Trong khi nhiều độc giả chưa ý thức được việc phải đọc truyện có bản quyền, vẫn có những người văn minh tôn trọng quyền tác giả. Tuy nhiên, ngay cả khi đồng ý trả tiền để đọc, thì số tiền 3.000 đồng để đọc một chương truyện cũng gây tranh luận.
 |
| Hình ảnh một số truyện tranh của tác giả Việt trên Comi webtoon. Tranh: Comi |
Vấn đề đọc truyện tranh không bản quyền được Zingnews phản ánh trong hai bài báo gần đây. Nhiều bạn đọc đã phản hồi, đưa ra quan điểm trái chiều xung quanh câu chuyện này. Trong đó, nổi lên luồng ý kiến cho rằng giá đọc truyện tranh bản quyền qua webtoon của Comi (webtoon được phát triển bởi Comicola) là đắt.
Cho rằng 3.000 đồng đọc một chương truyện là đắt, bạn đọc Trần Nhã Phương đưa ra lý lẽ: “1 chap (chương) truyện được 10-15 trang muốn đọc phải mở khóa với phí là 2.000-3.000 đồng. Chưa kể nhiều app với nền tảng truyện còn chơi dơ cắt bớt xén chap đó ra để người đọc phải mở khóa nhiều lần rồi lại còn chèn thêm quảng cáo vào nữa".
"Nếu một truyện đang hot thì 200.000-400.000 người xem là bình thường. Chỉ cần 1/3 số người đọc nhân lên với 3.000 đồng để mở khóa xem một chương truyện dài bằng 2 cái kéo chuột xem thì app được bao nhiêu tiền chưa tính đến tiền quảng cáo?”, Trần Nhã Phương viết.
Bạn đọc có nickname Th. Lovely bình luận: “Mình đồng ý đọc truyện phải trả tiền nhưng cái gì nó cũng vừa phải thôi chứ. Mình mua một cuốn truyện ngôn tình ngoài hiệu sách, giá khoảng 80.000-90.000 đồng, nhưng mình mua trên web truyện, họ tính bằng các hạt đậu, để đọc hết cuốn sách đó mình phải tốn mấy nghìn hạt đậu, tính ra giá khoảng 300 - 400 nghìn, mà học sinh thì lấy tiền đâu mà lắm thế. Nên mình xóa app luôn”.
 |
| Giá mua ink để đọc truyện trên Tapas. |
Một số bạn đọc cho rằng sở dĩ 3.000 đồng là số tiền nhỏ, nhưng vẫn là đắt với nhiều người bởi đối tượng đọc truyện tranh chủ yếu là trẻ em. Bạn đọc Hachimam bình luận: “Mua một tâp truyện tranh đã rất chi là đắt so với thu nhập của học sinh sinh viên trẻ em Việt Nam rồi. Còn ai có đủ tiền mua truyện về đọc thì chiếm tỷ lệ nhỏ rất nhỏ thôi. Tôi ngày trước cũng nghiện truyện nhưng đến tầm kiếm được tiền là không thích nữa”.
Số khác lại cho rằng thu nhập của người Việt chưa cao nên cảm thấy đắt khi bỏ 3.000 đồng để đọc một chương truyện. Bạn đọc Nguyễn Quốc Thuần bình luận: “Mình ko cổ xúy cho việc xem lậu hay xâm phạm bản quyền nhưng dân Việt mình thu nhập còn thấp, chưa có thói quen trả tiền bản quyền cho phim, nhạc, truyện... Khi có thu nhập cao, dân trí cao thì mọi chuyện sẽ khác”.
Số tiền 3.000 đồng của Việt Nam không phải quá đắt so với quốc gia khác. Hàn Quốc - nơi webtoon đang phát triển mạnh mẽ - có phí đọc truyện vào khoảng 0,5 USD/chương (khoảng 11.800 đồng).
Tapas - một nền tảng đọc truyện tranh trực tuyến lớn bậc nhất thế giới do Hàn Quốc phát triển - có giá đọc một chương truyện khoảng 300 ink. Với 45.000 đồng ta mua được 1.600 ink, đọc được 5 chương truyện. Như vậy, để đọc một chương truyện trên Tapas mất 15.000 đồng.
Tác quyền đắt, tác giả cần được trả thù lao để sống
Người phát triển Comi webtoon cho biết không phải ngẫu nhiên họ đưa ra con số khoảng 3.000 đồng/chương. “Chúng tôi từng làm một khảo sát hơn 5.000 bạn đọc về hình thức hoạt động và mức giá dành cho mỗi tập truyện webtoon. Mức giá hiện tại là tổng hợp ý kiến, góp ý của 5.000 độc giả đó”, người sáng lập Comi nói.
Đại diện Comi lập luận webtoon của họ là đơn vị trung gian, đứng giữa tác giả và độc giả. Vì vậy, họ sẽ “bằng mọi cách có thể để đem đến cho độc giả những sản phẩm truyện tranh có mức giá tốt, nhưng vẫn đảm bảo thu nhập chính đáng của tác giả”.
Theo giới làm sách bản quyền, số tiền bỏ ra mua bản quyền truyện tranh không hề nhỏ. Ông Đinh Quang Hoàng - Giám đốc điều hành Waka, một đơn vị cùng Viettel phát triển app Manwa - cho biết: “Bản quyền truyện chữ khoảng 1.000 USD, nhưng bản quyền truyện tranh có khi lên tới 8.000 USD”. Đó là chưa kể mua bản quyền về rồi phải dịch, sau đó bắn chữ lên các khung tranh, quy trình làm phức tạp đẩy chi phí lên cao.
Bên cạnh những bạn đọc chưa hình thành thói quen đọc truyện bản quyền, nhiều người cho biết sẵn sàng trả tiền để ủng hộ tác giả và người làm sách truyện.
 |
| Tác giả cần được trả tiền khi truyện của họ được đọc. Tranh minh họa: Comi |
Một số bạn đọc không đồng tình với quan điểm 3.000 đồng/chương truyện là đắt. Độc giả Anna Huy lấy ví dụ từ manga Nhật, rằng để mỗi tuần có một chương truyện với 19 trang trắng đen thì tác giả như Oda Eiichiro - tác giả bộ truyện đình đám One Piece - phải làm việc 21 tiếng một ngày trong 6 ngày của tuần.
“Webtoon Hàn một tuần 1 chương tối thiểu cũng 50 khung hình, tác giả làm việc từ 18-19 tiếng trong 1 ngày suốt 6 ngày/tuần. Xong một mùa truyện thì được nghỉ tầm 2 tháng là phải bắt đầu mùa mới. Nếu chậm hơn thì nhà xuất bản sẽ giao cho họa sĩ khác làm”, Anna Huy viết. Bạn đọc này kết luận: “Thử sáng tác 10-15 trang với giá 3.000 đồng giúp tôi! Tác giả ăn bằng gì?”.
Bạn đọc ký tên Phan nhìn vấn đề khi đặt mình vào vị trí người sáng tác: “Cái gì cũng đòi miễn phí, tác giả truyện cũng cần tiền để sống chứ, người khác phải mua lại thì người đọc phải trả tiền là đúng rồi, sống cái kiểu toàn muốn tiền vào chứ không muốn tiền ra thì sao được”.
Nhiều bạn đọc lên tiếng ủng hộ đọc truyện bản quyền, đề nghị siết chặt việc đăng tải sách truyện lậu. Một số bạn đọc còn đưa ra góp ý, giải pháp để các app truyện bản quyền phục vụ nhu cầu bạn đọc tốt hơn.
