Ba phương án đề xuất điều chỉnh giá xăng dầu

Phương án 1: Bộ Công thương đề xuất khi các yếu tố hình thành giá làm cho giá cơ sở tăng trong khoảng 5%, thương nhân được tăng giá trong thời gian tối thiểu là 15 ngày. Nếu giá cơ sở giảm trong phạm vi 6%, tối đa 15 ngày sẽ phải giảm giá. Nếu giá giảm trên 6%, sau khi cơ quan có thẩm quyền áp dụng các giải pháp điều tiết về thuế, quỹ bình ổn..., thương nhân đầu mối phải tiếp tục giảm giá bán lẻ, không hạn chế khoảng thời gian và số lần.

Phương án 2: Bộ Công thương đề xuất sẽ lấy giá cơ sở của tháng trước làm giá bán lẻ của tháng tiếp theo. Giá cơ sở được tính toán theo giá Platts Singapore (hoặc giá công bố tại sàn khác) tính bình quân 30 ngày.

Phương án 3: Bộ Công thương đề xuất mức trần giá bán lẻ cả năm sẽ được công bố tại ngày làm việc đầu tiên của năm. Doanh nghiệp đầu mối tự quyết định giá bán, thời điểm điều chỉnh giá. Nếu giá cơ sở vượt mức trần giá bán lẻ thì doanh nghiệp được sử dụng quỹ bình ổn giá để bù đắp chênh lệch.

TS Nguyễn Ngọc Sơn (đại học Kinh tế - luật TP.HCM): Không giải quyết được gốc vấn đề

Tôi đã nghiên cứu về bản dự thảo nghị định 84 sửa đổi của Bộ Công thương, trong đó đặc biệt chú ý ba phương án điều chỉnh giá xăng dầu mà dự thảo nghị định đưa ra. Theo tôi, cả ba phương án đều không giải quyết được những cái đang tồn tại căn bản của thị trường xăng dầu hiện nay.

Phương án thứ nhất tăng thời gian điều chỉnh giá bán khi có biến động giá thế giới từ mức 10 ngày lên 15 ngày. Rõ ràng một trong những điểm khiến nghị định 84 lạc hậu là do quy định trong nghị định khiến giá bán lẻ xăng dầu trong nước bị cứng, không theo được diễn biến giá thế giới. Nay tăng thêm năm ngày nữa sẽ càng cứng hơn. Điều này đi ngược lại hoàn toàn mục đích ban đầu là để giá bán lẻ trong nước linh hoạt và theo sát giá thế giới khi chúng ta đặt ra vấn đề cần sửa đổi nghị định 84.

Phương án thứ hai chúng ta không nên bàn vì tôi cho rằng nó không có tính khả thi. Thay vì dự đoán tương lai, xu hướng giá - một trong những điều cần thiết trong kinh doanh và cả quản lý kinh tế, chúng ta lại dựa trên quá khứ?

Phương án thứ ba là cái được nhiều người mong chờ - tức trả giá về cho thị trường điều chỉnh. Nhưng dự thảo lại làm nửa vời. Cách áp giá trần cho cả năm mới chỉ giải quyết được câu chuyện tránh để doanh nghiệp tăng giá quá đà. Khiếm khuyết lớn của thị trường xăng dầu là không có sự cạnh tranh.

Do vậy, nếu áp giá trần cho cả năm, doanh nghiệp tự điều chỉnh trong mức dưới trần thì có gì để đảm bảo doanh nghiệp sẽ không “bóc lột” người tiêu dùng. Giá thế giới tăng vượt trần thì có quỹ bình ổn hỗ trợ. Giá thế giới giảm, lấy gì đảm bảo doanh nghiệp sẽ giảm theo? Khi đưa ra phương án này, đáng lẽ song song đó cần phải có một biện pháp hành chính khác để đảm bảo tính cạnh tranh thật sự được phát huy và có thể khống chế tình trạng độc quyền.

Một chuyên gia trong ngành xăng dầu: Xem lại việc tính giá cơ sở

Cái quan trọng cần sửa đổi thì không thấy Bộ Công thương đưa ra sửa, không thấy hiệp hội Xăng dầu đề xuất. Đó là giá cơ sở tính trong thời gian trung bình 30 ngày để làm tham chiếu cho giá bán lẻ trong nước là quá dài và khiến giá trong nước nhiều thời điểm trái chiều với giá thế giới.

Ông Trần Tiến Thịnh (nhân viên một công ty luật tại quận 1, TP.HCM): Không thể cứ để tăng nhanh, giảm chậm mãi

Tôi cho rằng hiện nay giá xăng có quá nhiều bất cập và rõ ràng là đã tăng nhanh, giảm chậm, nhiều lúc giá thế giới giảm mà giá trong nước lại tăng. Nhưng không thể cứ tăng nhanh, giảm chậm mãi. Vì thế, khi sửa đổi cơ chế điều hành, quan trọng là phải sửa để loại bỏ được tình trạng trên. Với mục tiêu đó, tôi cho rằng cần đưa ra phương án điều hành để giá trong nước diễn biến sát giá thế giới, dựa trên thời gian điều chỉnh giá và khoảng thời gian tính giá nhập khẩu trung bình làm căn cứ để linh hoạt phải ngắn lại. Song song đó, có cơ chế mềm để can thiệp thị trường khi cần thiết, đó là quỹ bình ổn giá và thuế nhập khẩu