Những bài học sau đây được rút ra từ cuốn Alibaba'World (tạm dịch: Thế giới của Alibaba) của tác giả Porter Erisman. Cuốn sách này là một lựa chọn thú vị cho những ai quan tâm đến cách thức tạo nên tên tuổi và tầm ảnh hưởng lên toàn cầu từ một dự án khởi nghiệp.
1. Đừng để bị trì hoãn bởi thất bại
Mọi người đều biết đến Alibaba, hãng thương mại điện tử lớn nhất thế giới mà Jack Ma thành lập, nhưng không nhiều người biết đến trang ChinaPages, dự án khởi nghiệp trực tuyến, đã hoàn toàn thất bại trước khi ông cho ra đời ý tưởng về Alibaba.
Ngày nay, khi đã thành công rực rỡ, cũng không còn mấy ai nhớ đến nhiều nỗ lực bất thành của Alibaba trong những ngày đầu bước chân vào thị trường tìm kiếm trực tuyến.
Những người thành công hoặc công ty thành công đều có thể thất bại, thậm chí là rất thường xuyên. Jack Ma thành công rất nhiều, nhưng cũng thất bại không ít. Và gần như mọi người đều quên rằng ông đã từng trượt đại học đến 2 lần.
Thất bại là "chướng ngại" chắc chắn phải gặp trên hành trình khởi nghiệp. Nhưng nếu muốn thành công bền vững, nhà khởi nghiệp phải tin tưởng rằng giấc mơ của mình sẽ thành sự thật.
2. Chuẩn bị cho mùa Đông ngay từ khi còn Hè
Vào năm 2000, Alibaba không quá cần tiền vì họ đã huy động được nguồn vốn và cổ phiếu Internet đang ở mức cao. Tuy vậy, để chắc chắn rằng Alibaba được bảo vệ tối đa, Jack Ma vẫn quyết định huy động thêm nguồn vốn từ Softbank.
 |
Sau đó một vài tháng, bong bóng Internet bị vỡ, các nguồn đầu tư vào khởi nghiệp cạn kiệt. Giả sử Jack Ma không huy động vốn từ Softbank vì tính “lo xa”, rất có thể Alibaba sẽ khó thể “sống sót” trong những ngày khó khăn đó.
Các công ty khởi nghiệp không nhất thiết phải chấp nhận tất cả các nguồn đầu tư một cách mù quáng, mà điều quan trọng là phải giữ cho doanh nghiệp luôn an toàn, và tự đặt ra giả định rằng thị trường có thể thay đổi.
3. Biến điểm mạnh của đối thủ thành điểm yếu
Khi trở thành đối thủ cạnh tranh với eBay, Alibaba gần như không thể đọ nổi về mặt truyền thông - tiếp thị. Nhưng đổi lại, Alibaba đã thu được lợi ích từ chính tài nguyên của đối thủ: Mỗi khi eBay nói về cách thức để đánh bại Alibaba, độ nhận diện thương hiệu của Alibaba dần gia tăng.
Dĩ nhiên, để làm được điều này, bạn cũng phải đảm bảo rằng, sản phẩm/dịch vụ của mình tốt hơn của đối thủ, và có một nền tảng tốt để không bị truyền thông “bới móc”, giống như Alibaba ở giai đoạn đó.
Khi có được một đối thủ cạnh tranh sở hữu tầm ảnh hưởng lớn, bạn hoàn toàn có thể tận dụng nguồn lực truyền thông - tiếp thị của họ, để mang về lợi ích cho mình.
4. Đội ngũ giỏi không phải là một tập hợp những sơ yếu lý lịch ấn tượng
Jack Ma thường nói nửa đùa nửa thật rằng, những người xây dựng nên Alibaba vốn không thông minh. Chính bản thân Jack Ma – một giáo viên Anh ngữ - cũng có rất ít khả năng trở thành một CEO công nghệ giỏi. Những nhà đồng sáng lập khác của Alibaba cũng tương tự như vậy.
 |
Ban đầu, Jack Ma phạm sai lầm khi tuyển dụng hàng loạt nhà quản lý có sơ yếu lý lịch cực kỳ “lung linh”, và cả những người tốt nghiệp các trường đại học thuộc nhóm Ivy League (sinh viên của nhóm trường Ivy League thường được xem là những người có trình độ xuất sắc). Tuy nhiên, những người này lại không phối hợp làm việc tốt với nhau.
Sau khi sa thải những nhà lãnh đạo này, những người đồng sáng lập ban đầu tiếp tục quản lý Alibaba và mọi thứ trở nên suôn sẻ hơn, bất chấp việc họ không có nhiều thành tích hoặc bằng cấp ấn tượng.
Do đó, kinh nghiệm của Alibaba là, khi tuyển người cho dự án khởi nghiệp, hãy chọn những người phù hợp với văn hóa công ty, chứ không phải những người có thành tích xuất chúng.
Quả thật, trong nhiều trường hợp, một nhóm sinh viên vừa tốt nghiệp đại học cộng đồng có thể làm việc với nhau hiệu quả hơn một nhóm cựu sinh viên của Ivy League – những người khó thể tìm được tiếng nói chung khi điều hành công ty.
5. Đề cao tinh thần chia sẻ
Như mọi dự án khởi nghiệp khác, Alibaba ban đầu chỉ là một công ty nhỏ. Nhưng vào năm 2007, khi đã sẵn sàng IPO Alibaba.com, ban lãnh đạo đã thuê cả một hội trường lớn để có đủ chỗ ngồi cho tất cả các nhân viên, đồng thời cũng là cổ đông của công ty.
Jack Ma biết rằng, nhân viên sẽ làm việc chăm chỉ hơn khi được sở hữu cổ phần của công ty, hoặc chí ít công ty cũng nên cho họ cơ hội phấn đấu để được sở hữu cổ phần.
Sự hào phóng này không những không khiến ông nghèo đi, mà thậm chí còn giàu hơn nữa vì toàn thể nhân viên đều hết mực trung thành và làm việc với năng suất cao hơn. Vì vậy tinh thần chia sẻ trở thành một trong những bài học khởi nghiệp đáng giá nhất của Alibaba.
