi 34, ông quyết tâm thay đổi phong cách nghệ thuật, tái tạo tâm hồn và các mối quan hệ cá nhân.
Van Gogh & Japan nghiên cứu và làm rõ điểm giao thoa trong phong cách của Van Gogh với nghệ thuật truyền thống tại Nhật Bản. Cuốn sách đem đến cái nhìn chi tiết về cách cố danh họa thể hiện sự hiểu biết về thẩm mỹ Nhật Bản và suy nghĩ không tưởng của ông về cái gọi là xã hội nguyên thủy.
Đây được xem là góc nhìn khác lạ về cuộc đời cố họa sĩ, nghiên cứu chi tiết giai đoạn cuộc đời biến động của Van Gogh trước khi ông qua đời.
